Libya Parlamentosu’ndan geçici bir başbakan seçilmesi önerisi

Libya’nın doğusundaki Libya Temsilciler Meclisi (TM), Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki geçici Birlik Hükümeti’nin yasal olarak sona erdiğini duyurdu. Parlamentonun 24 Ocak’ta ülke için yeni bir geçici başbakan seçmesi gerektiğini belirten TM yakın zamanda yeni bir seçim yapılmayacağını vurguladı.

Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’in bugün Tobruk’taki meclis binasında yeni bir hükümete başkanlık etmek üzere adaylık kapısının açıldığını duyurması bekleniyor. Parlamentonun yol haritası komitesinin yeni bir geçici başbakan seçmek amacıyla oylama yapılmasını önermesinin ardından Salih, yeni seçimlerin ‘sahtekarlığı önlemek ve güvenliği sağlamak için 9 aylık bir hazırlık gerekeceğine’ dikkat çekti.

Salih, 24 Ocak’taki oturum askıya alınmadan önce bugün, yeni bir başbakan seçme mekanizmasının ve gerekli belgelerin sunulacağını belirtti. Mevcut hükümetin devamlılığının herhangi bir şekilde savunulamayacağını vurgulayan Akile Salih, Libya’nın iç işlerine herhangi bir dış müdahalenin kabul edilemeyeceğinin altını çizdi. “Hükümet sorunu, Temsilciler Meclisi içerisinde çözülür” ifadesini kullandı.

Salih, meclis üyelerine ‘hükümetin görev süresinin dolduğunu ve devam etmesine izin verilmediğini’ bildirdiği açıklamaında “Başbakan geri dönmek isterse, tıpkı diğer vatandaşlar gibi Temsilciler Meclisi’ne yeni bir hükümet sunmalıdır” diyerek, Başkanlık Konseyi’nin de ulusal uzlaşının sağlanmasında üzerine düşen görevi yerine getirmemesini eleştirdi. Akile Salih ayrıca ulusal uzlaşı hususunda Devlet Yüksek Konseyi’nin de önemli bir rolü olması gerektiğini vurguladı.

Salih, beklenen seçim tarihiyle ilgili olarak “Meclisin çıkardığı kanunlarla bile olsa seçimlerin yapılması için kaçınılmaz bir süre olmalıdır” açıklamasında bulundu. Salih sözleirni şöyle sürdürdü:

“Seçimler, kalıcı bir anayasaya ulaşmayı başarırsak yapılacak.  Komite başarısız olabilir. Biz de diğer geçiş aşamalarına devam edeceğiz. Ancak en önemli şey, yürütme organının akıbetidir. Çünkü vatandaş aç ve anayasa, yasa ve benzeri konular onların umurunda değil.”

Salih, anayasa taslağının bazı maddelerini değiştirmek üzere Yüksek Konsey ile anlaşarak üyelere bir uzmanlar komitesi seçmeleri çağrısında bulundu. “Aksamaların önüne geçmek, anayasayı referanduma götürmek ve Libya halkına söz hakkı vermek için planlanan bu komite 15- 20 günde tamamlanabilir” dedi.

Oturumdan birkaç saat önce bazı milletvekilleri Bingazi şehrinde Ulusal Ordu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter ile bir araya geldiler. Aynı şekilde ABD Büyükelçisi ve Libya Özel Temsilcisi, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams ile seçimlerin ‘öncelik olarak kalması gerektiği’ konusunda anlaşmaya vardığını duyurdular.

Williams, tüm temsilcileri oturuma katılmaya ve Libya halkına karşı sorumluluklarını üstlenmeye çağırmıştı. Ayrıca Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun yol haritasında öngörülen sürenin yanı sıra seçim kartlarını alan iki milyondan fazla Libya vatandaşının iradesini dikkate alarak seçimler için yeni bir tarih ve net bir yol belirleme çağrısı da yapmıştı.

Williams, geçen pazar akşamı da el-Gubba şehrinde Akile Salih ile yaptığı görüşmede, Libya halkının ‘yıllarca süren geçiş dönemini ve bununla birlikte güç paylaşımı düzenlemelerini sona erdirmek istediğini’ vurguladı. “Libya’nın tüm kurumlarını etkisi altına alan meşruiyet krizine sandık dışında çözüm bulunamayacak” diyen BM Temsilcisi, ilgili tüm taraflara da ‘seçim sürecine, ulusal uzlaşı ve geçiş dönemi adaleti süreçlerine ayak uydurma’ çağrısında bulundu.

Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri de kendisi ve Williams’ın geçen pazar akşamı başkent Trablus’ta yaptıkları görüşmede, ‘öncelik olan seçim süreciyle ilgili prosedürleri’ ele aldıklarını söyledi. “Yürütme yetkisindeki herhangi bir değişikliğin, anayasal bildirgeye ve yol haritasına uygun olarak ve seçim hakkının sağlanmasına yönelik açık bir anayasal ve yasal süreci garanti edecek şekilde yapılması gerekir” diyen Mişri, toplantıda seçim süreciyle ilgili gelişmeleri ve bu hakkın en kısa zamanda gerçekleşmesini kolaylaştırmanın yollarını ele aldıklarını da belirtti.

Diğer yandan Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, geçen pazar akşamı Libya- İtalya Ortak Komitesi heyetiyle yaptığı görüşmede ‘Imsaad- Ras Ajdir otoyolu projesini uygulama otoritesinin önündeki sorunları ve engelleri, hükümet ve Ulaştırma Bakanlığı ile bunların üstesinden gelinmesi girişimini’ ele aldı. Ofisinden yapılan açıklamaya göre Menfi, söz konusu eski yolda vatandaşların hayatlarının korumaya yönelik projelerin tamamlanması gerektiğini vurguladı.

Aynı şekilde Menfi’nin yardımcısı Abdullah el-Lafi de 24 Ocak’ta Libya’nın Trablus Büyükelçisi Giuseppe Grimaldi’nin de katılımıyla İtalya’nın Libya Özel Temsilcisi Nicola Orlando ile bir araya geldi. Görüşmede, Libya halkının önündeki engellere rağmen seçim yapma arzusu ve parlamentonun hazırladığı (seçim sürecinden başlayarak iktidarın teslimine kadar belirli tarihlerle tamamlanması gereken) yol haritasına yönelik istek ele alındı.

Lafi, Başkanlık Konseyi tarafından başlatılan ulusal uzlaşı projesinin önemine ve bu yıl cumhurbaşkanlığı seçimlerini düzenleme konusundaki talebe dikkat çekti. İtalyan heyet de Libya’daki olayların gidişatını yakından takip eden hükümetinin, ‘Libya halkının oybirliğiyle kabul edeceği bir cumhurbaşkanı seçerek geçiş aşamasından devlet yönetimine geçişe yardımcı olmak için çalışmaya hazır olduğunu’ bildirdi.