Libya ve Çad sınırların güvenliğinin sağlanması konusunda uzlaştı

Dibeybe, Deby ile paralı askerleri ve silahlı grupların faaliyetleri konusunda görüşme gerçekleştirdi.

Libyalı bakanlar heyeti 25 Ocak’ta Çaldı yetkililerle bir araya geldi. (Libya Hükümeti)
Libyalı bakanlar heyeti 25 Ocak’ta Çaldı yetkililerle bir araya geldi. (Libya Hükümeti)
TT

Libya ve Çad sınırların güvenliğinin sağlanması konusunda uzlaştı

Libyalı bakanlar heyeti 25 Ocak’ta Çaldı yetkililerle bir araya geldi. (Libya Hükümeti)
Libyalı bakanlar heyeti 25 Ocak’ta Çaldı yetkililerle bir araya geldi. (Libya Hükümeti)

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Çad’ın başkenti Encemine’de Çad Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Korgeneral Muhammed İdris Deby ile görüştü. Savaşçıların ve ‘radikalizm yanlılarının’ ilerlemesini durdurmak amacıyla iki ülke arasındaki ortak sınırı güvenliğinin sağlanması konusunda anlaştı.
Dibeybe, Genelkurmay Başkanı Korgeneral Muhammed el-Haddad ve Askeri İstihbarat Başkanı’nın yanı sıra İçişleri Bakanı Halid Mazen, Dışişleri Bakanı Necla el-Mankuş ve İletişim ve Siyasi İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı Velid el-Lafi’nin de yer aldığı bakanlardan oluşan bir heyetle, 25 Ocak’ta Çad’ı ziyaret etti. Heyet, Çad Başbakanı Pahimi Padacke ve Çad Dışişleri Bakanı Muhammed Zeyn Şerif tarafından karşılandı.
Görüşmenin gündeminde güvenliğin yanı sıra paralı askerlerin ve silahlı grupların sınırdan geçişleri ile iki kardeş ülke arasındaki ikili ilişkiler vardı. Ayrıca çeşitli alanlarda iletişim ve iş birliğinin artırılması ele alındı.
Görüşmede ayrıca başta ortak sınırların güvence altına alınması ve yönetilmesi ile 2018 yılında imzalanan dörtlü anlaşmanın yürürlüğe girmesi olmak üzere iki ülke açısından ortak öneme sahip bir dizi konu tartışıldı.
Dibeybe’nin ofisinden yapılan açıklamada toplantıda güvenlik işbirliğini geliştirme, doğru takip mekanizmaları geliştirme ve bilgi akışını güvence altına alma yollarının da ele alındığı belirtildi.
Dibeybe görüşmenin başında yaptığı açıklamada iki ülke arasındaki tarihi ilişkilerin derinliğine dikkat çekti. Ortak çöl devriyeleri ve kurslar düzenleyerek iki ülke arasındaki güvenlik alanındaki iş birliğini desteklemenin önemini vurguladı.
Dibeybe ayrıca uluslararası topluma da ‘radikal gruplar, organize suç çeteleri ve kaçakçılar için bir sığınak haline geldiğini’ söylediği sınırı kontrol etmek için iki ülkenin ‘çabalarını desteklemede üzerine düşeni yapması’ çağrısında bulundu. “Bu krizlerin çözümü yalnızca güvenlik başlığıyla sınırlı kalmamalıdır. Çünkü güvenlik yaklaşımı tek başına yeterli değildir” ifadesini kullandı.
Dibeybe ayrıca ortak öncelikleri belirlemek ve bunları uygulama mekanizmalarını geliştirmek amacıyla iki ülkeden ekonomik ve ticari alanlarda uzmanlardan oluşan ortak komiteler kurmak için çalışma çağrısı yaptı.
Ticaret takasının hacmini artırma yollarını, mal takasını kolaylaştırmayı ve Çad’ın Libya limanlarından yararlanma imkanını günde getiren Dibeybe Çad’a ekonomik önlemler paketi sundu. Paket, iki ülke arasındaki ortaklığın ve ekonomik entegrasyonun gerçekleştirilmesi, yollar inşa etme ve ortak taşımacılık şirketleri kurulmasının yanı sıra ticaret hacminin artırılmasının teşvikini de kapsıyor.
Libya Başkanlık Konseyi üyesi Musa Koni ve Deby geçen ağustos ayının sonunda ortak sınır güvenliği konusuna ek olarak Çad silahlı gruplarının Libya topraklarından çıkarılması üzerinde uzlaşı sağlamıştı. İki taraf söz konusu dönemde ayrıca Libya, Çad, Nijer ve Sudan arasında imzalanan dörtlü güvenlik anlaşmasının etkinleştirilmesi gerektiğine dikkat çekmişti.
Anlaşma, sınırları korumak için ortak bir güç oluşturma mekanizmalarına ilişkin detaylar içeriyor. Ayrıca insan kaçakçılığı, yasa dışı göç ve imzalanan dörtlü güvenlik anlaşmasının etkinleştirilmesi ile teröre ve diğer sınır ötesi suçlara neden olan faktörlerin engellenmesini hedefliyor.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.