BM Sudan Misyonu’nun girişimi, Burhan ve Meslek Odaları Birliği’ne takıldı

Sudan’ın başkenti Hartum’da yüzlerce kişi orduyu ve yönetimde kalmaya devam etmesini desteklemek ve ülkenin içişlerine karıştığı iddiasıyla Birleşmiş Milletlerin (BM) Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu’nun (UNITAMS) Sudan’daki varlığını reddetmek amacıyla gösteri düzenlerken, UNITAMS 25 Ekim’de ordunun yönetime el koymasının ortaya çıkardığı krizi çözmek için çeşitli taraflarla ön istişare görüşmelerini sürdürüyor. Bazı muhalif çevreler ise ordu liderlerini, ordunun görevde kalmasını desteklemek amacıyla dün yapılan yürüyüşün arkasında olmakla suçladı. Söz konusu çevreler, göstericilerin çoğunun devrik lider Ömer el-Beşir rejimine bağlı İhvan-ı Müslimin unsurlarından oluştuğunu belirtiyor.
Ordunun yönetime el koyması ve Nisan 2019’da Ömer Beşir rejiminin düşürülmesinin ardından imzalanan Anayasal Belge uyarınca iktidarın ortakları olan sivil güçleri dışlamasından bu yana Sudan’da yaşanan kriz dördüncü aya girdi. UNITAMS, resmi internet sitesinde yayınladığı açıklamada, dördüncü haftasına giren BM arabuluculuğunun başarılı olması için çeşitli Sudan sivil örgütleri, kadın hakları örgütleri, siyasi partiler, akademisyenler ve ulusal uzmanları temsil eden 20’den fazla grupla istişare gerçekleştirdiğini bildirdi.
Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) kaynakları, UNITAMS’ın krizi çözme girişiminin, geçtiğimiz günlerde iktidarı sadece seçilmiş hükümete devredeceğini yani bir başka deyişle geçiş dönemi sona erene kadar iktidarda kalacağını açıklayan Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan’a takıldığını ifade etti. UNITAMS’ın istişare çabaları aynı zamanda Meslek Odaları Birliği’ne takıldı. Meslek Odaları Birliği, konuyla ilgili açıklamasında, 25 Ekim’de meydana gelen darbeyi kınamadığı sürece UNITAMS’ın girişimine katılmayacağını ilan etti. Bununla birlikte, söz konusu girişimi onaylayan ÖDBG ise siyasi sürecin başarıya ulaşması ve sivil demokratik yönetime dönülmesinin güvence edilmesi için bölgesel ve uluslararası güçler düzeyinde bir mekanizma kurulmasını talep etti. Halk hareketlerini yöneten direniş komiteleri de Ömer Beşir rejimini düşüren devrim liderlerinin yer aldığı Meslek Odaları Birliği ile UNITAMS’la temas kurmayı reddetti. Direniş komiteleri ve Meslek Odaları Birliği, UNITAMS’ın “askeri darbeyi” kınamasını isterken, askerler ile sivillerin iktidar ortağı olmaması, ordunun kışlalarına dönmesi ve siyasetten uzak durması talebinde ısrar ediyor.
UNITAMS Başkanı Volker Peretz ile bir araya gelen Sudan ordu liderleri, UNITAMS’ın yürüttüğü istişare girişime Afrika Birliği’nin de katılmasını talep etti. Gözlemciler bu talebi, girişimin üstü kapalı bir şekilde reddedilmesi anlamına geldiği görüşünde. UNITAMS önceki gün yayınladığı basın bildirisinde, krizi çözme çabaları kapsamında çok sayıda Sudanlı tarafla istişare oturumları gerçekleştirdiğini aktardı. BM Genel Sekreteri’nin Sudan Özel Temsilcisi ve UNITAMS Başkanı Peretz, Sudanlılara ait olan bu süreç için BM’nin elinde hazır çözüm olmadığını ve UNITAMS’ın krizin çözümünden yana olan Sudanlı taraflardan daha fazla görüş dinlemeye çalıştığını belirtti.
Öte yandan başkent Hartum’da UNITAMS binasının yakınındaki Es-Sittin Caddesi’nde Sudan ordusu destekçisi yüzlerce kişi gösteri düzenledi. Geçiş dönemi boyunca ordunun iktidarda kalmaya devam etmesi taleplerini dile getiren göstericiler UNITAMS aleyhinde sloganlar attı. Darbe karşıtı göstericileri ateş açarak ve göz yaşartıcı gazla dağıtan güvenlik güçlerinin dün orduyu destekleyen gösterilere müdahale etmemesi dikkati çekti.
Sudan Meslek Odaları Birliği UNITAMS’ın darbe yönetimini desteklemeye ve tanımaya çalıştığını belirterek, bu tavrın UNITAMS’ın demokratik geçişi destekleme çabasıyla çeliştiğini kaydetti. ÖDBG daha önceki açıklamalarında, ordu liderlerinin, devrik lider Ömer Beşir taraftarlarını kamu sektöründe etkili pozisyonlara iade ederek Beşir rejimini yeniden geri döndürmeye çalışmakla suçlamıştı.
UNITAMS 8 Ocak’ta mevcut siyasi sürecin aşılması ve taraflar arasında bakış açılarını birbirine yakınlaştırmak amacıyla tüm taraflarla istişarelere başlayarak bir girişim başlatmıştı. UNITAMS şu anki süreçte kesin çözümlere ulaşabileceğini sanmıyor. UNITAM’ın mevcut aşamadaki rolü, siyasi süreçle ilgili istişareler yürütmek ve çözüm konusunda Sudanlı paydaşların görüşlerini dinlemek etrafında toplanıyor.

Lübnan Başbakanı Necib Mikati bugün yaptığı açıklamada, Lübnan'ın kara, deniz ve hava sahası üzerindeki egemenliğine bağlılığını bir kez daha yineleyerek, ‘ordunun güneydeki güvenlik otoritesinin düşmanın dayandığı argümanları boşa çıkardığını’ vurguladı.

Bakanlar Kurulu toplantısının ardından konuşan Mikati şunları söyledi: “Bugün yıkıma uğrayan bölgeleri yeniden inşa etme sürecine başlıyoruz. Ordumuzun güney kentlerine güvenliği geri getireceğine inanıyoruz. Hükümetin Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 1701 sayılı kararını tüm hükümleriyle uygulama konusundaki kararlılığını vurguluyoruz.”

Mikati sözlerini şöyle sürdürdü: “Olağanüstü bir dönemden geçiyoruz. Kazanımları koruyan bir devlet inşa etmek ve birleşmek için büyük ve kolektif bir sorumluluğumuz var. Dünyanın bize olan güvenini ve Lübnan halkının devlete olan güvenini yeniden tesis edeceğiz. Ordunun güneydeki güvenlik otoritesini yeniden sağlayacağız.”

sdcfergt — *Ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından yerinden edilen insanlar evlerine dönerken, güneydeki Sayda kentinde bir adam Lübnan bayrağı sallıyor. (AFP)*

İsrail'i ateşkese uymaya ve işgal ettiği topraklardan çekilmeye çağıran Mikati, “Farklılıklarımızı bir kenara bıraktığımız takdirde yarının Lübnan için daha iyi olacağına inancımız tamdır” dedi.

“Herkes fitne üzerine bahis oynuyordu, ancak zor sosyal koşullara rağmen vatandaşların birbirini kucakladığını gördük” diyen Mikati, ‘bugünün acılara rağmen Lübnan'a güvenlik ve istikrar getirmesini’ diledi.

İsrail ile Hizbullah arasındaki ateşkes, her iki tarafın da ABD ve Fransa'nın aracılık ettiği bir anlaşmayı kabul etmesinin ardından bu sabah erken saatlerde yürürlüğe girdi.

BM Sudan Misyonu’nun girişimi, Burhan ve Meslek Odaları Birliği’ne takıldı