Binlerce protestocu Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yürüdü

Hartum’da askeri darbeye karşı düzenlenen protestolardan bir kesit (AFP)
Hartum’da askeri darbeye karşı düzenlenen protestolardan bir kesit (AFP)
TT

Binlerce protestocu Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yürüdü

Hartum’da askeri darbeye karşı düzenlenen protestolardan bir kesit (AFP)
Hartum’da askeri darbeye karşı düzenlenen protestolardan bir kesit (AFP)

Sudan’da binlerce kişi, ordu Komutanı Abdulfettah Burhan’ın 3 ay önce gerçekleştirdiği askeri darbeye karşı bugün bir kez daha başkent ve çevresinde sokaklara çıktı.
AFP’nin haberine göre, binlerce kişi başkent Hartum merkezindeki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yürüyüş yaptı.
Protestocular ayrıca, darbe karşıtı protestoların başlamasından bu yana en az 73 kişinin hayatını kaybetmesine neden olanların hesap vermesi ve sivil yönetim talebiyle başkentin batısındaki Omdurman sokaklarına döküldü.

Hartum’un 186 kilometre güneyinde yer alan Cezire Eyaleti’nin yönetim merkezi Vad Medeni’de de gösteriler düzenlendi.
Görgü tanıklarından biri olan Emad Muhammed AFP’ye, “Sudan bayrakları ve protestolar sırasında öldürülenlerin fotoğraflarını taşıyan yaklaşık 3 bin kişi şehir merkezinde toplandı. Göstericiler, “Askeri yönetime hayır. Sivilleşme halkın kararıdır’ sloganları attı” dedi.

Eski Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir’in devrilmesinden sonra orduyla siviller iktidarı paylaştı. Ancak Burhan’ın sivilleri devirdiği darbeden bu yana ülke kaos ve şiddetin yaşandığı protestolara tanık oldu.
Geçtiğimiz hafta, 2019’daki askeri darbenin ardından başlayan geçiş döneminin ikinci hükümeti kuruldu.
ABD’nin Afrika Boynuzu Özel Temsilcisinin David Satterfield ve ABD’nin Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Molly Phee, 45 milyon nüfusa sahip ve Afrika’nın en büyük ülkelerinden biri olan Sudan’da diyalog kurmaya çalışıyor.

İki yetkili, geçtiğimiz Perşembe günü Burhan ile Hartum’da bir araya geldi ve ‘kapsayıcı bir ulusal diyalog ve siviller tarafından yönetilen, yetkin insanlardan oluşan bir hükümet’ kurulması çağrısında bulundu.
ABD’nin Hartum Büyükelçiliği’nin yaptığı açıklamaya göre, iki ABD’li yetkili ‘şiddet durana ve Sudanlıların istediği gibi sivillerden oluşan bir hükümet kurulana’ kadar Washington’un Hartum’a yardıma devam etmeyeceğini vurguladı.
ABD, darbeden sonra Sudan’a 700 milyon dolarlık yardımı askıya aldı.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times