Sisi ve Tebbun zirvesinin gündemi: Arap dünyası ve Afrika’daki ittifakın derinleştirilmesi

Mısır Cumhurbaşkanı ve Cezayirli mevkidaşı dün Kahire’de (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı ve Cezayirli mevkidaşı dün Kahire’de (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Sisi ve Tebbun zirvesinin gündemi: Arap dünyası ve Afrika’daki ittifakın derinleştirilmesi

Mısır Cumhurbaşkanı ve Cezayirli mevkidaşı dün Kahire’de (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı ve Cezayirli mevkidaşı dün Kahire’de (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, ‘Arap ve Afrika’ bölgeleri konusunda iki ülke arasındaki ortak stratejik ittifakı derinleştirmeye odaklandı. Sisi ve Tebbun arasında dün Kahire’de düzenlenen görüşmede Mısır Cumhurbaşkanı, iki ülke arasındaki ortak endişe konusu olan bölgesel konularda en üst düzeyde periyodik ve yoğun istişare ve koordinasyon hızının sürdürülmesinin önemine vurgu yapıldı.  Bunun iki ülkenin aralarındaki sağlam stratejik ittifakı derinleştirme taahhüdünün bir göstergesi olduğuna  değinen Sisi, hali hazırda bölgenin karşı karşıya olduğu çeşitli zorluklarla yüzleşmede ortak Arap ve Afrika saflarının birliğini güçlendirilmesine atıfta bulundu.
Mısır Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, bölgenin birçok önemli gelişmeye tanık olduğu dönemde Sisi ve Tebbun’un iki ülkenin delegasyonlarının da katılımıyla düzenlenen geliştirilmiş toplantıda,  Sisi’nin Tebbun ziyaretini memnuniyetle karşıladığı belirtildi. Açıklamada, Mısır liderliği ve halkının iki dost ülkeyi birleştiren tarihi bağlara duyduğu sevginin ifade edildiği aktarıldı.

İkili ilişkilere vurgu
Tebbun’un sıcak karşılama için Mısır’a memnuniyetini ifade ettiği belirtilen açıklamada, Cezayir Cumhurbaşkanı’nın Mısır ziyaretinin, iki kardeş ülkeyi birbirine bağlayan ve onları ortak bir kader ve tek bir gelecekte bir araya getiren seçkin ilişkilerin devamı niteliğinde olduğunu söylediği aktarıldı. Toplantıda, iki ülke arasındaki ilişkilerin desteklenmesi ve ikili ortaklığın derinleştirilmesi çabalarına hizmet etmek amacıyla, siyasi istişare mekanizmasının bir sonraki oturumunu dışişleri bakanları düzeyinde gerçekleştirileceği ifade edildi. Aynı zamanda Ortak Üst Komite’nin bir sonraki toplantısının bu yıl başbakanlar düzeyinde yapılmasının öneme vurgu yapıldı. Mısır ve Cezayir, iki ülke arasındaki Ortak Üst Komite’nin son oturumu 2014 yılında yapıldığı için koordinasyonu yeniden etkinleştirmek adına komitenin toplanması için hazırlıklar yapılıyor. Toplantıda ayrıca, tarafların, ortak çıkarları ilgilendiren bir dizi bölgesel ve uluslararası konuların yanı sıra iki ülke arasındaki coğrafi çevrelerde meydana gelen gelişmelere yönelik ortak çaba ve koordinasyonun güçlendirilmesi konusunda fikir birliğine varıldığı ve bunun Arap-Afrika güvenliğini korumak için bu bir dayanak olduğu bildirildi. Görüşmede, bölgesel düzeyde terörizm ve her türlü organize suçun yanı sıra özellikle Sahel bölgesindeki askeri ve enformasyon işbirliği ve koordinasyon yoluyla mücadele çabaları çerçevesinde Mısır ve Cezayir arasındaki stratejik ortaklığa da vurgu yapıldığı aktarıldı. Ayrıca, bölgede güvenlik ve ekonomik kalkınmanın sağlanmasının yanı sıra bazı bölge ülkelerinin tanık olduğu krize siyasi çözüm bulmak adına ortak çabalara atıfta bulunulduğu kaydedildi.

Libya'nın istikrarına vurgu
Açıklamada, Libya meselesinin de ele alındığı toplantıda, Sisi ve Tebbun’un Libya'nın istikrarı, birliği ve toprak bütünlüğüne yönelik tüm çabaları desteklemeye devam etmenin önemini göz önünde bulundurarak, Libya krizinin çözümlenmesine yönelik mekanizmalara ilişkin vizyon ve pozisyonların koordinasyonunu yoğunlaştırma konusunda fikir birliğine varıldığı aktarıldı. Ayrıca, Libya'da ertelenen başkanlık ve parlamento seçimlerinin yapılmasının da masaya yatırıldığı toplantıda, Mısır ve Cezayir ulusal güvenliği üzerinde doğrudan etkisi olan Libya topraklarındaki yabancı ve paralı askerlerin ülkeden çıkarılması için birlikte çalışma gereğinin ele alındığı kaydedildi.

Filistin meselesinde adil bir çözüm çağrısı
Filistin meselesinin de ele alındığı toplantıda Tebbun’un, özellikle Filistin ve İsrail tarafları arasında ateşkesin sağlanmasıyla ilgili olarak Mısır'ın çabalarına değer verdiğini bildirdiği ifade edildi. Sisi, Mısır’ın bu konudaki çabalarının ülkesinin Filistin davasına karşı bölgesel ve tarihsel sorumluluğundan kaynaklandığını söyledi. Mısır Cumhurbaşkanlığı açıklamasına göre, Sisi ve Tebbun, uluslararası referanslara uygun olarak Filistin meselesinde adil, kapsamlı ve kalıcı bir çözüme ulaşmak için siyasi bir çözüm yoluna girmenin önemi konusunda anlaştı.



Mısır-Somali-Eritre görüşmeleri Afrika Boynuzu'nda iş birliğini derinleştiriyor

Mısır, Eritre ve Somali, ikinci tur başkanlık zirvesi yapma konusunda anlaştı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır, Eritre ve Somali, ikinci tur başkanlık zirvesi yapma konusunda anlaştı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Mısır-Somali-Eritre görüşmeleri Afrika Boynuzu'nda iş birliğini derinleştiriyor

Mısır, Eritre ve Somali, ikinci tur başkanlık zirvesi yapma konusunda anlaştı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır, Eritre ve Somali, ikinci tur başkanlık zirvesi yapma konusunda anlaştı. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Kahire dün, Mısır'ın ‘Somali'nin birliğinden ya da Kızıldeniz'e kıyısı olmayan herhangi bir devletin varlığından ödün vermeyi reddetme’ vurgusu eşliğinde, Afrika Boynuzu'nda bölgesel iş birliği, istikrar ve güvenliği güçlendirmeye odaklanan Mısır-Somali-Eritre bakanlık görüşmelerine ev sahipliği yaptı.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre üçlü görüşmeler, ‘iş birliğinin ve Afrika Boynuzu'ndaki Mısır-Somali-Eritre ittifakının derinleştirilmesi’ anlamına geliyor. Mısır'ın açıklamaları ise Addis Ababa'ya, Kahire'nin ulusal güvenliği için önemli olan Somali ve Kızıldeniz'de istikrarın sağlanması için ‘daha fazla baskı yapması’ yönünde dolaylı mesajlar gönderiyor.

Mısır, Mogadişu ile Addis Ababa arasında yaşanan krizin ardından Somali ile askeri iş birliğini güçlendirdi ve Etiyopya hükümetinin Ocak 2024'te ayrılıkçı Somaliland bölgesiyle, Etiyopya'nın Somaliland’ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında Addis Ababa'nın Berbera bölgesinde 50 yıl boyunca ticari bir liman ve askeri bir üs de dahil olmak üzere bir deniz çıkışı elde etmesini öngören ön anlaşma imzalamasına karşı çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanlığı'nın dün yaptığı açıklamaya göre, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Faki ve Eritre Dışişleri Bakanı Osman Salih Muhammed arasında ‘bölgesel iş birliğini güçlendirmek ve Afrika Boynuzu'nda güvenlik ve istikrarı desteklemek’ amacıyla kurulan bakanlar komitesinin ilk toplantısı Kahire'de yapıldı.

Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan ve üç ülkenin ortak basın açıklamasında yer alan bilgiye göre ilk bakanlar toplantısı, Afrika Boynuzu ve Kızıldeniz bölgesinde güvenliğin güçlendirilmesi amacıyla geçtiğimiz ekim ayında Mısır, Eritre ve Somali devlet başkanları arasında düzenlenen Asmara Zirvesi'nin sonuçları temelinde gerçekleştirildi.

Toplantıda, ‘Mısır'ın Somali'deki barışı koruma ve barışı inşa çabalarına katılımı ve bu yılın başından beri planlanan Somali'deki Afrika Birliği Destek ve İstikrar Misyonu'na (AUSSOM) katılımı da dahil olmak üzere iş birliğinin geliştirilmesinde kaydedilen ilerleme’ memnuniyetle karşılanarak Mısır, Eritre ve Somali arasında ‘yakın gelecekte’ ikinci bir başkanlık zirvesi düzenlenmesi kararlaştırıldı.

Mısır Afrika İşleri Konseyi Başkan Yardımcısı ve eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Salah Halime, toplantının ‘özellikle Addis Ababa'nın Somaliland ile imzaladığı mutabakat zaptının, geçen ay Ankara'da anlaşmazlığı sona erdirmek ve şubat ayında dört ay boyunca görüşmeler yapmak üzere varılan mutabakata rağmen iptali konusunda nihai bir anlaşmaya varılamadığı için, Afrika Boynuzu ve Kızıldeniz bölgesindeki güvenlik sorunlarıyla yüzleşmede iş birliğini ve üçlü ittifakı derinleştirmeyi amaçladığına’ inanıyor.

Somalili siyasi analist Abdulveli Cami Berri, üçlü toplantının ‘ortak zorluklarla yüzleşmek ve Kızıldeniz'le bağlantılı stratejik çıkarları geliştirmek için Afrika Boynuzu'nda bölgesel ittifakları derinleştirmenin önemini yansıttığına’ inanıyor. Berri ayrıca, ‘Mogadişu'nun istikrarı Mısır'ın ulusal güvenliğinin bir parçası olduğundan artan iş birliği ve Mısır'ın barışı koruma misyonuna katılmayı onaylamasıyla bunun tercüme edildiğini’ düşünüyor.

Berri, “Kısa bir süre içerisinde yeni bir üçlü başkanlık zirvesi düzenlenmesi, bu ittifakı desteklemek için uluslararası ilgiyi çekmenin yanı sıra, üç tarafın sadece diplomatik anlayışlar değil, uzun vadeli stratejik bir ittifak kurma konusundaki ciddiyetini de göstermektedir” dedi.

Somalili ve Eritreli mevkidaşlarıyla düzenlediği basın toplantısında Abdulati, Etiyopya'ya dolaylı bir mesaj vererek, ‘toplantı sırasında Kızıldeniz'in güvenliğinin sadece kıyıdaş ülkelerin iradesine tabi olduğu ve kıyıdaş olmayan herhangi bir ülkenin varlığının hiçbir şekilde kabul edilemeyeceğinin görüşüldüğünü’ söyledi.

Halime, Mısır'ın kıyıdaş olmayan devletlerle ilgili tutumunu ‘herhangi bir deniz çıkışının uluslararası hukuka uygun olması gerektiği; aksi takdirde herhangi bir devlet için tehdit oluşturacağı’ gerçeğine bağladı. Halime, “Etiyopya-Somali mutabakatları henüz sonuçlandırılmadı, bu da Addis Ababa'nın mevcut tutumunu kabul edilemez kılıyor ve Afrika Boynuzu ile Kızıldeniz'in güvenliğini tehdit ediyor” ifadesini kullandı.

Abdulati'nin Kızıldeniz'le ilgili yorumlarının Kahire'nin kendi ulusal güvenliğini ve Eritre ve Somali dâhil kıyıdaş ülkelerin güvenliğini koruma arzusunu yansıttığını ve Etiyopya'ya bölgede artan rolü konusunda dolaylı mesajlar taşıdığını belirten Berri'ye göre Kahire, Etiyopya'nın Kızıldeniz veya Afrika Boynuzu'na herhangi bir müdahalesini ‘potansiyel tehdit’ olarak görüyor. Berri, Mısır'ın Somali ve Eritre'ye verdiği desteğin ‘Etiyopya'nın artan etkisine karşı bir denge oluşturduğunu’ ve bunun da ‘Mısır ve Somali'nin Etiyopya politikalarına karşı pozisyonunu güçlendirdiğini’ belirtti.

Berri, üçlü ittifakın Etiyopya üzerindeki baskıyı artırabileceğini, ancak ‘Addis Ababa'nın bu iş birliğinin hedefi olduğunu hissetmesi halinde bölgesel gerilimi tırmandırabileceğini’ söyledi. Berri, söz konusu gelişmelerin ‘Afrika Boynuzu'ndaki ittifaklar haritasında önemli değişikliklere işaret ettiğini ve Mısır, Somali ve Eritre arasında bölgesel zorluklara karşı birleşik bir cephe oluşturmak için iş birliğini derinleştirme olasılığı bulunduğunu’ kaydetti.