McGurk: Esed rejimiyle ilişkilerin normalleştirilmesini desteklemiyoruz... Biz asla normalleştirmeyeceğiz

Brett McGurk (Reuters)
Brett McGurk (Reuters)
TT

McGurk: Esed rejimiyle ilişkilerin normalleştirilmesini desteklemiyoruz... Biz asla normalleştirmeyeceğiz

Brett McGurk (Reuters)
Brett McGurk (Reuters)

ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Brett McGurk, Suriye'deki rejimin lideri Beşşar Esed ile ilişkileri "asla normalleştirmeyeceklerini" açıkladı.
Middleeasteye'nin haberine göre, McGurk, Suriye meselesine dair Carnegie Uluslararası Barış Vakfıyla yaptığı çevrim içi görüşmede değerlendirmelerde bulundu.
McGurk, Orta Doğu'da Esed rejimiyle ilişkilerin normalleştirilmesine ilişkin, "Esed rejimiyle ilişkilerin normalleştirilmesini desteklemiyoruz. Biz asla normalleştirmeyeceğiz." dedi.
ABD'nin müttefiklerinin Esed ile ilişkileri yeniden kurma çabalarını engellemeye çalışıp çalışmadığı konusunda detay vermeyen McGurk, söz konusu ülkelerin "çıkarlarını korumaya ve sürdürmeye çalıştıkları" yorumunu yaptı.
McGurk, Suriye'nin komşularıyla yaptığı güvenlik anlaşmaları ile normalleşme görüşmeleri arasında ayrım yapılması gerektiğini vurgulayarak, "Ürdün, Suriye ile sınır güvenliği hakkında bir tartışma yapmak isterse açıkçası hayır demeyeceğiz. Bu, Esed rejimiyle normalleşmekten çok farklı. Bu görüşmeleri yaparken bu ayrımı yapmamız gerektiğini düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
İnsan haklarının Başkan Joe Biden politikalarının odak noktası olmasına rağmen, diğer önemli ulusal güvenlik konularını gölgede bırakmadığını söyleyen McGurk, bölgedeki ulusal çıkarlarını değerlendirirken, insan haklarının masada olduğu ancak insan haklarının diğer konuların önüne geçmediği değerlendirmesinde bulundu.
ABD'li yetkili McGurk'un söz konusu çıkışı, bazı senatörlerin ABD'nin Orta Doğu'daki müttefiklerinin Esed ile ilişkileri normalleştirdiğine dair Biden'a mektup yazmalarının ardından geldi.
Arap Birliğinin 12 Ekim 2011'de Suriye'nin üyeliğini askıya alması ve Arap büyükelçilerinin, Esed rejimi sivillere tam koruma taahhüdünü kesin olarak yerine getirene kadar Şam'dan çekilmesi çağrısında bulunmasının ardından Esed rejimi ile Arap ülkeleri arasındaki ilişkilerde siyasi yabancılaşma söz konusuydu. Ancak son yıllarda, Esed rejimi ile bazı Arap ülkeleri arasındaki ilişkilerde iyileşme adımları atılmaya başlandı.
Bu kapsamda atılan adımların ilki Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Aralık 2018'de Şam'daki büyükelçiliğini yeniden açması oldu.
Umman ise Ekim 2021'de Suriye'ye büyükelçisini geri gönderirken, Bahreyn ise 10 yıl sonra ülkeye ilk büyükelçisini atadı.
Ürdün Kralı Abdullah ise Esed ile yakın zamanda bir telefon görüşmesi yaparken BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed Kasım 2021'de Şam'ı ziyaret etti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.