Avrupalılar Mali’deki Takuba Görev Gücü’nün geleceğini tartışıyor

Danimarka Mali’deki 100 askerini geri çekiyor

Avrupalılar Mali’deki Takuba Görev Gücü’nün geleceğini tartışıyor
TT

Avrupalılar Mali’deki Takuba Görev Gücü’nün geleceğini tartışıyor

Avrupalılar Mali’deki Takuba Görev Gücü’nün geleceğini tartışıyor

Mali'deki cunta yönetiminin Takuba Görev Gücü kapsamında bu ay konuşlanan Danimarka askerlerinin ülkeden ayrılmasını talep etmesi üzerine, Takuba’nın geleceği tartışmalara konu oldu.  
Mali'deki cunta yönetiminin talebi üzerine Danimarka yönetimi, ülkede bulunan 100 askerinin tahliye edilmesini kararlaştırdı. Danimarka Dışişleri Bakanı Jeppe Kofod, kabine toplantısına müteakip yaptığı açıklamada, “Mali'nin daveti üzerine orada bulunuyoruz, şimdiki yönetim de bu daveti yinelemişti. Darbeci generaller kirli bir siyasi oyun sergiliyor ve demokratik sisteme dönmeyi reddediyorlar. İstişarelerden sonra askerlerimizi geri çekme kararı aldık" diye konuştu.  
Mali’de askeri darbeyle başa geçen cunta yönetimi, ‘geçiş sürecini’ beş yıl uzattığını duyurmuştu. 
Başta Fransa olmak üzere Avrupa Birliği’ne üye 15 ülke, Mali’deki yönetime, ‘yapılan anlaşmalara uyma’ çağrısında bulunsa da söz konusu çağrı karşılık bulmadı.  
15 Avrupa ülkesinin savunma bakanları Mali’deki gelişmelerle ilgili çevrimiçi istişare toplantılarında bulundu. Ancak toplantı sonuçlarına dair bir açıklama yapılmadı. Danimarka Savunma Bakanı Trine Bramsen, Reuters haber ajansına verdiği demeçte, savunma bakanlarının, Mali’de terörizmle mücadeleye nasıl devam edileceğine dair iki hafta içinde bir plan sunması üzerinde uzlaştığını söyledi.  
Bramsen, “Sorun bizden kaynaklanmıyor, iktidarda kalmak isteyen darbeciler sorunun kaynağı. Askerlerimiz tüm teçhizatlarıyla birlikte iki hafta içinde çekilmiş olacak. Ancak cunta yönetiminin bu tavrı Avrupa ülkelerinin Görev Gücü’ne katılımını olumsuz etkileyebilir” ifadelerini kullandı.  
Norveç, Macaristan, Portekiz, Romanya ve Litvanya Takuba Görev Gücü’ne asker göndermeye hazırlanıyor. Mali cunta yönetiminin Danimarka’yı dışlayan kararı bu ülkeleri endişelendirebilir.  
Mali ve Sahel bölgesinde terörizmle mücadele amacıyla bulunan Avrupalı askerlerden müteşekkil Takuba Görev Gücü, daha önce Mali yönetimiyle koordine bir şekilde operasyonlar yürütüyordu.  
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Mali’deki cunta yönetimini ‘gayrı meşru’ olarak niteledi. Danimarka askerlerinin çekilmesi ve Mali’nin uluslararası arenada yalnızlaşmasının sorumluluğunu da cunta yönetimine yükledi.  
Le Drian dün sabah RTL radyosuna verdiği röportajda, "Mali'deki siyasi ve askeri çerçevenin çöküşü göz önüne alındığında, mevcut durumun bu şekilde sürdürülemeyeceğini görüyoruz. Sadece Mali’de değil, Sahel bölgesinde cihatçılara ve teröristlere karşı verdiğimiz mücadeleyi nasıl sürdüreceğimize dair, Afrikalı ve Avrupalı taraflarla yoğun temas halindeyiz” dedi. 
Mali yönetimindeki darbeci askerlerden birinin Fransa Savunma Bakanı Florence Parly’e hakaret ettiğinin hatırlatılması üzerine Le Drian, “Mali’nin egemenliğini ve özgürlüğünü savunan bir cumhuriyetin bakanına yapılan hakaret asla kabul edilemez. Mali’nin geleceği için Fransız askerler öldü bunu hatırlamalılar” diye konuştu.  
Fransa, Mali'deki olumsuz gelişmelerden en çok etkilenen ülke olarak kabul ediliyor. Nitekim Paris, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Barkhane Operasyonu’nu sonlandırma kararı almasından sonra bölgedeki askerlerinin sayısını yarıya indirmişti. Fransa üzerindeki yükü hafifleteceği için Takuba Görev Gücü’ne olan Avrupa katılımlarını önemsiyor.  
Mali’de 24 Mayıs 2021’de askeri darbe yapılmış ve Choguel Kokalla Maiga başbakan olarak atanmıştı. Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) darbe sonrasında Mali'nin topluluğa üyeliğini askıya almış ve acil şekilde sivil bir başbakan atanmasını talep etmişti. Mali ordusunun Takuba güçlerine sahada desteği kestiği ve bu güçlere bağlı uçaklara zaman zaman hava sahasını kapattığı biliniyor. Fransa ve Avrupa ülkeleri, ECOWAS’ın ekonomik yaptırımlar aracılığıyla cunta yönetimini ‘olumsuz kararlarından’ dönmesi yönünde ikna etmesini umuyor. Fransız güçleri Mali’nin resmi daveti uyarınca ‘terörist güçlerle’ mücadele etmek amacıyla 2013’ten bu yana ülkede faaliyet gösteriyor.  
Fransız yönetimi bugünlerde Avrupalı ortaklarını Mali’de kalmaları için ikna etmekle meşgul. İsveç ve Danimarka’nın güçlerini çekme kararının ardından, Almanya da Takuba’ya verdiği askeri desteğini gözden geçiriyor. Mali’deki yeni yönetimin, teröristlerle mücadelede Rus paralı asker gücü Wagner grubuna itimat etme eğilimi gösterdiği belirtiliyor.  



Suriye’nin işgal altındaki Golan Tepeleri’nde artık bir tampon bölge yok

Stratejik öneme sahip Şeyh Dağı'nın zirvesindeki İsrail askerleri (Reuters)
Stratejik öneme sahip Şeyh Dağı'nın zirvesindeki İsrail askerleri (Reuters)
TT

Suriye’nin işgal altındaki Golan Tepeleri’nde artık bir tampon bölge yok

Stratejik öneme sahip Şeyh Dağı'nın zirvesindeki İsrail askerleri (Reuters)
Stratejik öneme sahip Şeyh Dağı'nın zirvesindeki İsrail askerleri (Reuters)

Halil Musa

İsrail ordusu, ‘ileri savunma cephesi’ kurmak amacıyla Suriye'nin işgal altındaki toprakları Golan Tepeleri’ndeki tampon bölgede askeri üsler kurmaya devam ediyor. Bu üsler, tampon bölgenin ötesine geçerek Golan Tepeleri’nin doğusundaki Suriye topraklarının derinliklerindeki köylere kadar ilerliyor.

Söz konusu askeri üsler, Şeyh Dağı'nın (Hermon Dağı) kuzeyinden batıya doğru Dera'nın batı kırsalındaki Yermuk Havzası’na kadar uzanan Suriye-Ürdün-İsrail sınır üçgeninde yer alıyor.

İsrail'in 8 Aralık 2024 tarihinden bu yana Suriye’de işgal ettiği toprakların yüzölçümü 500 kilometrekareyi aşarak Golan Tepeleri’nin yarısı kadar bir alana ulaştı.

En büyük ve stratejik açıdan en önemli üs, deniz seviyesinden 2 bin 814 metre yüksekliğindeki Şeyh Dağı'nın zirvesinde yer almakta ve başkent Şam’a, Lübnan'ın Bekaa Vadisi’ne ve İsrail’in kuzeyine hâkim bir konumda.

İsrail ordusu, bu üssü Suriye ordusunun geçen yılın sonunda Esed Beşşar rejiminin düşüşüyle birlikte çekilmeden önce kullandığı yerlerde kurdu.

Üs, 1974 yılında İsrail ile Suriye arasında imzalanan Ayrışma Anlaşması ile kurulan tampon bölgenin dışında yer alıyor.

Her sabah Şam'da

Birkaç ay önce üssü ziyaret eden İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, “Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara’nın her sabah Şam'daki başkanlık sarayında gözlerini açtığında İsrail Savunma Ordusu'nun onu Şeyh Dağı'nın tepesinden izlediğini ve bizim burada, Suriye’nin güneyindeki tüm güvenlik bölgesinde Golan Tepeleri ve Celile halkını onun tehditlerinden korumak için bulunduğumuzu hatırlayacak” ifadelerini kullandı.

İsrail’in söz konusu askeri üslerinde, İsrail ordusunun üç tugayı konuşlu. Bu tugaylar 210. Bölgesel Bashan Tümeni'ne bağlı. İsrail, Şeyh Dağı'nın eteklerinden Dera’nın batı kırsalındaki Hamma bölgesine (Yermuk Nehri havzası) kadar uzanan 70 kilometre uzunluğundaki tampon bölge boyunca 10'dan fazla askeri üs kurdu.

Üsler, Cibata el-Haşeb, el-Hamidiye, Kuneytra, Kahtaniye, Tel Kuna, Tel el-Ahmer eş-Şarki ve Tel el-Ahmer el-Garbi köylerine kuruldu.

jı8uk

İndependent Arabia’ya konuşan kaynaklar, İsrail ordusunun şu anda Kenitra kırsalındaki Kudna kasabası yakınlarındaki Tel Ahmer’in doğusunda bir askeri üs inşa ettiğini ve bu üssün Tel Ahmer'in batısındaki başka bir askeri üsse ekleneceğini söyledi.

İsrail ordusu, bu askeri üslerin yakınlarındaki evleri yıkıyor. Son haftalarda, Kuneytra kırsalında yer alan Hamidiye köyünde 16 evi yıktı.

İsrail ordusu, Dera’nın batı kırsalında güvenlik ve askeri operasyonlar yürütmek üzere Mariye beldesi yakınlarında bir askeri üs kurdu.

İsrail, bu üsleri kurarak ordusunun bölge üzerindeki kontrolünü güçlendirmeyi ve iki taraf arasındaki ‘çatışmayı önleme anlaşmasına’ aykırı olarak Suriye'nin güneyinde yeni bir gerçeklik oluşturmayı hedefliyor.

Birleşmiş Milletler Ateşkes Gözlem Gücü (UNDOF), Kuneytra’daki başlıca karargahı ve Nebe el-Fevvar köyündeki başka bir karargahı ile Şeyh Dağı eteklerindeki diğer karargahları aracılığıyla tampon bölgede çalışmalarını sürdürüyor.

Dişleri olmayan bir ülke Suriye

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Suriye’nin Golan Tepeleri’nde kontrol ettiği bölge, bin 800 kilometre karelik yüzölçümüyle Suriye'nin yüzölçümünün yaklaşık yüzde birini oluşturuyor. İsrail 1967 yılında Golan Tepeleri’nin bin 160 kilometre karelik kısmını ele geçirmişti. Son aylarda ise kontrolünü 500 kilometre karelik bir alana daha genişletti.

İsrail ordusu bu üsler aracılığıyla kuzeyde Şeyh Dağı'ndan güneyde sınır üçgenine kadar uzanan onlarca Suriye köyüne baskınlar ve aramalar düzenleyerek, ‘terörizmin altyapı tesisleri’ olarak adlandırdığı yerleri hedef alıyor ve ‘kuzey cephesinden gelebilecek tehditleri önlemek’ için askeri faaliyetlerde bulunuyor.

İsrail ordusu, birkaç gün önce ‘Suriye'nin güneybatısındaki Ummu el-Lahs ve Ayn el-Bustali bölgelerinde İran'a bağlı dört silahlı kişiyi’ tutukladığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, ‘İsrail'in kuzey sınırlarının güvenliğini sağlamak için tampon bölgede ve ona yakın birkaç ek noktada faaliyet gösterildiği’ belirtilirken nerelerde konuşlandığına değinmekten kaçındı.

Suriyeli kaynaklara göre İsrail ordusu birkaç hafta önce bu köylerde, özellikle de Yermuk Havzası'nda bulunan Dera ilinin batı kırsalında ve Kuneytra kırsalında nüfus ve sosyal araştırmalarını tamamladı.

İsrail ordusu, Suriye'nin güneyindeki güvenlik bölgesinin silahsız ve tehditlerden arındırılmış olmasını sağlamak amacıyla Suriye'de süresiz olarak kalmaya hazır olduğunun altını çizdi.

Suriyeli stratejist Fayez el-Esmer, “İsrail, Beşşar Esed rejiminin düşüşünü fırsat bilerek Suriye'yi dişsiz ve pençesiz hale getirmeye ve Golan Tepeleri’ndeki kontrol alanını genişletmeye çalışıyor” yorumunda bulundu.

Tel Aviv'in bunun durumun perde arkasında Ayrışma Anlaşması dışında yeni bir anlaşma dayatmak istediğini düşünen Esmer, “Bu anlaşma, Tel Aviv'e tampon bölgede erken uyarı istasyonları kurma ve güvenliğini sağlama bahanesiyle bölgeye ABD askerleri konuşlandırma imkanı verecek” dedi.

Suriyeli stratejist, İsrail’in Ahmed eş-Şara liderliğindeki yeni Suriye yönetimine güvenmediği için tıpkı 7 Ekim 2023'te Hamas'ın İsrail'e düzenlediği Aksa Tufanı Operasyonu gibi bu kez Suriye topraklarından yeni bir saldırı düzenlenmesinden çekindiğini söyledi.

1974 tarihli Ayrışma Anlaşması’nın çöküşü

Stratejist Anan Vehbi ise İsrail'in bu üsler aracılığıyla güvenlik tehditlerine karşı önleyici saldırılar düzenlemeye dayanan yeni çatışma kuralları dayatmak istediğini düşünüyor. Bu yeni üslerin çatışmanın devam etmesini sağlamak, ancak büyük bir savaşa değil, düşük yoğunluklu bir çatışmaya yol açmak amacıyla kurulduğunu söyleyen Vehbi, “İsrail ordusunun bu bölgelerden çekilmesini imkânsız görüyorum, çünkü Tel Aviv bu bölgelerden hareketle Suriye'nin güneybatısının tamamında güvenlik hakimiyeti kurmak istiyor” değerlendirmesinde bulundu.

8ı
Netanyahu, Golan Tepeleri konusunda Ayrışma Anlaşması’nın çöktüğünü açıkladı (Reuters)

Öte yandan Suriye Dışişleri Bakanlığı, Tel Aviv'in Şam ile ilişkilerin ‘normalleştirilmesi’ konusundaki ilgisini dile getirmesinin ardından, Suriye'nin 1974 yılında İsrail ile imzalanan Ayrışma Anlaşması’na geri dönmek için ABD ile iş birliği yapmaya hazır olduğunu açıkladı.

Suriyeli yetkililer, İsrail'in Suriye'nin askeri cephaneliğine yüzlerce hava saldırısı düzenlemesi ve Beşşar Esed rejiminin düşmesinden sonra ülkenin güneyine girmesinin ardından ‘tansiyonu düşürmek için’ İsrail ile dolaylı müzakereler yürüttüğünü kabul etti.

ABD'nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Suriye ve İsrail'in ABD'nin arabuluculuğunda ‘sınırlarında sükuneti yeniden tesis etmeyi amaçlayan’ ciddi görüşmeler yaptığını doğruladı.

Suriye'den resmi bir kaynak ise ‘İsrail ile barış anlaşması imzalanacağına dair açıklamalar yapmak için zamanlamanın doğru olmadığını, ancak Tel Aviv'in 1974 tarihli anlaşmaya tam olarak uyması ve işgal ettiği bölgelerden çekilmesi halinde yeni anlaşmaların müzakere edilebileceğinden söz edilebileceğini’ söyledi.