عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Elon Musk'ın uyduları hakkında uyarı: Tehlikeli göktaşlarının görülmesini engelleyebilir

SpaceX, 18 Ocak Salı günü 49 yeni uydu fırlatmıştı (ABD Ulusal Bilim Vakfı)
SpaceX, 18 Ocak Salı günü 49 yeni uydu fırlatmıştı (ABD Ulusal Bilim Vakfı)
    İstanbul/Şarkul Avsat
TT
TT

Elon Musk'ın uyduları hakkında uyarı: Tehlikeli göktaşlarının görülmesini engelleyebilir

SpaceX, 18 Ocak Salı günü 49 yeni uydu fırlatmıştı (ABD Ulusal Bilim Vakfı)
SpaceX, 18 Ocak Salı günü 49 yeni uydu fırlatmıştı (ABD Ulusal Bilim Vakfı)

Yeni bir araştırma, Elon Musk'ın uzay firması SpaceX'in uydu interneti projesi Starlink'in olası tehlikelerine dikkat çekti.
Bulgular, Dünya yörüngesinde binlerce uydudan oluşan bir ağ kurmayı planlayan projenin gezegene hızla yaklaşan, tehlikeli göktaşlarının tespitini engelleyebileceğini düşündürdü.
Hakemli bilimsel dergi The Astrophysical Journal Letters'da yayımlanan araştırmada, Kuzey Yarımküre'de gökyüzünü tarayan ve son derece geniş alanlı bir kamerayla çalışan Zwicky Transient Facility (ZTF) adlı araştırma tesisinde gözlemler incelendi.
2017'de ABD'nin Kaliforniya eyaletinde açılan gözlemevi, iki günde bir tüm gökyüzünü tarıyor ve yalnızca kısa süreliğine görülebilen nesneleri yakalamaya çalışıyor. Ayrıca ölmekte olan yıldızları ve Dünya'nın yakınından geçen göktaşlarını arıyor.
Ancak Starlink uydularının fırlatılmaya başladığı 2019'da burada yapılan gözlemlerden bazılarının uyduların gökyüzünde yarattığı çizgisel şekillerden oluştuğu tespit edildi. Söz konusu gözlemlerde 5 bin 301 uydu çizgisi saptandı.
Araştırma ekibi, Starlink uydularından en çok etkilenenlerin alacakaranlıkta yakalanan görüntüler olduğunu belirtti.
Ekip, alacakaranlıkta çekilen görüntülerin "Güneş yönünden gelen potansiyel olarak tehlikeli asteroitleri tespit etmek" için çok önemli olduğunu ekledi.
Öte yandan, riskin en azından şimdilik çok yüksek olmadığı düşünülüyor.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nden fizik profesörü Tom Prince, "Uydu çizgisinin arkasına gizlenmiş bir göktaşını veya başka bir olayı kaçırmamız için az da olsa ihtimal var. Ancak bulutlu havanın yarattığı etkiyle karşılaştırıldığında bunlar, ZTF için epey küçük etkiler" diye konuştu.
Öte yandan etkilenen gözlemlerin sayısı, Starlink uydularının yörüngedeki yoğunluğuyla birlikte artıyor.
Şu anda SpaceX'in yörüngede 1469 aktif uydusu var. Ancak şirket, "mega takımuydu" diye nitelenen projeyi tamamladığında 42 bin uydunun yörüngede dolaşmasını hedefliyor.
Starlink uyduları fırlatılmaya başladığından beri bilim insanları, gökyüzü gözlemlerinin kötü etkileneceğine dair uyarılarda bulunuyor.
Şili'deki Cerro Tololo Inter-Amerikan Gözlemevi'nden Clarae Martinez-Vazquez, 2019'da yaptığı bir açıklamada, Starlink uydularının karanlık enerji araştırması için kullanılan hassas kamerayı (DECam) ciddi biçimde etkilediğini söylemişti.
NASA'nın Yeni Ufuklar projesinden astrofizikçi Simon Porter da Elon Musk'ı "cenneti kirleten adam" diye nitelemişti.
Bunun ardından şirket, uydularda ışığı daha az yansıtan boyalar ve siyah kaplamalar kullanmaya başlamıştı.
Independent Türkçe, Space, Futurism, Scientific American

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Yapay zeka uygulamaları 1 milyar kullanıcıyı aştı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

Yapay zeka uygulamaları 1 milyar kullanıcıyı aştı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Yeni bir rapora göre ChatGPT, Claude ve Google Gemini gibi mobil yapay zeka uygulamalarının kullanıcı sayısı 1 milyarı geçti.

Bu kilometre taşına, OpenAI'ın ChatGPT'yi kullanıma açmasının üzerinden üç yıl bile  geçmeden ulaşıldı. ChatGPT, Kasım 2022'de piyasaya sürüldüğünde tarihin en hızlı büyüyen uygulaması olmuştu.

Tüketici bilgi firması Meltwater ve kreatif ajans We Are Social tarafından hazırlanan Digital 2026 raporunda, "Yapay zeka, erken benimseyenlerden kitlesel pazara yayılarak 'kritik eşiği geçiyor' dendi.

700 sayfalık rapor, bu eğilimin internetin geri kalanında da dalgalanma etkisi yarattığını ve geleneksel arama motorlarını kullananların sayısının artık düşüşte olduğunun altını çiziyor.

Veri analisti Simon Kemp, "Yapay zeka, kullanıcıların farklı türden soruları yanıtlamalarına ve yalnızca arama motorlarıyla yapabileceklerinden çok daha geniş bir ihtiyaç yelpazesini karşılamalarına giderek daha fazla olanak sağlıyor" dedi.

OpenAI'ın patronu Sam Altman'a göre yapay zekanın benimsenme oranları büyük ölçüde yaklaşık 800 milyon kullanıcısı olan ChatGPT sayesinde artıyor.

Bu rakam geçen yıl bu zamanlar 250 milyon civarındaydı ve Statista tarafından toplanan verilere göre 586 milyon kullanıcısı olan Elon Musk'ın X'inin önüne geçti

OpenAI, Duke Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi'nden araştırmacılar geçen ay yayımladıkları makalede dünya yetişkin nüfusunun yaklaşık yüzde 10'unun ChatGPT kullandığını belirtmişti.

Araştırmacılar, "Yeni bir teknoloji için bu küresel yayılma hızının emsali yok" diye yazmıştı.

Pew Araştırma Merkezi'nin marşamba günü yayımladığı ayrı bir rapor, yapay zeka konusunda heyecandan çok endişe duyan kişi sayısının daha fazla olduğunu ortaya koydu.

25 ülkede 28 binden fazla kişinin görüşlerinin alındığı anket, insanların sadece yüzde 16'sının bu teknoloji konusunda endişeliden ziyade heyecanlı olduğunu ortaya koydu.

Raporun yazarları, "Yapay zekayla ilgili endişeler özellikle yetişkinlerin yaklaşık yarısının heyecandan çok endişe duyduğunu söylediği Birleşik Devletler, İtalya, Avustralya, Brezilya ve Yunanistan'da yaygın" diye yazdı.

Anket ayrıca, kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılayla ölçülen bir ülkenin geliriyle yapay zeka farkındalığı arasında güçlü bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor. Yüksek gelirli ülkelerdeki nüfus, daha az varlıklı ekonomilerdekilere kıyasla yapay zeka hakkında daha fazla bilgi sahibi olma eğiliminde.

Independent Türkçe

TEKNOLOJİ

Starship, Teksas'tan yeni bir test uçuşuyla fırlatıldı

Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
TT
TT

Starship, Teksas'tan yeni bir test uçuşuyla fırlatıldı

Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)
Starship uzay aracının on birinci uçuşu Teksas'taki Starbase üssünden gerçekleşti (Reuters)

Amerikalı milyarder Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX, dün Teksas'taki Starbase'den Starship uzay aracının on birinci uçuşunu gerçekleştirdi. Bu test görevi, yeniden kullanılabilir uzay aracının uydu fırlatma ve nihayetinde insanları Ay ve Mars'a taşıma yeteneğini test etmeyi amaçlıyor.

Bir Süper Ağır itici roketin üzerine monte edilmiş Starship üst kademesinden oluşan uzay aracı, SpaceX'in Starbase'deki tesislerinden yaklaşık 23:20 GMT'de fırlatıldı. Starship üst kademesini uzaya gönderdikten sonra, Süper Ağır itici roket fırlatmadan yaklaşık 10 dakika sonra Meksika Körfezi'ne yumuşak bir iniş gerçekleştirdi.

SpaceX Başkanı Gwynne Shotwell, geçen ay Paris'te düzenlenen bir konferansta, "11. test uçuşunu başarılı kılmak için elimizden gelen her şeyi yaptık," dedi. "Ama bildiğiniz gibi, kimse ne olacağını bilmiyor, bu yüzden göreceğiz." Starship'in, 2027 yılına kadar NASA astronotlarını Ay'a indirmesi planlanıyor.

Roket, SpaceX'in mobil geniş bant internet sağlama hedefinde hayati rol oynayan daha büyük Starlink uydularının fırlatılması için büyük önem arzediyor. Bu uydular, Musk'ın Mars'a insan ve kargo gönderme vizyonunun temelini oluşturuyor.

TEKNOLOJİ

"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)
TT
TT

"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

Araştırmacılar, OpenAI'ın ChatGPT'si ve Google'ın Gemini'ı gibi yapay zeka modellerinin, eğitim verilerine yalnızca küçük bir bozulmuş veri örneği eklenerek "zehirlenebileceği" uyarısını yaptı.

Birleşik Krallık Yapay Zeka Güvenlik Enstitüsü, Alan Turing Enstitüsü ve yapay zeka firması Anthropic'in ortak yürüttüğü çalışma, 250 kadar az sayıda belgenin büyük dil modellerinin (LLM'ler) anlamsız metinler üretmesine yol açan bir "arka kapı" zafiyeti oluşturabileceğini ortaya koydu.

Bu açık özellikle endişe verici çünkü en popüler LLM'ler, kişisel internet siteleri ve blog yazıları da dahil internetteki herkese açık metinlerle önceden eğitiliyor. Bu da herhangi birinin yapay zeka modelinin eğitim verilerine dahil olabilecek içerik üretmesini mümkün kılıyor.

Anthropic, konuyu detaylandıran blog yazısında "Kötü niyetli aktörler, zehirlenme diye bilinen süreçte modelin istenmeyen veya tehlikeli davranışları öğrenmesini sağlamak için bu yayınlara belirli bir metin enjekte edebilir" dedi.

Arka kapı eklemek de bu saldırı türünden. Arka kapılar, modelden normalde gizli kalacak belirli bir davranışı tetikleyen özel ifadelerdir. Örneğin bir saldırgan komut isteminde olduğu gibi rasgele bir tetikleyici ifade içerdiğinde LLM'ler hassas verileri dışarı sızdıracak şekilde zehirlenebilir.

Bulgular yapay zeka güvenliğine dair endişelere yol açarken araştırmacılar, bunun teknolojinin hassas uygulamalarda kullanılma potansiyelini sınırladığını söylüyor.

Alan Turing Enstitüsü'nden Dr. Vasilios Mavroudis ve Dr. Chris Hicks, "Sonuçlarımız şaşırtıcı ve endişe vericiydi: Bir LLM'yi zehirlemek için gereken kötü niyetli belge sayısı (yaklaşık 250), modelin veya eğitim verilerinin boyutundan bağımsız olarak neredeyse sabitti" diye yazdı.

Başka bir deyişle, veri zehirleme saldırıları daha önce sanılandan daha uygulanabilir olabilir. Bir saldırgan için örneğin 250 zehirli Wikipedia makalesi yaratmak nispeten kolay olacaktır.

Riskler, "Poisoning attacks on LLMs require a near-constant number of poison samples" (LLM'lere yönelik zehirleme saldırıları neredeyse sabit sayıda zehir örneği gerektiriyor) başlıklı, hakem kontrolünden geçmemiş makalede detaylandırıldı.

The Independent yorum için Google ve OpenAI'la iletişime geçti.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech