ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Sullivan, Washington Tahran'la anlaşmaya çalışırken İsraillilere güvence verdi

Sullivan 13 Ocak 2022'de Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)
Sullivan 13 Ocak 2022'de Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)
TT

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Sullivan, Washington Tahran'la anlaşmaya çalışırken İsraillilere güvence verdi

Sullivan 13 Ocak 2022'de Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)
Sullivan 13 Ocak 2022'de Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, İsrailli mevkidaşı Eyal Hulata'ya, ABD'nin İran'ın nükleer silah edinmesini önlemenin en iyi yolu olarak diplomasi yoluna bağlılığının, diplomasinin başarısız olması durumunda ortaklarıyla “alternatif seçenekler” hazırlamasını engellemeyeceğine dair güvence verdi. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre Sullivan'ın bu yorumları, iki akşam önce Hulata ile ABD ve İsrail arasındaki 'ABD-İsrail Stratejik Danışma Grubu (SCG)' çerçevesinde yaptığı sanal toplantı sırasında geldi.
Söz konusu açıklamada, toplantı esnasında yakın bir zamanda ortak askeri tatbikatlar yapılmasının tartışıldığı bildirildi. Ancak bu tatbikatların İran tesislerine yönelik bir saldırı başlatma senaryosunu simüle edip etmediği açıklanmadı.
ABD çevreleri toplantının, Rusya'nın İran'la geçici bir anlaşma imzalama önerisinin İsrail'de endişe uyandırdığına ilişkin haberlerin arkasından geldiğini belirtti. Aynı çevreler öneriyi ABD'nin İran Özel Temsilcisi Robert Malley'in yardımcısı Richard Nephew’in istifası ve ABD heyetinden iki üyenin Viyana müzakerelerini boykot etmesi ile de ilişkilendirdi. İki üye Tahran'a daha iyi şartlar elde etme ve yaptırımlar nedeniyle şu ana kadar dondurulan milyonlarca dolarlık varlıkları serbest bırakma şansı verebilecek ‘temel’ tavizler verilmesini, ABD’nin ulusal güvenliğini tehlikeye atacağı gerekçesiyle reddetmişti.
ABD çevreleri, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile birlikte ‘ılımlı’ Sullivan'ın, İsraillilere, İran'la yapılacak anlaşmanın ‘kendi aleyhlerine olmayacağına’ dair güvence vermek için Robert Malley'in verdiği ‘tavizleri’ hafifletmede rol oynadığını düşünüyorlar.
Bu çevreler, Biden yönetiminin İsrail koalisyon hükümetini çöküşten korumaya çalıştığını ve aralarındaki farklılıkların kamuoyuna açıklanmadığını ekliyor. Barack Obama döneminin sonunda ABD "Kongresi" önünde ateşli bir konuşma yaptığında olduğu gibi, Benjamin Netanyahu tarafından temsil edilen daha aşırıcı kanadın bunu istismar etmesini önlemek istediğini belirtiyorlar.
Geçtiğimiz hafta Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Viyana'daki görüşmelerin "karar aşamasına" ulaştığını ve Nükleer Anlaşma’yı canlandırmak için " bir fırsat penceresinin" açıldığını söyledi. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Brett McGurk da Carnegie Enstitüsü’nde dün (Perşembe) yapılan bir sempozyumda aynı noktaya dikkat çekerek “Viyana müzakereleri zirve noktasına ulaştı. Bir anlaşmaya ulaşılması olası” değerlendirmesinde bulundu.



Tayvan’da Çin alarmı: Askeri mahkemeler geri geliyor

Çin, geçen yıl mayıs ve ekimde, Tayvan'ın etrafında kapsamlı askeri tatbikatlar düzenlemişti (AFP)
Çin, geçen yıl mayıs ve ekimde, Tayvan'ın etrafında kapsamlı askeri tatbikatlar düzenlemişti (AFP)
TT

Tayvan’da Çin alarmı: Askeri mahkemeler geri geliyor

Çin, geçen yıl mayıs ve ekimde, Tayvan'ın etrafında kapsamlı askeri tatbikatlar düzenlemişti (AFP)
Çin, geçen yıl mayıs ve ekimde, Tayvan'ın etrafında kapsamlı askeri tatbikatlar düzenlemişti (AFP)

Tayvan, Çin'i "yabancı düşman güç" diye niteleyerek güvenlik önlemlerini artırdı.

Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te, dün düzenlenen ulusal güvenlik toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Pekin yönetimine dair şu iddiaları paylaştı:  

Çin, demokratik Tayvan'ın özgürlüğünden, çeşitliliğinden ve açıklığından faydalanarak çeteleri, medyayı, yorumcuları, siyasi partileri ve hatta silahlı kuvvetlerin ve polisin muvazzaf ve emekli mensuplarını bizi içten bölmek, yok etmek ve yıkmak için devşiriyor.

Lai, Çin’e karşı güvenlik önlemlerinin artırılması gerektiğini belirterek askeri mahkemelerin yeniden kurulacağını açıkladı. Tayvan lideri “isyan, düşmana yardım, gizli bilgilerin sızdırılması, görevi ihmal veya itaatsizlik gibi askeri suçlarla” ilgili hukuki süreçlerin bu mahkemelerde görüleceğini söyledi. 

Çin adına casusluk yaptığı gerekçesiyle geçen yıl 64 Tayvanlı hakkında hukuki işlem başlatıldığını belirten Lai, bu sayının 2021’e kıyasla üç kat arttığını ifade etti.

1980’lerin sonuna kadar sıkıyönetim altına olan Tayvan, askeri mahkeme sistemini 2014’te sonlandırmıştı.

Lai’nin askeri mahkemeleri geri getirme planı muhalefetin tepkisini çekti. Merkez sol Tayvan Halk Partisi (TPP), bu hamlenin Tayvan’ı insan hakları alanında geriye götüreceğini söyledi.

Tayvan yasama meclisinde çoğunluğu elinde bulunduran Çin Milliyetçi Partisi’nden (Kuomintang -KMT) Wang Hung-wei ise plana “tamamen karşı çıkmadıklarını” belirtirken, iktidardaki Demokratik İlerici Parti’yi (DPP) çizgisini değiştirmekle eleştirdi. 

Tayvan lideri, yeni güvenlik önlemleri kapsamında Çin, Hong Kong ve Makao’dan Tayvan’da oturma izni başvurusu yapanlara yönelik işlemlerin sıkılaştırılacağını da duyurdu. 

Çin doğumlu bir Tayvan vatandaşı, Çin işgalini destekleyen içerikler paylaştığı nedeniyle bu hafta ülkeden sınır dışı edilmişti.

Pekin’in Tayvan vatandaşlarına ikamet hakkı ya da pasaport teklifi yaptığına dikkat çeken Lai, bunları “Tayvan halkının ulusal kimlik duygusunu bulandırma girişimi” diye niteledi. 

Lai'nin açıklamasına Çin'den yanıt gecikmedi. Pekin’in Tayvan İşleri Ofisi sözcüsü Chen Binhua, açıklamasında şu ifadelere yer verdi: 

Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçler kırmızı çizgiyi aşmaya cüret ederse, kararlı tedbirler almaktan başka çaremiz kalmaz. Ateşle oynayanlar mutlaka yanar.

Çin - Tayvan gerginliği

II. Dünya Savaşı sonrasında Çin'de Milliyetçi Parti ve Komünist Parti arasındaki iç savaş Komünist Parti'nin zaferiyle sonuçlanmıştı. Mağlubiyetin ardından Milliyetçi Parti liderleri Tayvan'a sığınmıştı.

Soğuk Savaş nedeniyle Batı'yla ilişkilerini koparan Çin'i 1970'lerin başına kadar Birleşmiş Milletler'de (BM) Tayvan ya da resmi adıyla Çin Cumhuriyeti temsil ediyordu.

BM'nin 1971'de aldığı Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıma kararı gerginliği yeni bir boyuta taşımıştı. Kararın ardından Tayvan, BM'den çıkarılmıştı.

Pekin yönetimi, "tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Buna göre Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın ülkelerle diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

Tayvan ise o günden bu yana bağımsızlık arayışını farklı biçimlerde sürdürüyor.

Independent Türkçe, Guardian, BBC