Askıya alınan Tunus Meclisi anayasa kutlamalarını çevrimiçi yaptı

Özgür Anayasa Partisi: “Gannuşi yetkilerini tehlikeli bir şekilde suiistimal ediyor”.

Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
TT

Askıya alınan Tunus Meclisi anayasa kutlamalarını çevrimiçi yaptı

Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)

Tunus’ta bazı parlamenterler, ‘yeni anayasanın onaylanmasının sekizinci yıldönümü kutlamaları’ çerçevesinde internet üzerinden bir toplantı yaptı. Cumhurbaşkanı tarafından Meclis’in yetkileri askıya alınmış olduğu için, Nahda Hareketi lideri ve faaliyetleri askıya alınan Tunus Meclisi’nin Başkanı Raşid Gannuşi, ‘video konferans’ yöntemiyle meclis oturumu yapılması çağrısında bulunmuştu.
Dün öğlen saatlerinde gerçekleştirilen oturumda konuşan Gannuşi: “Ülkede meşruiyete yapılan darbe boğucu bir ekonomik krize neden oldu. Bu kriz etkilerini temel malzemelerin tedarikinde ve fiyat artışında gösteriyor. Ayrıca Tunus uluslararası alanlarda yalnızlığa itiliyor. Tüm bunlar sosyal patlamaya giden bir süreci hazırlıyor. Bu olumsuzlukların önüne geçebilmek için her kesimin katıldığı ulusal bir diyalog başlatılmalıdır. Cumhurbaşkanının yürütmeye müdahaleleri son bulmalı ve siyasi tutuklular serbest bırakılmalıdır” ifadelerini kullandı.
Oturuma Nahda, Tunus’un Kalbi ve Kerame partilerine mensup 100’e yakın milletvekili katıldı. Gannuşi 75 milletvekilinin ‘yeni bir oturum düzenlenmesi’ teklifine imza verdiğini, bu durumun Meclis’in hala canlı olduğunun kanıtı olduğunu söyledi.
Öte yandan aralarında Demokratik Akım, Halk Hareketi ve Özgür Anayasa partilerinin olduğu çok sayıdaki siyasi taraf ‘meclis oturumu’ çağrısını boykot etti. Bazı bağımsız milletvekilleri de ‘oturum’ çağrısı almadıklarını ifade etti.  
Özgür Anayasa Partisi, Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi’yi ‘yetkilerini tehlikeli bir şekilde suiistimal etmekle’ suçlayarak kınadı. Özgür Anayasa partisinden yapılan yazılı açıklamada: “Meclis şu anda kapalıdır, dolayısıyla ‘meclis oturumu’ düzenlenmesi prosedürlere aykırıdır. Parti olarak bu sözde ‘oturumdan’ çıkacak hiçbir sonucu tanımadığımızı belirtiriz. Raşid Gannuşi’nin Meclis başkanı görevini kişisel siyasi çatışmalarında kullanması kabul edilemez. Cumhurbaşkanlığı ve Nahda arasındaki siyasi hesaplaşmaların vatanın ulvi menfaatleri ile bir ilgisi yoktur” denildi.
Özgür Anayasa partisinin açıklamasında, ülkedeki siyasi gerilimin tırmandırılmasının, istikrara ve ulusal güvenliğe tehlike arz ettiğine de dikkat çekildi.
Nahda Genel Başkanı Raşid Gannuşi’nin ‘anayasanın onaylanması yıldönümünde’ meclis oturumu yapılması çağrısı, Cumhurbaşkanı Kays Said’in, anayasanın uzmanlar tarafından restore edilmesi için çevrimiçi istişarelerin başlatıldığını duyurmasına müteakip geldi. Gözlemciler bu çağrıyı Gannuşi’nin Cumhurbaşkanı Said’e ‘meydan okuması’ olarak yorumladı.  
Tunus devleti, uzun yıllar süren durgunluğun ardından mali bir kriz yaşıyor. Ancak uluslararası yardımı güvence altına almak için gereken sancılı reformlar, toplumsal huzursuzluğu tetikleyebilir. Tunus devrimini takip eden on yılda, ekonomik koşullara yönelik öfke sıklıkla sokak protestolarına veya protestocularla polis arasında çatışmalara dönüştü. Cumhurbaşkanı Said’in mali destek çağrıları, bağışçılar tarafından kapsamlı bir siyasi, ekonomik reform yapılması şartıyla karşılık bulabilecek.  
Mevcut hükümet kredi bulabilmek için bazı ekonomik mali reformlar yapsa da muhalefet partilerin sert tepkisiyle karşılaştı. Tunus’ta seçimlerin 2022 Aralık ayında yapılması bekleniyor.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.