Milyarlarca dolarlık işlemlerde yaygın hale gelen Metaverse nedir?

Mark Zuckerberg. (AP)
Mark Zuckerberg. (AP)
TT

Milyarlarca dolarlık işlemlerde yaygın hale gelen Metaverse nedir?

Mark Zuckerberg. (AP)
Mark Zuckerberg. (AP)

Metaverse teriminin son aylarda milyarlarca doları aşan ticari işlemlerde yaygın olarak kullanılması, ne olduğu ve birçok kurum tarafından kararlarının çoğunda stratejik bir öncelik haline getirilmesinin ardındaki nedenler hakkında soruları gündeme getirdi.
Microsoft, elektronik oyun geliştiricisi Activision Blizzard'ı 68,7 milyar dolara satın almasının gerekçesi olarak metaverseyi gösterdi. Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg de sosyal ağ şirketi Meta’nın adını değiştirmeye yönelik yaptığı açıklamada Metaverse terimini kulandı. Apple’ın da da kendi cihazını tasarlamak için buna güvendiği belirtildi.
New York Times gazetesine göre, Metaverse terimi ilk olarak Neal Stephenson tarafından 1992’de yazılan Snow Crash adlı romanda kullanıldı. Bu terimle 3D binalar ve diğer sanal gerçeklik ortamlarda buluşan sanal karakterler tasvir ediliyor.
Diğer yandan, Metaverse evreni konusunda uzman bir isim olan Matthew Ball, Metaverse’in ana bilgisayar, kişisel bilgisayar ve mobil bilgisayardan sonra dördüncü dalgayı temsil ettiğini söyledi.
Metaverse dünyası, sanal gerçeklikte çevrimiçi ikinci bir hayat yaşamaya yönelik bir bilgi işlem platformu olarak hizmet veriyor.
Örneğin Minecraft, Lego'nun dijital bir versiyonunu, çocukların kendi dijital karakterlerini yaratmalarına ve istedikleri görünümü oluşturmalarına izin verdiği için küçük yaştakiler tarafından çok sevilen bir sanal dünya sunuyor. Eskiden Facebook adıyla bilinen teknoloji devi, 2014 yılında Oculus gözlüklerini satın almak da dahil olmak üzere sanal gerçekliğe önemli yatırımlar yaptı. Meta, sanal gerçeklik, özellikli de başa takılan aksesuarları kullanarak işte, seyahatte veya eğlence sırasında sanal karakterlerin birbirine bağlandığı sanal bir dünyanın kapılarını açıyor.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT