İsrail’den Lapid’i eleştiren Ukrayna Büyükelçisi’ne nota

İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid (AP)
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid (AP)
TT

İsrail’den Lapid’i eleştiren Ukrayna Büyükelçisi’ne nota

İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid (AP)
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid (AP)

İsrail Dışişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanı Yair Lapid’in Rusya ile Ukrayna arasındaki krizle ilgili açıklamalarına eleştirileri sebebiyle, Ukrayna’nın Tel Aviv Büyükelçisi Yevgeny Kornichuk İsrail Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı.
Kornichuk, iki gün önce Facebook hesabında yaptığı paylaşımda “Lapid’in Rusya ile Ukrayna arasındaki anlaşmazlıklarla ilgili son açıklamaları karşısında büyük bir şok yaşadım. Şu an olanlar bir çatışma değil, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı sert ve soğuk bir şekilde yürüttüğü bir savaş” dedi. Büyükelçi Kornichuk, Lapid’in doğu Ukrayna’daki olaylarla ilgili tutumundan duyduğu üzüntüyü dile getirerek, Lapid’i, “Rus propagandası söylemini tekrarlamakla” itham etti ve “Avrupa’da geniş kapsamlı bir savaşın çıkması durumunda İsrail, İran tehdidi ile yüz yüze gelirken kendisini tek başına bulacaktır” ifadelerini kullandı.
Lapid daha önce Twitter’da yaptığı bir paylaşımda, “Yakın zamanda Rusya ile Ukrayna arasında şiddetli bir çatışma beklemediğini” yazdı. Aynı zamanda, hükümetinin, Ukrayna’nın bir Rus saldırısı tehdidi ile mücadeleye hazırlık kapsamında hava ve siber savunma alanında yardım talep etmekten çekindiğini hissettiğini de belirtti.
İsrail’in resmi yayın kuruluşu Kan 11’in haberine göre, Lapid, şu anki sözlü çatışmanın İsrail’i bir ikileme soktuğunu zira hem Rusya’da hem de Ukrayna’da büyük bir Yahudi nüfusunun yaşadığını ayrıca Rusya ve Ukrayna kökenli çok sayıda İsrail vatandaşı olduğunu belirtti. Bakan, “Başka hiçbir ülkenin kaldıramayacağı Rusya-Ukrayna krizinde dikkatli davranmak bizim görevimiz” dedi.
İsrail ile Rusya arasında güçlü ilişkilerin olduğu biliniyor. İsrail ile Ukrayna arasındaki ilişkiler de son yıllarda büyük oranda güçlendi. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky’nin İsrail’i ziyaret etmesi ve Kudüs’te ülkesinin resmi bir temsilciliğini açması bekleniyor. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, İsrail’in müttefik olduğunu ve Ukrayna’nın hava ve siber savunma alanında yardım almak istediğini belirtmiş, siber savunma alanında iki ülke arasında görüşmelerin olduğunu da belirtmişti. Kuleba, ülkesinin başta hava savunma olmak üzere, savunma alanında iş birliğini artırma ile ilgilendiğini açıkladı. İsrail’in Ukrayna ve Rusya arasında diplomatik bir rol oynamaya yönelik çabalarını memnuniyetle karşıladığını belirtti.
Bu açıklama sonrası Tel Aviv'de siyasi ve askeri yetkililer, Rusları kızdıran ve Suriye arenasında İsrail'den intikam almalarına neden olacak davranışlara karşı uyarıda bulundu. Hükümeti, Ukrayna sorununu Rusya ile ilişkileri göz ardı ederek çözecek herhangi bir eylemden kaçınmaya çağırdılar. Diplomatik kaynaklar, Rusya'nın İsrail'e Kiev'deki muhaliflerine herhangi bir askeri desteğin görmezden gelinmeyeceği imasında bulunduğunu belirtti.



Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
TT

Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın alaycı tavırlarına yanıt olarak iki nükleer denizaltıyı ‘uygun bölgelere’ gönderme emri vereceğini açıklayarak, Rusya ile ABD arasındaki güç gösterisinde çıtayı yükseltti.

Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşım, güvenlik bağlamında alışılmadık bir durum değildi. Şarku’l Avsat’ın The Times gazetesinden aktardığına göre, ABD'nin 71 nükleer denizaltısından yaklaşık 20'si her an denizde görev yapıyor ve özellikle gerginliğin arttığı dönemlerde rutin olarak Rusya'ya yakın bölgelere sevk ediliyor. Ancak olağandışı olan, ABD'nin bunu açıklaması. Bu ise Trump'ın paylaşımının gerçek amacını ortaya koyuyor. Söz konusu paylaşım iki mesaj içeriyor: Birincisi, Trump'ın eylem adamı olduğunu kanıtlamak, ikincisi ise mesaj vermek.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)

Medvedev'e yanıt ve Putin'e işaret

Trump için bu adım, provokasyona sert tepki verme şeklindeki alışılmış tavrının bir parçası.

Trump, özellikle Rusya'da başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra tartışmalı rolüyle tanınan Dmitriy Medvedev'e yanıt veriyordu. Trump'ın Moskova'ya Ukrayna'da ateşkes sağlanması için verdiği süreyi kısaltmasının ardından Medvedev sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Her yeni uyarı bir tehdit ve savaşa doğru adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil; kendi ülkenle. Uyuyan Joe'nun yolunu izleme!” ifadelerini kullandı.

The Times’ın haberine göre bu açıklamaların amacı, sürekli olarak Üçüncü Dünya Savaşı’nın patlak vereceği konusunda uyarıda bulunan Trump'ı korkutmak. Öyle ki Trump, Oval Ofis'teki meşhur sözlü tartışmada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ‘kumar oynamakla’ suçlamıştı. Ancak, Rusya'da bile abartılı bir kişilik olarak görülen Medvedev, Trump'ın Putin'e yönelik söyleminin son aylarda giderek sertleştiği göz önüne alındığında, bu mesajın hedefi değil.

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)

İhtiyatlı eleştiri

Trump, Putin'i giderek daha fazla eleştiriyor, ancak onu doğrudan kışkırtmaktan da kaçınıyor; çünkü aralarında iyi bir dostluk ve iş ilişkisi olduğunu düşünmeye devam ediyor. Bu durum, Medvedev'in pazartesi günü yaptığı açıklamadan açıkça anlaşılıyor. Putin ise Trump'ın barış için belirlediği son tarihi, dün yaptığı paylaşımdan yaklaşık bir saat önce reddetmişti.

Trump kendini usta bir müzakereci olarak görüyor. Bu nedenle, ABD donanmasında başkomutan olarak emrinde bulunan çeşitli gemi türlerini kapsayacak şekilde ‘nükleer denizaltılar’ ifadesini belirsiz bir şekilde kullandı.

ABD'nin 71 adet nükleer denizaltısı varken, bunların 14'ü Ohio sınıfı balistik füze denizaltılarıdır ve 20 adede kadar Trident II füzesi taşıyabilirler. Bu füzeler nükleer başlıklarla donatılabilir. ABD’nin sahip olduğu nükleer silahlı denizaltılardan sekiz ila on tanesi her an dünya çapında devriye görevindedir.

Resim  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)

Beyaz Saray, Putin'in Trump'ın denizaltılarla ilgili diplomasisinin provokatif olmadığını, Dmitriy Medvedev'in tek bir provokatif açıklaması üzerine nükleer söylemlerin yeniden alevlenmesini önlemek için olduğunu anlayacağına inanıyor. Zira filonun görevi saldırı amaçlı değil; savunma amaçlı.

Müttefiklere yönelik yaptırımlar ve gümrük tarifeleri

Bununla birlikte, Trump'ın Putin'e yönelik söylemi belirgin şekilde sertleşti. Trump geçen hafta, “Yaptıkları şey iğrenç” dedi ve Putin'i ‘yalan söylemekle’ suçladı.

Trump ayrıca, Rus enerjisini satın alanlara ikincil yaptırımlar uygulamakla tehdit etti ve Hindistan'ı yüzde 25'lik genel gümrük vergisiyle hedef aldı. Trump, “Zaten zor durumdaki ekonomilerini birlikte mahvedebilirler” dedi.

Rusya'dan petrol alımına yönelik bu cezai gümrük vergisinin oranını doğrudan açıklamamasına rağmen, nihai gümrük vergisi sistemi ile ilgili görüşmeler kritik aşamaya yaklaşırken, benzer bir yaklaşım daha sonra Çin'e de uygulanabilir.

Rus gazının en büyük alıcısı olmaya devam eden Avrupa Birliği (AB) de yaptırımların hedefinde olabilir. Macaristan, Belçika, Fransa ve Slovakya en büyük ithalatçılar.

Geçtiğimiz günlerde gümrük vergilerini yüzde 15'e düşüren bir ticaret anlaşması imzalayan Trump'ın, Rusya'yı cezalandırması için kendisine baskı yapan Avrupa ülkelerine yaptırım uygulaması ironik olacak, ancak Trump’ın izlediği yol bu.