Mali’deki cuntadan Danimarka’ya ‘askerlerini çek’ çağrısı

Kopenhag’dan Mali’ye gönderilen 100 kişilik tabur

Mali’deki askeri cunta yönetimi, Danimarka’ya, yakın zamanda, Fransa tarafından desteklenen Takuba Görev Gücü’ne katılmak üzere gönderdiği yaklaşık 100 askerden oluşan taburu ‘derhal’ geri çekme çağrısında bulundu
Mali’deki askeri cunta yönetimi, Danimarka’ya, yakın zamanda, Fransa tarafından desteklenen Takuba Görev Gücü’ne katılmak üzere gönderdiği yaklaşık 100 askerden oluşan taburu ‘derhal’ geri çekme çağrısında bulundu
TT

Mali’deki cuntadan Danimarka’ya ‘askerlerini çek’ çağrısı

Mali’deki askeri cunta yönetimi, Danimarka’ya, yakın zamanda, Fransa tarafından desteklenen Takuba Görev Gücü’ne katılmak üzere gönderdiği yaklaşık 100 askerden oluşan taburu ‘derhal’ geri çekme çağrısında bulundu
Mali’deki askeri cunta yönetimi, Danimarka’ya, yakın zamanda, Fransa tarafından desteklenen Takuba Görev Gücü’ne katılmak üzere gönderdiği yaklaşık 100 askerden oluşan taburu ‘derhal’ geri çekme çağrısında bulundu

Mali’deki askeri cunta Danimarka’ya, yakın zamanda Fransa destekli Takuba Görev Gücü’ne katılmak üzere Mali’ye gönderdiği yaklaşık 100 askerden oluşan taburu ‘derhal geri çekmesi’ çağrısında bulundu ve taburun Mali tarafından bir onay olmadan gönderildiğini duyurdu. Cunta yönetimi, devlete bağlı televizyon kanalında ve sosyal medyada yayınlanan açıklamasında, Kopenhag yönetiminin askerlerini bir an önce geri çekmesini istediğini çünkü bu askerlerin, Ağustos ayında ordunun gerçekleştirdiği darbeye bağlı yetkililerin onayı olmadan Mali’ye konuşlandırıldığını belirtti.
Kopenhag geçen hafta yaptığı açıklamada yaklaşık 100 Danimarkalı askerden oluşan bir taburun, Afrika Sahel bölgesindeki terörle mücadele yükünü paylaşmak üzere, Fransa tarafından kurulan Avrupa Takuba Görev Gücü’ne katılmak üzere Mali’ye ulaştığını duyurdu. Danimarka Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada, taburun konuşlandırılmasının amacının, Mali’nin ve Mali, Nijer ve Burkina Faso arasındaki sınır üçgeninin istikrarını sağlamak ve terörist gruplara karşı sivilleri korumak olduğunu vurguladı. Danimarka taburu, çoğu özel kuvvetlerden ve askeri doktor olan 90 kişiden oluşuyor. Menaka’da konuşlandırılan taburun görevi 2023 başlarında sona erecek. Fransa tarafından 2020 yılı Mart ayında oluşturulan Takuba Görev Gücü, bölgedeki El Kaide ve DEAŞ bağlantılı örgütlere karşı savaşta Mali güçlerini desteklemeyi amaçlıyor. Fransa’nın liderlik ettiği Takuba Görev Gücü’nde, Hollanda, Estonya, İsveç, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Norveç, Portekiz, İtalya, Macaristan ve Danimarka da bulunuyor. Danimarka taburunun Mali’den geri çekilmesine yönelik talep, ülkedeki askeri cunta ile, ordunun yakın bir zamanda yönetimi sivillere geri verme taahhüdünü yerine getirmesini isteyen uluslararası toplum arasında devam eden anlaşmazlıkların sonucu.
Mali, 2012’de ortaya çıkan ve daha sonrasında komşu ülkelere yayılan ayrılıkçı ve radikal hareketler sebebiyle güvenlik ve siyaset krizine girdi. Mali ayrıca, Ocak ayı ortasından bu yana, askeri cuntanın birkaç yıl iktidarda kalma ve Şubat 2022’de iktidarın sivillere geri verilmesini sağlayacak seçimler düzenleme taahhüdüne bağlı kalmamasına karşı olan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) tarafından uygulanan katı yaptırımlarla yüzleşiyor.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.