Tunus’ta muhalifler ‘Lübnan senaryosuna’ karşı uyardı!

Hükümet iflas iddialarını yalanladı.

Tunuslu vatandaşlar, 6 Şubat 2013’te suikasta uğrayan solcu lider Şükrü Belayid’in öldürülmesinin dokuzuncu yıl dönümünü çarşamba günü başkentte düzenledikleri gösteri ile andılar. (EPA)
Tunuslu vatandaşlar, 6 Şubat 2013’te suikasta uğrayan solcu lider Şükrü Belayid’in öldürülmesinin dokuzuncu yıl dönümünü çarşamba günü başkentte düzenledikleri gösteri ile andılar. (EPA)
TT

Tunus’ta muhalifler ‘Lübnan senaryosuna’ karşı uyardı!

Tunuslu vatandaşlar, 6 Şubat 2013’te suikasta uğrayan solcu lider Şükrü Belayid’in öldürülmesinin dokuzuncu yıl dönümünü çarşamba günü başkentte düzenledikleri gösteri ile andılar. (EPA)
Tunuslu vatandaşlar, 6 Şubat 2013’te suikasta uğrayan solcu lider Şükrü Belayid’in öldürülmesinin dokuzuncu yıl dönümünü çarşamba günü başkentte düzenledikleri gösteri ile andılar. (EPA)

Fransa Hazinesi Genel Müdürü ve Paris Kulübü Başkanı Emmanuel Moulin’in Tunus’a sürpriz ziyareti, ülkenin önemi ve bunun ekonomik ve sosyal durum üzerindeki yansımalarına ilişkin soru işaretlerine neden oldu. Muhalif siyasi taraflar, cari yıl için tahsis edilen devlet bütçesi için gerekli fonların sağlanamaması ve maaşların ödenmesinin gecikmesi ortasında Tunus’un yakın zamanda iflas edeceğine dair bilgiler sızdırdılar. Tunus’ta Lübnan senaryosunun yaşanacağına karşı uyarıda bulundular. Öyle ki Lübnan’da para birimi çökmüş durumda ve ülke borçlarını ödeyemiyor. Ancak Tunus makamları iflas iddialarını yalanlayarak devletin masraflarının tamamını karşılayabildiğini savundular.
Tunus’taki Fransız Büyükelçiliği, ‘gizli’ olarak nitelenen ziyaretin sebeplerine ilişkin yaptığı açıklamada ziyaretin Tunus makamlarının talebi üzerine ve Fransa ile Tunus arasında devam eden ilişkiler çerçevesinde geliştiğini vurguladı. Taraflar, Fransa’nın Uluslararası Para Fonu (IMF) ile müzakereleri kapsamında gerçekleştirmeyi planladığı reformlarda başta Tunus’a verdiği destek başta olmak üzere bir dizi mali ve ekonomik konuyu ele aldılar. Moulin, ziyareti sırasında Maliye Bakanı Siham Nemsiyye ve Tunus Merkez Bankası Başkanı Mervan el-Abbasi ile bir araya geldi.
Sol eğilimli muhalif Sosyalist Parti Başkanı Hamas el-Kilani, Emmanuel Moulin’in ziyaretinin ‘Tunus hükümetinin ya yardım talep etmek için ‘Paris Kulübü’ne gitmeye hazırlandığını ya da Fransa’nın, uluslararası finans kuruluşlarıyla müzakereleri karakterize eden çıkmazı aşmak için arabulucu rolü oynadığını’ yansıttığını söyledi. Fransa’nın Tunus Devleti ile IMF arasında kamu maliyesi sorununa çözüm bulmaya yönelik yeni bir anlaşmanın ‘garantörü’ olarak devreye girmiş olmasının muhtemel olduğunu belirten Kilani sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu durum, esas olarak devletin nasıl yönetildiğine dair derin ve acil reformların uygulanmasından ve iflastan mustarip kamu kurumlarının satılmasından ibarettir.”
Yetkili, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said ve Necla Buden hükümetinin bir sonraki aşamada kemer sıkma seçeneklerine geçeceğine ve Tunus halkının bu durumdan zarar göreceğine dikkat çekti. Hamas el-Kilani ayrıca ulusal egemenliğin Paris Kulübü’ne gitmekle sona ereceğini belirterek Tunus’ta mevcut siyasi- ekonomik koşullar nedeniyle ‘Lübnan senaryosunun’ yaşayabileceğine dikkat çekti. Başbakanı, partileri ve hükümetleri de Tunus’taki mevcut durumdan sorumlu tuttu.
Tunus Maliye Bakanı Siham Nemsiyye ise bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada devletin iflas riski altında olduğu iddiasını yalanladı. Tunus’un tüm taahhütlerini yerine getirdiğini ve ücretler, transferler, destek, dış ve iç kredilerinin geri ödenmesi gibi tüm masrafları güvence altına aldığını vurgulayan Bakan “Devlet şu ana kadar taahhüt ettiği borçları ödedi” dedi.
Nemsiyye, piyasada dönen iddiaların safsatadan başka bir şey olmadığını vurguladığı açıklamasında ayrıca artan harcama ihtiyaçlarını karşılamak için yeni menkul kıymetlerin basılacağına dair dolaşan haberleri de yalanladı. Bakan, devletin Tunusluların birikimlerinden para almadığını, iddia edilenin aksine her alanda masraflarını karşıladığını ve iflas etmediğini kaydetti.

Nahda’dan kınama
Nahda Hareketi Başkan Yardımcısı Nureddin el-Buheyri’yi savunma heyeti, müvekkilinin en son 31 Aralık’ta gözaltına alınarak başlayan mağduriyetine son verilmesi çağrısı yaptı. Heyet, müvekkilinin iki ay boyunca aralıksız olarak yaptığı açlık grevini görmezden gelinmesi de kınadı. Heyet ayrıca 4 Şubat’ta yaptığı açıklamada “Bu haklı davayı savunmayı reddetmesi, özellikle 2013 yılında militanlar tarafından suikasta uğrayan sol eğilimli muhalif Şükrü Belayid davası olmak üzere, diğer haklı davalarda da çekişmeye neden olacaktır” ifadesini kulandı.
Savunma heyeti yarın gösteri düzenleme çağrısı yapanları da Buheyri ve Belayid davaları arasında bağlantı kurmaktan kaçınmaya çağırdı.
Cumhurbaşkanı Kays Said’in talimatlarını destekleyen partilerin ve kuruluşların, siyasi suikastların arkasındaki isimlerden hesap sorulması talebiyle pazar günü protesto gösterileri düzenlenmesi çağrısında bulunduğu biliniyor.
Çok sayıda parti ve kuruluş da hakimleri siyasi suikastların failleriyle suç ortaklığı yapmakla suçlarken Yüksek Yargı Konseyi’nin feshedilmesini talep etti.
Nahda Hareketi, yandaşlarını ‘yargılanmadan gözaltına tutulan’ Nureddin el-Buheyri’nin derhal serbest bırakılması çağrısı yapılan protesto gösterisine katılmaya çağırdı. Buheyri, geçen aralık ayından bu yana Suriyeli bir kızın ölümü de dahil olmak üzere çeşitli kişilere, yasa dışı yollardan ‘Tunus vatandaşlık belgeleri, kimlik kartları ve pasaportları’ sağladığı şüphesiyle gözaltında tutuluyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.