Batı Şeria’da şaşırtan araştırma: Yahudi yerleşimcilerin çoğu çekilmeye hazır

Yahudi yerleşimciler Avrupalı diplomatların 2020'de Kudüs yakınlarındaki bir yerleşimin genişletilmesine ilişkin açıklamalarını boykot ediyor

Yerleşimciler Avrupalı ​​diplomatların 2020'de Kudüs yakınlarındaki bir yerleşimin genişletilmesine ilişkin açıklamalarını boykot ediyor
Yerleşimciler Avrupalı ​​diplomatların 2020'de Kudüs yakınlarındaki bir yerleşimin genişletilmesine ilişkin açıklamalarını boykot ediyor
TT

Batı Şeria’da şaşırtan araştırma: Yahudi yerleşimcilerin çoğu çekilmeye hazır

Yerleşimciler Avrupalı ​​diplomatların 2020'de Kudüs yakınlarındaki bir yerleşimin genişletilmesine ilişkin açıklamalarını boykot ediyor
Yerleşimciler Avrupalı ​​diplomatların 2020'de Kudüs yakınlarındaki bir yerleşimin genişletilmesine ilişkin açıklamalarını boykot ediyor

Prof. Hirsch Heffler ve Prof. Gilad Hirschberger'in gözetiminde İsrail'de yapılan bir akademik saha araştırması Batı Şeria'daki Yahudi yerleşimcilerin çoğunluğunun, İsrail hükümetinin net bir resmi karar alması durumunda yerleşimleri tahliye etmeye hazır olduğunu ortaya koydu.
Araştırmanın sonuçlarını açıklayan iki araştırmacı, İsrail'de ve dünyadaki algının, Batı Şeria’daki işgalin gerçekten geri dönüşü olmayan noktaya geldiği şeklinde. Hakim görüşe göre artık yerleşim yerlerini boşaltmak ve İsrail Devleti'nin yanında bir Filistin devleti kurmak mümkün değil.
Ancak Prof. Dr. Hirsch Heffler ve Prof. Dr. Gilad Hirschberger’in araştırma sonuçları bu algının aksi sonuçlar verdi. Akademisyenler, araştırmayı farklı kılan şeyin araştırmaya katılanlardan alışılagelmeyen farklı cevaplar almaları olduğunu söylediler. Söz konusu araştırmacılar bundan, Batı Şeria'daki yerleşimcilerin Filistinlilerle iki devletli çözüm temelinde bir barış anlaşmasına giden yolda aşılmaz bir engel olmayacağı sonucuna vardıklarını ileri sürüyor. En önemlisi, yerleşimcilerin çoğunluğu, yerleşim yerlerinin tahliyesini desteklemeseler bile, hükümetin alacağı meşru bir kararı kabul etmeye hazır olmaları.
Araştırmacılar Heffler ve Hirschberger, 2014'ten beri Herzliya'daki Disiplinlerarası Merkez ve Bar İlan Üniversitesi için bu araştırma üzerinde çalışıyorlar. Söz konusu iki araştırmacı radikal siyasi hareketleri ve örgütlerini analiz etme konusunda uzmanlar.
Araştırmacılara göre derinlemesine yapılan araştırmadan çıkan en önemli sonuç; bu nüfus grubunu tek blok olarak ele almanın doğru olmadığı ve işgal altındaki toprakların geleceği ile ilgili farklı pozisyonların olduğu.
Şarku’l Avsat’ın edindiği araştırmanın sonuçlarına göre Batı Şeria'da sayıları yaklaşık 455 bin olan yerleşimcilerin her biri yaklaşık 150 bini oluşturan en az üç gruba ayrılabileceği açık; ilki yerleşimlerini ağırlıklı olarak Yeşil Hat üzerinde kuran dindar yerleşimcileri içerir, ikincisi, Tanrı'nın Yahudilere vaat ettiği tarihi İsrail topraklarına yerleştiklerine inanan ideoloji sahibi yerleşimcileri içerir, üçüncüsü ise, yaşam kalitesi ve makul bir fiyata büyük evler arayan yerleşimcileri içeriyor.
Araştırmanın sonuçlarına göre, araştırmaya katılanların yüzde 47'si toplu olarak iki devletli çözüm için pratik destek veriyor ve yüzde 77'si hükümetin konuyla ilgili net bir resmi karar alması halinde yerleşimleri boşaltmaya hazır olduklarını belirtiyorlar.
Prof. Dr. Hirschberger, “Beklendiği gibi, ideoloji sahibi Siyonist yerleşimciler, yaşam kalitesi nedeniyle diğer yerleşimcilere göre daha keskin tutumlar sergiliyor. İdeolojik yerleşimcilerin sadece 15'i iki devletli bir çözüm anlaşmasını destekliyor. Anketlerimizde ideolojik yerleşimcilerin sert ve kapsamlı bir şekilde geri çekilmeyi reddetmediklerini de gördük. Ancak yine de çoğunluk yerleşim yerlerinin boşaltılmasına karşı çıkacak ve bunun için dilekçe imzalama, yasal gösteriler gibi çeşitli yasal yol ve yöntemlerle mücadele edecek. Küçük bir azınlık (yüzde 10'dan az) mahkemenin kararını bozmaya ve tahliyeyi durdurmak için sokakları kapatmak ve onları tahliye eden güçlerle karşı karşıya gelmek gibi yasa dışı eylemlerde bulunmaya istekli. Ancak hükümet çekilme kararı aldığı takdirde bu hükmü kabul edecek ve kendileri için kabul edilemez olsa bile ona uyacaklardır” dedi.
Prof. Dr. Hirsch Heffler, Batı Şeria'daki yerleşim yerlerini boşaltma kararının nasıl alınacağının yerleşimci nüfus için temel bir konu olacağını söyledi. Tüm sektörlerden yerleşimcilerin neredeyse yarısı, yerleşim bölgelerinin geleceğine karar vermenin meşru bir yolu olarak genel bir halk referandumu düzenleme planını destekliyor. Ancak yerleşim yerlerindeki yaşam kalitesi açısından yerleşimciler, konumlarında ideolojik yerleşimcilerin bağımlı olduğundan daha fazla hükümet kararlarına bağlı.
İki grup arasındaki farka rağmen, her iki grup da demokratik bir şekilde (kamuoyu referandumu, hükümet veya Knesset kararı) kararlar almayı tercih ediyor. En aşırı ideologlara bağlı azınlık bir grup (yüzde 30), Yahudi din adamlarının kararını demokratik bir karara tercih ediyor.
Araştırmacılar, maddi tazminat konusunun kararlarını etkilemede önemli bir faktör olmayacağını söyledi: “Yerleşimcilerden tazminat miktarındaki artışla bağlantılı olarak evlerini boşaltmaya ne kadar istekli olduklarını belirlemelerini istedik. Söz konusu artış ile mülklerinin değerinden yüzde 75 daha yüksek bir rakam kastediliyor. Yüksek miktarda tazminatın, yerleşimlerinde yaşam kalitesi arayan yerleşimcileri etkilemediğini gördük”.
Araştırmacı, ideolojik düşünceler ve önlemlerden ziyade ekonomik tarafından motive edilen bir nüfus grubuyla ilgili olarak bunun şaşırtıcı bir veri olduğunu düşünüyor. Onların karşısında, ideolojik yerleşimciler üzerinde, tazminat karşılığında tahliye isteklerini azaltan karşıt bir etki var. Onları parayla “çekmeye” yönelik her girişim, maddi tazminat ile inançlarının yapısı arasında bir uyumsuzluk yaratır. Bu durumda ideoloji, finansal cazibeye baskın çıkar ve kendilerini sağlamlaştırmaya ve tahliyeye karşı muhalefetlerini artırmaya yol açabilir.



Knesset, ordunun ve Şin Bet'in sivil kameralara sızma yetkilerini genişletiyor

İnternet Protokolü üzerinden çalışan ev güvenlik kameraları (Pixabay)
İnternet Protokolü üzerinden çalışan ev güvenlik kameraları (Pixabay)
TT

Knesset, ordunun ve Şin Bet'in sivil kameralara sızma yetkilerini genişletiyor

İnternet Protokolü üzerinden çalışan ev güvenlik kameraları (Pixabay)
İnternet Protokolü üzerinden çalışan ev güvenlik kameraları (Pixabay)

İsrail Meclisi (Knesset) çarşamba günü, İsrail ordusu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Ajansı) sivil gözetim kamera sistemlerine gizlice sızmasına izin veren hükümet tasarısını son okumada kabul etti. Times of Israel'e göre, tasarı 10 lehte oyla ve karşı oy olmadan kabul edildi. Ayrıca 7 Ekim 2023 saldırısının ardından onaylanan geçici önlem bir yıl daha uzatıldı.

Yasa, güvenlik kurumlarına mahkeme kararına gerek kalmadan özel güvenlik kameralarının teknik altyapısına müdahale etme konusunda geniş yetkiler tanıyor. Bu durum, insan hakları örgütleri ve hukuk uzmanlarından sert eleştiriler aldı; bu kesimler, söz konusu yasayı, gizlilik hakkının eşi benzeri görülmemiş bir ihlali ve kendini demokratik olarak tanımlayan bir ülkede yasal güvencelerin zayıflatılması olarak değerlendiriyor.

Geçici önlem, ilk haliyle Gazze'deki savaşla ilgili acil durumlarla sınırlıydı ve düşman aktörlerin ulusal güvenliği veya askeri operasyonları tehdit edebilecek görsel içeriklere erişmesini engellemeyi amaçlıyordu. Ancak, son uzatma bu yetkileri "büyük askeri operasyonlar" bağlamından ayırdı; bu da fiili bir savaş hali olmasa bile yürürlükte kalacakları anlamına geliyor.

Hükümet, yasa tasarısının gerekçe notunda, siber tehditlerdeki ve sivil sistemlere sızma girişimlerindeki artışı gerekçe göstererek bu uzatmayı savundu ve bunun "sabit kameralar tarafından üretilen görsel bilgilere düşman aktörlerin erişimini engellemek için ek araçların bulundurulmasını gerektirdiğini" savundu. Şarku'l Avsat'ın elde ettiği bilgiye göre gözlemciler bu adımın, eski Başbakan Naftali Bennett'in Telegram hesabının İranlı bilgisayar korsanları tarafından hacklenmesinin ardından geldiğini belirtiyor

Ancak uzatmanın zamanlaması, özellikle Gazze'deki ateşkes ışığında, hukuk ve insan hakları çevrelerinde geniş çaplı itirazlara yol açtı. İsrail'in önde gelen gizlilik ve siber hukuk uzmanlarından Avukat Haim Ravia, "Bu yasa son derece endişe verici çünkü orduya ilk kez sivil mülkler ve alanlar içinde faaliyet gösterme yetkisi veriyor" dedi.

Basın açıklamalarında, "bu yetkilerin yargı denetiminden yoksun olması ciddi soruları gündeme getiriyor" diyen yetkili, önlemin genişletilmesinin "açık bir gerekçeden yoksun olduğunu ve vatandaşların gizliliğinin ciddi bir şekilde ihlaline yol açabileceğini" belirtti. Ayrıca, yasanın, sistemleri hacklendikten sonra kamera sahiplerine bildirimde bulunmayı bile gerektirmediğine dikkat çekti.

İsrail Sivil Haklar Derneği, yasayı şiddetle eleştirerek, savaşın başında bu önlemi haklı çıkaran koşulların artık mevcut olmadığını ve uzatılmasının "hassas sahneleri belgeleyen özel kameralara yaygın müdahaleye ve belirsiz kriterlere dayalı olarak vatandaşların ve yerleşiklerin bilgisayarlarında saklanan kişisel bilgilere erişime kapı açtığını" savundu.

Dernek, "bu müdahaleci güçleri düşmanlık halinden ayırmanın, başta gizlilik hakkı olmak üzere insan haklarının orantısız bir ihlalini teşkil ettiği" sonucuna vardı ve geçici önlemin denetim ve hesap verebilirlik kapsamı dışında kalıcı bir araca dönüştürülmesine karşı uyarıda bulundu.


Netanyahu: İsrail, Somaliland Cumhuriyeti'ni "bağımsız ve egemen bir devlet" olarak tanıyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
TT

Netanyahu: İsrail, Somaliland Cumhuriyeti'ni "bağımsız ve egemen bir devlet" olarak tanıyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)

İsrail Başbakanlık Ofisi, Benjamin Netanyahu'nun bugün Somaliland Cumhuriyeti'ni "bağımsız ve egemen bir devlet" olarak tanıdığını duyurdu.


Washington’da alışılmadık diplomasi: Trump ve İş İnsanları

Witkoff, Berlin’de 15 Aralık 2025 (AP)
Witkoff, Berlin’de 15 Aralık 2025 (AP)
TT

Washington’da alışılmadık diplomasi: Trump ve İş İnsanları

Witkoff, Berlin’de 15 Aralık 2025 (AP)
Witkoff, Berlin’de 15 Aralık 2025 (AP)

ABD Başkanı Donald Trump, ikinci başkanlık döneminde Beyaz Saray’a önceki başkanların benimsediği geleneksel Amerikan politikaları ve uluslararası teamüllerin dışına çıktı. Bu kez, ilk döneminden farklı olarak özenle seçtiği ekibi; özellikle dış politika ve diplomasi alanında, alışılmışın dışında, siyasetten uzak isimlerden oluşuyor. Cumhuriyetçi Parti’nin geleneksel çizgisini temsil eden Dışişleri Bakanı Marco Rubio dışında, Trump’ın diplomasisi büyük ölçüde özel temsilcilere ve aileye yakın isimlere dayanıyor.

“Her şeyin elçisi” Steve Witkoff’tan Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’a, Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya’dan Afrika ve Arap İşleri Kıdemli Danışmanı Massad Boulos’a, hatta Gazze anlaşmasıyla yeniden sahneye çıkan Jared Kushner’a kadar bu isimler, Trump yönetiminin uluslararası krizleri çözme çabalarının vitrini durumunda. Ortak özellikleri ise diplomatik deneyimden yoksun olmaları. Bu durum, uluslararası siyasetin en tecrübeli isimlerini bile zorlayan krizlerde ne kadar etkili olabilecekleri konusunda soru işaretleri doğuruyor.

“Her şeyin elçisi” Witkoff

Ancak geleneklere meydan okumak, Trump’ın ikinci döneminin ayırt edici özelliği oldu. Bu çerçevede, Trump’ın yakın arkadaşı ve golf partneri olan iş insanı Steve Witkoff, şüpheyle yaklaşanları şaşırttı. Gazze’de ateşkes görüşmelerinin ön saflarında yer alan Witkoff, alışılmış diplomatik kalıpların dışına çıkarak, ABD’nin terör örgütü olarak tanıdığı Hamas ile doğrudan temas kurdu; tartışmalı isimlerle birebir görüşmeler yaptı ve sıra dışı açıklamalarda bulundu.

hy
Witkoff, Kushner ve Marco Rubio, 30 Kasım 2025’te Florida’da Ukrayna heyetiyle bir araya geldi (Reuters)

Bunların en dikkat çekeni, Hamas temsilcisi Halil el-Hayya’nın oğlunun İsrail saldırısında hayatını kaybetmesi üzerine yaptığı açıklamaydı. Witkoff, görüşme sonrası “Oğlunu kaybettiği için kendisine taziyelerimizi sunduk. Ben de bir oğlumu kaybettim; artık çok zor bir kulübün üyeleriyiz: Evlatlarını toprağa veren babalar” ifadelerini kullandı. Bu sözler, Witkoff’un aşırı doz nedeniyle hayatını kaybeden oğluna atıfta bulunuyordu. ABD’nin geleneksel, ölçülü söylemiyle bağdaşmayan bu açıklamanın, Hamas ile İsrail arasında ateşkes sağlanmasında etkili olduğu savunuluyor.

Üç yılı aşkın süredir devam eden Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirmek için çaba gösteren Witkoff Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile yoğun temaslar yürütüyor. Hedefi, Trump’ın seçim kampanyasında vaat ettiği siyasi zaferi kazandırmak ve ona “barış başkanı” unvanını takmak.

Massad Boulos: Damadın babası

Trump yönetiminin ilgisi yalnızca Ortadoğu ile sınırlı değil. Afrika’daki kronik çatışmalar da gündemde ve bu dosya, Trump’ın damadının babası olan Massad Boulos’a emanet. Lübnan kökenli, Nijerya’da eski bir otomobil tüccarı olan Boulos, Michigan eyaletinde Trump’ın seçim başarısında önemli rol oynadı. Aile bağları sayesinde atandığı bu görev, Senato onayı gerektirmiyor.

fgty
ABD Başkanı Donald Trump'ın Arap ve Afrika işleri danışmanı Massad Boulos (New York Times)

Boulos’un görevleri Dışişleri Bakanlığı ile Beyaz Saray arasında dağılmış durumda ve bu da zaman zaman kurumsal karmaşaya yol açıyor. Analistler, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun aynı zamanda geçici Ulusal Güvenlik Danışmanı olmasının, yetki paylaşımını daha da zorlaştırdığını söylüyor. Buna rağmen Boulos, Kongo ile Ruanda arasında bir barış anlaşmasına katkı sağladı. Trump, bu anlaşmanın imza törenine Washington’da bizzat başkanlık etti. Ancak sahadaki çatışmaların sürmesi, anlaşmanın kırılganlığını ortaya koyuyor.

Sudan dosyasında henüz sonuç alınamaması, Boulos’un etkinliğine yönelik soru işaretlerini artırdı. Şarku’l Avsat’a göre, Trump’ın Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Washington ziyareti sırasında sürece doğrudan müdahil olacağını açıklaması ve Rubio’nun “Başkan bu konuyla şahsen ilgileniyor” sözleri, bazı başkentlerde Boulos’un devre dışı bırakıldığı şeklinde okundu. Buna rağmen Washington’da hâkim görüş, Trump ailesine yakın isimlerin perde arkasındaki etkisini koruduğu yönünde.

Kushner ve “çıkar çatışması” tartışması

Bunun en somut örneği, resmi bir görevi olmamasına rağmen Gazze görüşmelerinde aktif rol alan Jared Kushner’in yeniden sahneye çıkması. Kushner, Rusya-Ukrayna dosyasında da perde arkasında etkili. Kendisi ve diğer sıra dışı elçiler, sık sık çıkar çatışması eleştirilerine maruz kalıyor.

ghyju
Jared Kushner (Reuters)

Kushner bu eleştirilere, “Bazılarının çıkar çatışması dediğine biz, Steve (Witkoff) ve ben, dünya genelinde sahip olduğumuz güvenilir ilişkiler ve deneyim diyoruz” yanıtını veriyor.

Tom Barrack ve “diplomatik olmayan” üslup

Trump’ın kendisi de siyasetten gelmeyen bir iş insanıydı ve bürokrasiye, hatta “derin devlete” savaş açtığını açıkça ilan etmişti. Bu çizgi, Suriye Özel Temsilcisi ve aynı zamanda Anakara Büyükelçisi olan Tom Barrack’ta da görülüyor.

fgth
Tom Barrack,  Katar'daki Doha Forumu'na katıldı (AFP)

 Senato onayından geçen nadir isimlerden biri olan Barrack, Lübnanlı gazetecilere yönelik “hayvani davranışlar” ifadesiyle tepki çekmiş, sonradan özür dilemişti. Ancak bu tür çıkışlar, onun diplomatik teamüllerden ne kadar uzak olduğunu gösteriyor. Buna rağmen, Esad’ın devrilmesinin ardından Suriye’deki sürecin yönetilmesinde ve yaptırımların kaldırılmasında önemli rol oynadı.

Esrar ticareti yapan Irak elçisi

Listenin son halkası, Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya. Michiganlı, Irak-Keldani kökenli bir iş insanı olan Savaya, eyalette yasal marihuana ticareti yapıyor. Ekim ayında bu göreve atanması, hem ABD içinde hem de dışında şaşkınlık yarattı. Irak’ın karmaşık dosyalarını yönetecek siyasi deneyime sahip olmadığı eleştirileri yapılırken, destekçileri onun alışılmışın dışında yöntemlerle başarı sağlayabileceğini savunuyor.

Bu görüşe örnek olarak, Irak’taki İran yanlısı bir milis grup tarafından kaçırılan İsrailli akademisyen Elizabeth Tsurkov’un açıklamaları gösteriliyor. Tsurkov, serbest bırakılmasının ardından Savaya’nın atanmasını memnuniyetle karşıladığını belirterek, “Mark, İran’a hizmet eden ve Irak’ın egemenliğini zayıflatmak isteyenler için çok kötü bir haber” ifadelerini kullandı.

Sonuç olarak soru şu: İş insanları, politikacıların başaramadığını başarabilecek mi, yoksa bürokrasinin sert duvarına mı çarpacaklar?