Hamas, Filistin Kurtuluş Örgütü'ne katılacak mı?

Fetih, mevcut siyasi programa uyulmasını şart koşuyor.

 Hamas, FKÖ'de reforma gidilmesini talep ediyor (Independent Arabia- Meryem Ebu Dukka)
 Hamas, FKÖ'de reforma gidilmesini talep ediyor (Independent Arabia- Meryem Ebu Dukka)
TT

Hamas, Filistin Kurtuluş Örgütü'ne katılacak mı?

 Hamas, FKÖ'de reforma gidilmesini talep ediyor (Independent Arabia- Meryem Ebu Dukka)
 Hamas, FKÖ'de reforma gidilmesini talep ediyor (Independent Arabia- Meryem Ebu Dukka)

İzzeddin Ebu İşa*
Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cephesi (FDHKC), Cezayir'in uzlaşı dosyasında Filistinli gruplarla yürüttüğü diyaloglarda ilerleme kaydedilememesinin ardından ‘el-Fetih’ ve ‘Hamas’ hareketlerine yönelik, ulusal birliği yeniden tesis etmek için ortaklık ve temsil başlığı ile yeni bir girişimde bulundu.

Siyasi güçler, Hamas ve Fetih hareketlerinden siyasi tutuklamaları ve medya paylaşımlarını durdurmasını istiyorlar. (Independent Arabia- Meryem Ebu Dukka)

FDHKC’nin bir nüshasını da Gazze Şeridi’ndeki Filistinli gruplara teslim ettiği girişimde iki seçenek sunuluyor:
İlk olarak Hamas ve İslami Cihad Hareketi’nin, uluslararası alanda tanınan tek organ olması nedeniyle örgüte üye gruplar olarak katılmaları ilkesi doğrultusunda, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) kurumlarında ulusal ortaklığı ve kapsamlı temsili garanti etmek.

Operasyonel adımlar
İkincisi de üyeleri çeşitli siyasi güçlerden ve bağımsız isimlerden oluşan bir ulusal birlik hükümetinin oluşturulması ve FKÖ çerçevesinde ulusal uzlaşma programı ile çalışılması yer alıyor. Bu hükümet, Gazze Şeridi'ndeki yetkisini herhangi bir siyasi partinin engellemesine maruz kalmadan kullanacak ve çözüm bekleyen sorunları halletmek için çalışacak.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı haberde açıklamalarda bulunan FDHKC Siyasi Bürosu üyelerinden Salih Nasır, sahadaki pratik ve operasyonel adımlara dayanan vizyonunun bir kopyasını Hamas'a teslim ettiklerini söyledi. Böylece girişimin, FKÖ kurumlarında ortaklık ve kapsamlı temsil yolunda paralel ve eşzamanlı hareketin sağlanmasını, ayrıca Filistin Otoritesi yapılarının birleştirilmesini de kapsadığına işaret etti. Nasır söz konusu girişimin mevcut siyasi krizden kurtuluşun belgesi olduğunu savundu.
Hamas hareketi girişimi incelediğini ve FKÖ’ye katılmaya herhangi bir itirazı olmadığını duyurdu. Hamas Siyasi Bürosu üyelerinden Husam Bedran, FKÖ'deki siyasi ortaklığın ardındaki arzu edilen hedefi, ulusal proje üzerindeki fikir birliğini ve Filistin kurumlarının ayrıcalıkları sonlandıran reformunu olumlu bir şekilde incelediklerini söyledi.

Hamas, FKÖ’de
Politikacılara göre aslında Hamas’a yapılan yeni teklif, Fetih Hareketi’nin kontrolünde olan FKÖ'nün vizyonu dahilinde faaliyet gösteren bir siyasi fraksiyon olması. areket bunu kabul ederse, örgütün yürüttüğü siyasi programı takip etmek zorunda kalacak. FKÖ programı, İsrail ile karşılıklı tanınmanın yanı sıra halk direnişini teşvik ederken barışçıl eylem ve Filistin-İsrail çatışmasıyla ilgili olarak Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Dörtlü tarafından yayınlanan uluslararası kararların kabulünü kapsıyor. Bu, söz konusu durumu tümden reddeden ve örgüte girmeden önce köklü değişiklikler yapılmasını talep eden Hamas’ın önünde bir engel olarak görülüyor.

Örgütün reformu Hamas’ın üyeliğini kolaylaştıracak
Hamas Hareketi liderlerinden İsmail Rıdvan yaptığı açıklamada FKÖ’ye katılmaya karşı olmadıklarını söyledi. Ancak bunun kendi içinde tam ortaklık ve karşılıklı temsiliyet ile olmasının istendiğinin alını çizdi. Bunun için değişimin gerekliliğine inanan ve Hamas ile iş birliği yapan bir zihniyete sahip olmak gerektiğine dikkat çeken Rıdvan, FKÖ’yü yeniden inşa etmek ve reform yapmak istediklerini vurguladı:
“Böylece Hamas ve diğer Filistinli gruplar onun gerçek bir parçası olabilirler. Çatısı altına girebilir ve sloganlarına göre hareket edebilirler. Bunu başarmak için örgütün mevcut liderliğinin yeniden değiştirilmesi ve seçimlere kadar geçici bir liderliğin oluşturulması gerekiyor.”

Fetih Hareketi programa uymayı şart koşuyor
Fetih Hareketi de Hamas’ın FKÖ'ye katılması fikrine karşı değil. Hareket Sözcüsü Hüseyin Hamayel, örgütün tüm Filistinliler için dünyaya resmi bir giriş kapısı niteliğinde olduğunu ve Hamas’ın ve içindeki diğer grupların varlığının uluslararası forumlar önündeki resmi konumunu daha güçlü ve daha etkili hale getireceğini söyledi. Hamayel açıklamasında, Hamas'ın FKÖ'ye girmeye meşru hakı bulunduğunu ancak buna saygı duyulması ve örgütün faaliyet gösterdiği siyasi programla uyumlu olması şartına bağlı olduğunu vurguladı. Ulusal bir uzlaşmaya, gerçek bir ortaklığa ve örgüt üyelerinin uyması gereken temellere ulaşmak için bunun gerekli olduğunu belirten Hamayel ulusal ortaklığa başlamadan ve uluslararası kurumlarla çalışmadan önce Filistin iç cephesinin düzenlenmesine karşı olmadıklarını bildirdi. Dolayısıyla Fetih Hareketi’nin, Hamas da dahil olmak üzere ulusal eylemin tüm fraksiyonlarını bir araya getiren bir temsile sahip olmak için ulusal bir diyaloga hazır olduğunu kaydetti.

Siyasi gözlemcilere göre bu uzak bir ihtimal
Siyasi gözlemciler, Hamas’ın pozisyon değerlendirmesini tamamladıktan sonra sunulan koşullara göre katılma seçeneği üzerinde çalışabileceğini ve bunu kabul edebileceğini düşünüyor. Siyasi Araştırmacı Ahmed el-Acle, Hamas’ın FKÖ'de reform çağrısında bulunduğunu ve buna herhangi bir şekilde karşı çıkmadığını söyledi. Acle yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Hareketin, FKÖ’nün mevcut programı ile ilgili bir engeli var. Eğer Fetih Hareketi siyasi tutumunu değiştirmeyi reddederse ve faaliyet gösterdiği mevcut durumda ısrar ederse bu durum teraziyi değiştirebilir. O zaman Hamas'ın örgütün çatısına kolayca girmesi pek de olası olmaz.”
Acle’ye göre Hamas, direniş tercihine halel getirmeden ve ikna olmadığı siyasi programlara boyun eğmeye zorlanmaksızın ortada olan bir siyasi ortaklık vizyonu taşıyor. Bu nedenle önümüzdeki günlerde FKÖ'nün çalışma mekanizmaları hakkında belirli bir vizyona ulaşmak için Hamas ve Fetih hareketleri arasında ikili ulusal diyalogların gerçekleştirilmesi bekleniyor.
FDHKC’nin girişimine göre yıl sonuna kadar gerçekleştirilmesi planlanan seçimlerin önünü açacak bir ulusal birlik hükümetinin kurulmasıyla başlayan siyasi ortaklık prosedürlerinin uygulanabilmesi için Hamas’ın da Fetih gibi tepkisini sunması gerekiyor. Bu da Filistin ihtilafının iki tarafının ortaklık ve orantılı temsiliyet başlıklarını uygulama girişimine hızlı bir şekilde yanıt vermesini gerektiriyor.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."