Üçüncü doz aşı Omikron’a karşı antikorların etkinliğini artırıyor

Fotoğraf  (AFP)
Fotoğraf (AFP)
TT

Üçüncü doz aşı Omikron’a karşı antikorların etkinliğini artırıyor

Fotoğraf  (AFP)
Fotoğraf (AFP)

Birleşik Krallık’ta yapılan bir çalışma, yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı geliştirilen aşıların üçüncü dozunun Omikron varyantına karşı antikorların etkinliğini artırdığını gösterdi. Rapel dozun  söz konusu varyantını etkili bir şekilde nötralize edebilen antikorların seviyesini artırmayı başardığı bulundu.
Akademik tıp dergisi The Lancet'te perşembe günü yayınlanan İngiliz çalışması, Londra’daki Francis Crick Enstitüsü, İngiltere'deki Ulusal Sağlık Araştırmaları Enstitüsü (NIHR) ve Birleşik Krallık'taki University College London (UCL) tarafından yürütüldü.
Araştırmacılar, Oxford/AstraZeneca veya Pfizer/BioNTech aşısından yalnızca iki doz almış olanlarda üretilen antikorların, Alfa ve Delta varyantları ile karşılaştırıldığında Omikron’u daha az nötralize edebildiğini ortaya çıkardılar.
Bilim insanları, ikinci doz aşının ardından ilk üç ayda antikor seviyelerinin düştüğünü ancak üçüncü doz rapel aşısının Omikron varyantını etkili bir şekilde nötralize eden antikor seviyelerini yükselttiğini buldular.

Antikor seviyeleri 2,5 kat yükseldi
Koronavirüse karşı üç doz Pfizer/BioNTech aşısı yaptırmış kişilerde rapel dozun ardından Omikron’a karşı antikor seviyeleri, yalnızca iki dozdan sonra Delta varyantına karşı daha önce ulaşılan seviyeler ile benzerdi. Genel olarak antikor seviyeleri, iki doza kıyasla, üç dozdan sonra Omikron'a karşı yaklaşık 2,5 kat daha yüksek çıktı.
Her iki aşıdan da iki doz alan ve daha önce Kovid-19 semptomları olduğunu bildiren kişilerde geçmişte hastalık semptomları olmayanlara kıyasla, Omikron’a karşı daha yüksek antikor seviyeleri oluştuğu bulundu. Bu da şiddetli enfeksiyonun aşının rapel bir dozu olduğu anlamına geliyordu.
A antikor seviyeleri tek başına aşının etkinliğini öngörmese de Kovid-19’un şiddetli semptomlarına karşı çok iyi bir koruma göstergesi. Söz konusu çalışma, antikorları ölçülebilir seviyelere yükseltmek ve ciddi hastalık ve hastaneye yatışlara karşı koruma miktarını en üst düzeye çıkarmak için üç doz Kovid-19 aşısının gerekli olduğunu ortaya koyuyor.  
Araştırmacılar bulgularını Ulusal Viroloji Federasyonu, İngiliz hükümetine bağlı Yeni ve Gelişmekte Olan Solunum Virüsü Tehditleri Danışma Grubu (NERVTAG) ve İngiltere'de Ortak Aşılama ve Bağışıklama Komitesi’ne (JCVI) sundular.
Çalışma kapsamında sağlık çalışanları ve sağlık kuruluşu personelleri, araştırmacıların enfeksiyon riskini değerlendirebilmeleri ve aşılamaya yanıt verebilmeleri için düzenli kan örnekleri ve sürüntü örnekleri bağışladılar.
Çalışmaya katılan 364 kişiden alınan 620 kan örneği analiz edildi.
Antikorların Omikron da dahil olmak koronavirüsün farklı varyantlarına karşı "nötralize edici antikorlar" olarak adlandırılan virüsün hücrelere girişini bloke yeteneğini test etmek için Francis Crick Enstitüsü’nde geliştirilen yüksek verimli viral nötralizasyon deneylerini kullanıldı.
UCLH Bulaşıcı Hastalıklar danışmanı ve çalışmanın ortak yazarı Emma Wall, Francis Crick Enstitüsü internet sitesinde yayımlanan raporda şu ifadeleri kullandı:
"Aşı merkezlerinin dışında sıraya giren insanlara, kendilerini Omikron'dan korumanın en iyi yolunun rapel doz aşının olduğu konusunda güvence verilmeli. Çalışma tam da buna yardımcı oluyor. Bu yeni varyant, iki doz aşıyla uygulanan bağışıklık blokajının üstesinden gelebilir. Ancak üçüncü dozu takiben, nötralize etme aktivitesi insanların büyük çoğunluğunda sağlamdır. Çünkü üçüncü bir doz, bağışıklık savunmanızı yükselterek virüsün ciddi semptomlara neden olmasını zorlaştırıyor."



Bilim insanları koşarken sakatlanma riskini düşürmenin en etkili yolunu açıkladı

Araştırmacılar, daha kısa uyku süresi, daha düşük uyku kalitesi ve daha fazla uyku sorunu yaşayanların yaralanma olasılığının neredeyse iki kat yüksek olduğunu buldu (Unsplash)
Araştırmacılar, daha kısa uyku süresi, daha düşük uyku kalitesi ve daha fazla uyku sorunu yaşayanların yaralanma olasılığının neredeyse iki kat yüksek olduğunu buldu (Unsplash)
TT

Bilim insanları koşarken sakatlanma riskini düşürmenin en etkili yolunu açıkladı

Araştırmacılar, daha kısa uyku süresi, daha düşük uyku kalitesi ve daha fazla uyku sorunu yaşayanların yaralanma olasılığının neredeyse iki kat yüksek olduğunu buldu (Unsplash)
Araştırmacılar, daha kısa uyku süresi, daha düşük uyku kalitesi ve daha fazla uyku sorunu yaşayanların yaralanma olasılığının neredeyse iki kat yüksek olduğunu buldu (Unsplash)

Dünya genelinde milyonlarca kişi güne sabah koşusuyla başlıyor. Ancak spor ayakkabılarınızı bağlamadan önce biraz uyumayı ihmal etmek, sakatlanma riskini kayda değer derecede artırabilir.

Bu sonuca, uyku eksikliğinin, koşucuların yaralanma riskinde fırlamaya yol açtığını keşfeden araştırmacılar tarafından ulaşıldı. 

Hollanda'daki Eindhoven Teknoloji Üniversitesi ve Güney Avustralya Üniversitesi'nden araştırmacılar, 425 Hollandalı amatör koşucuyla anket yaptı ve daha kısa uyku süresi, daha düşük uyku kalitesi ve daha fazla uyku sorunu yaşayanların sakatlanma olasılığının neredeyse iki kat yüksek olduğunu saptadı.

Ancak yeterli uyku alan ve koşular arasında vücutlarının toparlanmasına izin veren koşucuların yaralanma ihtimali daha düşüktü. Bu da iyi dinlenmenin, iyi antrenman yapmak kadar önemli olduğuna işaret ediyor.

Eindhoven Teknoloji Üniversitesi'nden Profesör Jan de Jonge, uykunun "sakatlanmayı önlemede kritik ancak genellikle göz ardı edilen bir bileşeni" olduğunu söylüyor. 

Koşucular özellikle mesafeye, beslenmeye ve toparlanma stratejilerine odaklanırken, uyku genellikle listenin en alt sıralarında kalıyor.

Hakemli dergi Applied Sciences'ta yayımlanan çalışma, yeterli uyku almayanların sakatlık bildirme olasılığının, istikrarlı ve kaliteli uyku çekenlere göre 1,78 kat daha yüksek olduğunu ortaya koydu.

Ayrıca yeterince uyumayan koşucuların 12 aylık bir süre boyunca sakatlanma olasılığı yüzde 68'di.

Profesör de Jonge, "Uyku, bedenin ve zihnin toparlanmasına ve antrenmanın fiziksel ve zihinsel gerekliliklerine adapte olmasına imkan tanıyan hayati bir biyolojik süreç" diyor.

Uyku kesintiye uğradığında veya yeterince alınmadığında vücudun dokuları onarma, hormonları düzenleme ve odağı koruma yeteneği azalır ve tüm bunlar sakatlık riskini artırabilir.

Araştırmada uykuya dalmada zorluk, gece sık sık uyanma veya kalkınca dinlenmiş hissetmeme gibi sorunlar yaşayan koşucuların sakatlanmaya karşı bilhassa savunmasız olduğu tespit edildi.

Bunun aksine, uyku süresi düzenli ve uyku kalitesi iyi olanlar daha az sakatlık bildirdi.

Araştırmacılar bulguların sadece amatör koşucular için değil, aynı zamanda yarışlara katılan sporcular, antrenörler ve sağlık profesyonelleri için de önemli olduğunu belirtiyor.

Sağlıklı bir yetişkinin genellikle yaklaşık 7 ila 9 saat uykuya ihtiyacı var. Ancak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi'ne göre, yaş, sağlık durumu ve kişisel koşullar ne kadar uykuya ihtiyacımız olduğunu etkiler ve bazıları doğal olarak diğerlerinden daha fazla uyur. Ancak araştırmacılar, sporcuların toparlanmak için şekerleme yapmak gibi daha fazla dinlenmeye ihtiyaç duyduğunu söylüyor.

Profesör de Jonge "Genellikle daha fazla antrenmanın daha iyi performans anlamına geldiğini varsayarız ancak durum her zaman böyle değil" diye ekliyor.

Koşucular (özellikle antrenmanı iş, aile ve sosyal sorumluluklarla dengeleyenler) düzgün bir şekilde toparlanmak için ortalama yetişkinlerden daha fazla uykuya ihtiyaç duyabilir. Uyku, sonradan akla gelen bir şey değil, bir performans önceliği olarak görülmeli.

Independent Türkçe


Bilim insanları arılara mors alfabesi öğretti

Bombus arılarının mors alfabesinin basit bir biçimini öğrenmesi bilim insanlarını şaşırttı (Wikimedia Commons)
Bombus arılarının mors alfabesinin basit bir biçimini öğrenmesi bilim insanlarını şaşırttı (Wikimedia Commons)
TT

Bilim insanları arılara mors alfabesi öğretti

Bombus arılarının mors alfabesinin basit bir biçimini öğrenmesi bilim insanlarını şaşırttı (Wikimedia Commons)
Bombus arılarının mors alfabesinin basit bir biçimini öğrenmesi bilim insanlarını şaşırttı (Wikimedia Commons)

Bilim insanları bir arı türüne mors alfabesi öğreterek ilk kez bir böceğin, farklı sürelerdeki görsel ipuçlarına dayanarak yiyecek arayabildiğini gösterdi.

Bombus arılarının bir tür tarımcılık faaliyeti yürütmek, birlikte çalışmak ve birbirlerine bulmacaları nasıl çözeceklerini öğretmek gibi yetenekleri var. 

Bir susam tanesi büyüklüğünde beyne sahip arıların böyle becerilere sahip olması etkileyici bir özellik. 

Londra Kraliçe Mary Üniversitesi'nden bilim insanları, bombus arılarının değişen süreler arasındaki farkı da anlayıp anlamadığını araştırdı. Bu ayrımı yapabilmek doğadaki hayvanlara yemek aramaktan, avcılardan kurtulmaya kadar çeşitli avantajlar sağlayabilir. 

Araştırmacılar arıları kapalı bir alana koydu ve karşılarına biri uzun, diğeri kısa süreli iki ışık yakan ekranlar yerleştirdi. Bu kısa ve uzun ışık parlamaları, mors alfabesinin temel birimleri. 

Işıklardan birinin altında arıların sevdiği şekerli bir çözelti, diğerinde de de hiç hoşlanmadıkları kinin vardı. Ekip, çeşitli arı gruplarına farklı sinyaller göstererek sonuçların daha güvenilir olmasını hedefledi.

Arılar hangi parlamanın şekerle ve kininle bağlantılı olduğunu anladıktan sonra çalışmanın ikinci aşamasına geçildi. 

Ödülleri tamamen kaldıran bilim insanları, arıların bunları koklamadan, sadece uzun ve kısa süreli ışıklara bakarak takip edip edemediğini öğrenmeye çalıştı.

Bulguları hakemli dergi Biology Letters'ta bugün (12 Kasım) yayımlanan çalışmaya göre bombus arıları, çoğu sefer ödülü işaret eden ışığı seçmeyi başardı. Araştırmacılar şans eseri olamayacak kadar isabetli bu seçimlerin, arıların kısa ve uzun ışık parlamalarını ayırt edebildiği anlamına geldiğini söylüyor.

Makalenin yazarlarından Alex Davidson, "Arılar doğal ortamlarında yanıp sönen uyaranlarla karşılaşmadıkları için bunu başarabilmeleri olağanüstü bir şey" diyor.

Bilim insanları ilk kez bir böcekte böyle bir ayrım yapma becerisinin kaydedildiğini belirtiyor.

Ancak bunu neden ve nasıl yaptıklarını öğrenmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Davidson "Görsel uyaranların süresini takip edebilmeleri, bunun, hareketleri takip etmek veya iletişim kurmak gibi farklı amaçlar için gelişen zaman işleme becerisinin bir uzantısı olduğunu gösterebilir" diyerek ekliyor:

Alternatif olarak, zaman süresini kodlama ve işleme konusundaki bu şaşırtıcı yetenek, sinir sisteminin temel bir bileşeni olabilir. Daha fazla araştırma bu soruya cevap verebilir.

Independent Türkçe, Science Alert, IFLScience, Phys.org, Biology Letters


Lüks otel fiyatları rekor seviyelere geldi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Lüks otel fiyatları rekor seviyelere geldi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

ABD'de lüks otel odası fiyatları rekor seviye olan 394 dolara ulaştı ancak bu durum, 5 yıldızlı konaklamalara sınırsız para döken varlıklı gezginleri caydırmıyor.

Konaklama sektörü analiz şirketi CoStar'a göre, lüks otel rezervasyonları eylül itibarıyla yılbaşından bu yana yüzde 2,5 arttı.

CoStar, pandemiden bu yana borsa ve gayrimenkul değerlerindeki hızlı artışın, yüksek gelirlilere daha fazla para kazandırdığını ve bunun bir kısmını seyahat deneyimlerine harcadıklarını açıkladı.

Bu kişilerin cömert harcama alışkanlıkları, lüks otel pazarını canlı tutuyor ve daha gösterişli, ultra lüks otellerin bile daha yüksek fiyatlar talep etmesini sağlıyor.

CoStar'a göre, 2019'la 2025 arasında bu sektördeki ortalama günlük fiyatlar New York'ta 1042 dolardan 1561 dolara, Paris'te 1245 dolardan 2 bin 600 dolara, Londra'da 1113 dolardan 1593 dolara ve Roma'da 715 dolardan 1547 dolara yükseldi.

Bu tür fiyatlar çoğu ziyaretçiyi eleyerek doluluk oranlarını düşük tutuyor ancak ultra lüks oteller bu sonucu kendi avantajlarına kullanarak, ferahlık ve mahremiyet hissini ayrıcalık olarak pazarlıyor.

Ayrıca, çalışanlarına titiz konukların ihtiyaçlarını karşılamaları için zaman tanıyor.

CoStar şöyle açıklıyor:

Üst düzey oteller ayrıcalıklı bir atmosfer sunuyor, bu nedenle dolu bir otel restoranı, kalabalık bir havuz kenarı veya müsaitliği sınırlı bir spa tesisi bu algıya aykırı. Ayrıca müsaitlik olması, otellerin varıştan önce kendilerine neredeyse hiç haber vermeyebilecek üst düzey müşterilerine hizmet sunmasını sağlıyor. Dolayısıyla bu fiyat noktasındaki düşük doluluk oranları sorun değil, bir özellik. Ve misafirleri için asıl fark yaratan şey fiyat değil, erişim.

Independent Türkçe