Mısır'da etrafı dağlarla çevrili 'yeraltı hayvan mezarlığı' gizemini koruyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Mısır'da etrafı dağlarla çevrili 'yeraltı hayvan mezarlığı' gizemini koruyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Mısır'ın Minya kentinde yer alan etrafı dağlarla çevrili mumyalanmış yüzlerce "kutsal hayvanın" bulunduğu yaklaşık 2 bin 350 yıllık hayvan mezarlığı gizemini hala koruyor.
Mısır Turizm Bakanlığının resmi sitesinde yer alan bilgiye göre, Kahire'nin güneyindeki Minya kentinin Tuna el-Cebel bölgesinde kutsal ibis kuşu ve babunların mumyalandıktan sonra gömülmesi için kayaya oyulmuş yeraltı mezarları bulunuyor.
"Ölüler Şehri" olarak isimlendirilen ve M.Ö. 350-300 yıllarında inşa edildiği tahmin edilen yeraltı mezarlığı, 1932 yılında Mısırlı arkeolog Sami Cebera tarafından keşfedildi.

"Mumyalanmış maymuna bakınca sanki beni izliyormuş gibi hissediyorum"
Yeraltı mezarlığını ziyaret eden Emira İbrahim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Sosyal medyada Tuna el-Cebel bölgesine ait bazı fotoğraflar gördüm ve burayı çok merak ettim. Daha sonra mezarlıkta bulunan eski Mısır Tanrısı Thoth'ın kutsal tapınak babunu (maymun) ve ibis kuşu hakkında bilgi edindim" dedi.

Yaptığı araştırmanın ardından yeraltı mezarlığını ziyaret etmeyi çok istediğini dile getiren İbrahim, "Gerçekten muazzam bir şey. Mumyalanmış maymuna bakınca sanki gözlerini bana dikmiş ve beni izliyormuş gibi hissediyorum" diye konuştu.

Firavunlar döneminde kutsal kabul edilen ibis kuşunu öldürmenin cezası idam
Dört ayrı bölümden oluşan ve en eski bölümünün 26. Firavun hanedanlığına dayandığı tahmin edilen yeraltı mezarlığı, içinde mumyalanmış yüzlerce kutsal tapınak babunu ve ibis kuşu mezarı barındırıyor.

Mezarlıkta oyulmuş kayalarda hayvanların isimleri, türleri, ölüm nedeni ve sahiplerinin isminin de yer aldığını belirten İbrahim, eski Mısırlılarda kutsal ibis kuşunun öldürülmesinin cezasının idam olduğunu söyledi.
Kutsal kabul edilen hayvanların yeniden dirileceğine inanılıyor

Mezarlığın bir başka ziyaretçisi Dünya Ahmed de "Hayvanları mumyalayan ve defneden kâhin Ankhor'un mezarlardaki tasarımı çok etkileyici. Üzerinden binlerce yıl geçmesine rağmen mezarlar ilk günkü ihtişamını koruyor" şeklinde konuştu.
Ahmed ayrıca, eski Mısırlılar döneminde kutsal kabul edilen hayvanların mumyalanmasının sebebinin de öldükten sonra yeniden dirileceklerine inanılması olduğunu belirtti.

Tuna el-Cebel bölgesindeki her mumyanın ayrı hikayesi var

Bir diğer ziyaretçi Nurhan Tevfik ise kendisini arkadaşlarıyla beraber Tuna el-Cebel bölgesini ziyaret etmeye iten şeyin M.S. 2. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen, varlıklı bir ailenin kızı olan İzadora'nın acıklı hikayesi olduğunu söyledi.
Tevfik, sonu hüzünlü biten bu hikayeye göre, İzadora'nın aşık olduğu bir askerle evlenmek istediğini ancak babasının bu evliliğe karşı çıktığını ve sevdiği adamla kaçarken Nil Nehri'nde boğularak öldüğünü anlattı.
Mezarın üzerinde eski Yunanca bir şiir olduğunu kaydeden Tevfik, İzadora'nın ölümünden sonra babasının, kızını mumyalatarak Tuba el-Cebel bölgesinde yaptırdığı mezarlığa defnettiğini belirtti.

Tevfik, "Araştırınca görülüyor ki buradaki her mumyanın kendine özel ayrı bir hikayesi var" dedi.

Gizemli "Ölüler Şehri"
"Ölüler Şehri" olarak bilinen Tuna el-Cebel bölgesi, 1932 yılında Mısırlı arkeolog Sami Cebera tarafından keşfedildi. Kazı işlemleri ise Kahire Üniversitesinin desteğiyle 1932 ile 1952 yılları arasında yaklaşık 20 yıl sürdü.

Bölgede eski Mısırlılar tarafından kutsal kabul edilen mumyalanmış hayvanların bulunduğu yeraltı mezarlığının yanı sıra, M.Ö. 4. yüzyıl ile M.S. 2. yüzyıla dayanan 39 ayrı mezarlık da yer alıyor.



Gazze'nin trajedilerinden biri daha: Yüzlerce insana bir banyo

Gazze'deki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşı karşıya olduğu en zorlu insani sorunlardan biri (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
Gazze'deki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşı karşıya olduğu en zorlu insani sorunlardan biri (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
TT

Gazze'nin trajedilerinden biri daha: Yüzlerce insana bir banyo

Gazze'deki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşı karşıya olduğu en zorlu insani sorunlardan biri (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
Gazze'deki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşı karşıya olduğu en zorlu insani sorunlardan biri (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

İzzettin Ebu Ayşe

Fatıma, yarım saattir mülteci kampının tek tuvaletine girmek için uzun bir kuyrukta sıranın kendisine gelmesini beklerken bir kadın olarak aniden, “Bu uzun kuyruğu atlamam lazım, aniden regl oldum, lütfen müsaade edin!” diye bağırdı.

Fatıma'nın önünde sıraya dizilmiş yaklaşık 20 erkek ve kadının her biri tuvalete girip ihtiyaçlarını giderirken, diğerleri onları beklemek zorunda kalıyor.

Utanç ve mahremiyet

Bu şekilde bağırdığı için utanan Fatıma, “Sırayı neden atlatmam gerektiğini gerekçelendirmek zorundaydım ama bahanem bir kadın olarak mahremiyetimdi. Ne yazık ki bu savaşta insanlar arasında mahremiyet falan kalmadı.

Fatıma, savaştan önce Gazze şehrinin doğusunda yaşıyordu. Ancak bugün bu bölge tehlikeli bir savaş alanına dönmüş durumda. Fatıma, oradan kaçmak zorunda kaldı ve yaklaşık 250 kişiyle birlikte bir sığınma kampında yaşıyor. Hepsi de bütün gün dolu olan tek bir banyoyu paylaşıyor.

Fatıma, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu insanca bir hayat değil. Hiçbir şey yok, susuz, yiyeceksiz ve daha da zoru tuvaletsiz çadırlarda yaşıyoruz. Tuvaleti kullanmak için çok erken kalkıp kadınlar ve erkeklerden oluşan karma bir kuyrukta sıra beklemem gerekiyor. Kirli bir banyoyu kullanmak salgın hastalıkların yayılması için davetiye çıkarıyor.”

Ortak banyoların başta kadınlar olmak üzere Gazzelilerin üzerinde psikolojik ve sağlık açısından etkileri var (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)Ortak banyoların başta kadınlar olmak üzere Gazzelilerin üzerinde psikolojik ve sağlık açısından etkileri var (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

En zorlu insani meselelerden biri

Kamptaki herkes küçük bir banyoyu kullanıyor. Burayı banyo, tuvalet ve çamaşır yıkamak için kullandığını söyleyen Fatıma, bu durumdan oldukça şikayetçi ve psikolojik olarak bu durumdan etkilenmiş görünüyor.

Gazze Şeridi’ndeki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşılaştığı en zor insani sorunlardan biri. Bu aynı zamanda sadece yerinden edilmiş insanların tek bir tuvaleti kullanmasını değil, aynı zamanda kirli tuvaletleri, susuzluğu ve cinsiyet mahremiyetinin olmadığı çok katmanlı bir sorun.

Elinde boş bir şişe taşıyan Yusuf, tuvaletten çıkarak şişeyi suyla doldurmanın bir yolunu aradı. Yusuf, tuvalet kirlendiği ve temizlemek istediği için kuyruktaki insanlardan tuvalete girmemelerini istedi, fakat bu zaman alan bir süreçti.

Çadırlardan uzağa

Kimse tuvaletin temizlenmesini beklemedi ve Yusuf şişeyi doldurmak için en yakın su kaynağını ararken teker teker içeri girdiler. Kampta iki tuvalet olmasını kabul edebileceğini fakat kabul edemediği tek şeyin tuvaletlerin temiz olmaması olduğunu söyleyen Yusuf, “Banyoda su deposu yok. Bu yüzden sürekli kirli kalıyor. Gazze'nin ciddi bir su krizi yaşaması büyük zorluk yaratıyor” ifadelerini kullandı. Yusuf, su bulunsa bile hijyen araç ve gereçlerinin eksik olduğunu ve tuvaletlerin temizlenmesi sürecini engellediğini ifade etti.

kurulduğundan, yerinden edilen kişiler ilkel banyolar/tuvaletler inşa ediyor (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)Kampların çoğu temel hizmetlere erişimi olmayan tarım arazileri üzerine kurulduğundan, yerinden edilen kişiler ilkel banyolar/tuvaletler inşa ediyor (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

Yaklaşık 350 kişilik olan, nispeten büyük bir kampta yaşayan Yusuf, az sayıdaki tuvaletin çadırlara uzak olduğundan ve tuvalete ulaşmak için 250 metre yürümek zorunda kaldıklarından şikayetçi.

Gazze'deki tuvalet krizi, İsrail ordusunun Gazzelilerden evlerini terk etmelerini istemesi ve onları hiçbir altyapı, kanalizasyon sistemi ve tuvaletin bulunmadığı barınaklara (okullar, kamplar ya da kamu tesisleri) tıkıştırmasıyla ortaya çıktı.

İlkel tuvaletler

Yerinden edilen insanların sayısı arttıkça ve tahliye alanları genişledikçe, mevcut barınma tesisleri sayıları karşılayamaz hale geliyor. Bu durum tuvaletler üzerinde baskıya neden olurken özellikle kadınlar için sağlık ve psikolojik açıdan felaketlere yol açıyor.

Kampların çoğu temel hizmetlere erişimi olmayan tarım arazileri üzerine inşa edildiğinden, yerinden edilmiş kişiler kendi ilkel, sağlıksız ve yetersiz tuvaletlerini/banyolarını inşa ediyorlar.

Çadırının yakınlarındaki bir köşede ailesi için yeni bir banyo ve tuvalet inşa eden Zeyd, kamp sakinlerinin tuvaleti kullanmayı istediklerini, onlara engel olmadığını söyledi. Zeyd, umumi tuvaletlerin yerinden edilmiş kişilerin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri olduğunun altını çizdi.

Ek bir sorun olarak temizlik

Zeyd, sözlerini şöyle sürdürdü:

 “Çok sayıda yerinden edilmiş kişinin belirli coğrafi bölgelere sıkıştırılması umumi tuvalet krizine yol açtı. Bu da sık kullanılan bu ortak tuvaletleri temizleyecek günlük kullanım suyunun ciddi şekilde yetersiz olması, su sağlayan pompaları çalıştıracak su ve elektrik kaynaklarının kesilmesi ve hijyen kitlerinin yetersizliği gibi diğer krizlerle birlikte ortaya çıktı.”

Zeyd ve onunla birlikte banyoyu kullanan komşuları banyoyu sırayla temizlemek zorunda. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Zeyd, “Kötü kokuları gidermek ve böceklerin yayılmasını mümkün olduğunca sınırlamak için atıkları kumla örtüyoruz. Su kıtlığı ve temizlik malzemelerinin yüksek fiyatlı olması nedeniyle büyük zorluklarla karşılaşıyoruz” dedi.

Üç çocuk annesi olan Sabrin, “Banyolar çok yetersiz ve ilkeller. Boyutları da küçük ve dar.  Bu yüzden ihtiyacı karşılamıyor. Küçük çocukların kuyrukta bekleyecek sabrı yok” ifadelerini kullandı.

Umumi banyoların/tuvaletlerin farklı yaş gruplarının ihtiyaçlarını karşılayamadığını ve kadınların mahremiyetini koruyamadığını belirten Sabrin, “Bunlar feci ve insanlık dışı koşullar. Gazze'de tuvalet kullanımı psikolojik ve fiziksel olarak yorucu bir halde. Uygun donanıma sahip bir banyomuz yok” şeklinde konuştu.

Psikolojik ve sağlık üzerindeki etkileri

Umumi tuvaletler meselesinin Gazzeliler üzerinde ağır bir psikolojik ve sosyal etkisi söz konusu. Yerinden edilen insanlar her zaman insanlık onurlarının ihlal edildiğini hissediyor ve utanç verici durumlara maruz kaldıklarında öfkeleri ve üzüntüleri daha da ağır basıyor.

Dermatoloji uzmanı Dr. Enes ed-Deyk, aşırı kalabalık sorunundaki en ciddi faktörün yerinden edilen kişilerin mülteci kamplarındaki tuvaletleri paylaşmak zorunda kalmaları, bunun da ishal, solunum yolu hastalıkları ve cilt hastalıkları gibi birçok hastalığın yayılmasına neden olması olduğunu söyledi.

Dr. Deyk, şunları söyledi:

“Sağlıksız koşullar, özellikle ilaç ve tıbbi bakım eksikliği göz önünde bulundurulduğunda, cilt ve sindirim sistemi hastalıklarının ortaya çıkmasına katkıda bulunuyor. Aynı zamanda salgın hastalıkların yayılması riski oluşturuyor. Uygun ve güvenli banyoların eksikliği ve yaygın olarak ahşap ve plastikten yapılmış banyoların olması nedeniyle, utanç ve endişe duyan kadınlarla karşılaştım. Bu durum onların daha az su içmelerine ya da uzun saatler boyunca tuvaleti kullanmaktan kaçınmalarına yol açıyor. Bu da idrar yolu enfeksiyonları gibi ciddi sağlık komplikasyonlarına neden olabiliyor.”