Hamideti, Sudan-Etiyopya ‘şeffaf diyalog’ sonrası Hartum’a döndü

Hamideti, Abiy Ahmed ile görüşmesinin ardından Hartum’a döndü

Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti)
Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti)
TT

Hamideti, Sudan-Etiyopya ‘şeffaf diyalog’ sonrası Hartum’a döndü

Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti)
Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı ve Hızlı Destek Güçleri Komutanı olan Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti), Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in daveti üzerine gerçekleştirdiği iki günlük resmi ziyaretin ardından Sudan’ın başkenti Hartum’a döndü. Ziyaret, Sudan ve Etiyopya arasındaki el-Faşka sınır bölgesi ile ilgili bir anlaşmazlığın çıkmasından bu yana, bu seviyedeki bir Sudanlı askeri yetkilinin Etiyopya’ya yönelik ilk ziyareti oldu.
Sudan Egemenlik Konseyi yayınladığı açıklamada, Hamideti’nin Abiy Ahmed ile görüşmesinde, iki ülke arasındaki ikili ilişkilerden bahsederken, “iki ülke arasındaki ilişkilerin derinliğini, sonsuzluğunu ve onları birbirine bağlayan tarihi bağların gücünü” vurguladığını belirtti.
Açıklamaya göre, Sudan Dışişleri Bakanlığı’nın Afrika Birliği’nden sorumlu müsteşarı Muhammed el-Gazali et-Ticani, Hamideti ve Abiy Ahmed’in görüşmesinde, ortak ilgi alanlarının ve çıkarlarının ele alındığını, iki ülke halkının çıkarlarına ve isteklerine hizmet edecek ikili ilişkiler kurmak ve geliştirmek üzere şeffaf ve yapıcı diyalog ilkesine istinaden çalışma taahhüdünde bulunduklarını belirtti.
Gazali ayrıca, Hamideti ve Abiy Ahmed’in, Etiyopya’nın ilerlemesini ve seçkin bir niteliksel sıçrama kaydetmesini sağlayan hükümet kurumlarını ziyaret ettiğini belirtti, ancak kurumların hangileri olduğu hakkında bilgi vermedi.
Hamideti’nin Addis Ababa ziyareti, 2020 yılı Kasım ayında Sudan ordusunun, Etiyopya ordusuna karşı düzenlediği askeri operasyonlar düzenleyerek el-Faşka sınır bölgesini geri aldığını açıklamasının ardından, iki taraf arasındaki ilişkilerde gerginliğin yaşanmasından bu yana, üst düzey bir Sudanlı askeri yetkili tarafından gerçekleştiren ilk ziyaret oldu.
Etiyopya Savunma Bakanı Abraham Belay ve İstihbarat Müdürü, Hamideti’yi Bole Uluslararası Havalimanı’ndan karşıladı. Nedeni açıklanmayan ziyaret kapsamında gelen Başbakan Abiy Ahmed’in konuğu, dikkat çekici bir şekilde karşılandı. Diğer yandan gözlemciler bu ziyareti, iki ülke arasındaki sınır konusunda ve Etiyopya’da merkezi hükümet ile Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) arasındaki çatışmanın sonuçlarına bağla olduğunu düşünüyor.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Twitter hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda “İki kardeş halkı birbirine bağlayan, hiçbir koşulda ayrılması mümkün olmayan derin ve tarihi bağları takdir ettiğimi belirtmek istiyorum. Her iki ülkenin iyiliğini sağlamak için bu bağları korumak ve güçlendirmek üzere elimizden geleni yapacağız.” ifadelerine yer verdi.
Sudan ordusu, 2020 yılı Kasım ayında Etiyopya sınırına yakın Sudan el-Faşka bölgesinde askeri operasyonlar başlattı. Etiyopya’nın yaklaşık 30 yıldır kontrolü altında tuttuğu verimli toprakları geri aldığını söyledi. Etiyopya ise bunu reddederek Sudan’ın sınırlarını ihlal ettiğini söyledi ve geri çekilmesini istedi. Aynı zamanda, Sudan’ı Etiyopya hükümet güçleri ile TPLF arasındaki savaşı kullanmakla itham etti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.