Binlerce protestocu Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yürüdü

Hartum’da askeri darbeye karşı düzenlenen protestolardan bir kesit (AFP)
Hartum’da askeri darbeye karşı düzenlenen protestolardan bir kesit (AFP)
TT

Binlerce protestocu Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yürüdü

Hartum’da askeri darbeye karşı düzenlenen protestolardan bir kesit (AFP)
Hartum’da askeri darbeye karşı düzenlenen protestolardan bir kesit (AFP)

Sudan’da binlerce kişi, ordu Komutanı Abdulfettah Burhan’ın 3 ay önce gerçekleştirdiği askeri darbeye karşı bugün bir kez daha başkent ve çevresinde sokaklara çıktı.
AFP’nin haberine göre, binlerce kişi başkent Hartum merkezindeki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yürüyüş yaptı.
Protestocular ayrıca, darbe karşıtı protestoların başlamasından bu yana en az 73 kişinin hayatını kaybetmesine neden olanların hesap vermesi ve sivil yönetim talebiyle başkentin batısındaki Omdurman sokaklarına döküldü.

Hartum’un 186 kilometre güneyinde yer alan Cezire Eyaleti’nin yönetim merkezi Vad Medeni’de de gösteriler düzenlendi.
Görgü tanıklarından biri olan Emad Muhammed AFP’ye, “Sudan bayrakları ve protestolar sırasında öldürülenlerin fotoğraflarını taşıyan yaklaşık 3 bin kişi şehir merkezinde toplandı. Göstericiler, “Askeri yönetime hayır. Sivilleşme halkın kararıdır’ sloganları attı” dedi.

Eski Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir’in devrilmesinden sonra orduyla siviller iktidarı paylaştı. Ancak Burhan’ın sivilleri devirdiği darbeden bu yana ülke kaos ve şiddetin yaşandığı protestolara tanık oldu.
Geçtiğimiz hafta, 2019’daki askeri darbenin ardından başlayan geçiş döneminin ikinci hükümeti kuruldu.
ABD’nin Afrika Boynuzu Özel Temsilcisinin David Satterfield ve ABD’nin Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Molly Phee, 45 milyon nüfusa sahip ve Afrika’nın en büyük ülkelerinden biri olan Sudan’da diyalog kurmaya çalışıyor.

İki yetkili, geçtiğimiz Perşembe günü Burhan ile Hartum’da bir araya geldi ve ‘kapsayıcı bir ulusal diyalog ve siviller tarafından yönetilen, yetkin insanlardan oluşan bir hükümet’ kurulması çağrısında bulundu.
ABD’nin Hartum Büyükelçiliği’nin yaptığı açıklamaya göre, iki ABD’li yetkili ‘şiddet durana ve Sudanlıların istediği gibi sivillerden oluşan bir hükümet kurulana’ kadar Washington’un Hartum’a yardıma devam etmeyeceğini vurguladı.
ABD, darbeden sonra Sudan’a 700 milyon dolarlık yardımı askıya aldı.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.