İsrail çöldeki "unutulmuş kasabayı" tıbbi kenevir merkezine çevirecek

Yeruham Belediyesi yetkilileri, kasabadaki çöl ikliminin kenevir üretimi için elverişli olduğunu düşünüyor (AFP)
Yeruham Belediyesi yetkilileri, kasabadaki çöl ikliminin kenevir üretimi için elverişli olduğunu düşünüyor (AFP)
TT

İsrail çöldeki "unutulmuş kasabayı" tıbbi kenevir merkezine çevirecek

Yeruham Belediyesi yetkilileri, kasabadaki çöl ikliminin kenevir üretimi için elverişli olduğunu düşünüyor (AFP)
Yeruham Belediyesi yetkilileri, kasabadaki çöl ikliminin kenevir üretimi için elverişli olduğunu düşünüyor (AFP)

İsrail'de devlet destekli bir firma, Necef Çölü'ndeki bir kasabayı ülkenin tıbbi kenevir merkezi haline getirmeyi amaçlıyor.
İnovasyon ve teknoloji alanındaki projeleri değerlendiren kuluçka firması CanNegev, 12 bin kişilik nüfusa sahip Yeruham şehrinde tıbbi kenevir üretimi yapacak. CanNegev'in kurucusu Zvi Bet Or, "Ülkenin en uzak bölgesindeki yerleşim yerlerinden biri olan Yeruham'da, yani bu unutulmuş kasabada düzenleyeceğimiz çalışmaların temelinde tıbbi kenevir olacak" dedi. 
Or, Yeruham'ın 2018'de seçilen ilk kadın belediye başkanı Tal Ohana'nın da desteğini alıyor.
Ohana, "Hayalim, Yeruham'ı İsrail'deki tıbbi kenevirin başkenti haline getirmek" ifadelerini kullandı.
"Yeni bir piyasa her gün ortaya çıkmıyor" diyen 37 yaşındaki Belediye Başkanı, bu fırsatın kasabadaki işsizlik sorununa çözüm getirebileceğini belirtti.

Ohana, amacının kaliteli istihdam oluşturmak olduğunu söyleyerek sektörün kasabanın imajını da yenileyeceğini ifade etti (AFP)
İsrail Sağlık Bakanlığı kenevirin yaprak, tomurcuk ve çiçeklerinde yer alan aktif bileşenlerden "cannabidiol" (CBD) maddesini tehlikeli uyuşturucu kategorisinden çıkarmak için çalışmalar da düzenliyor.

"110 bin hastanın izni var"
CanNegev'in proje ortaklarından biri olan BOL Pharma şirketinin tarım direktörü Dvri Taler, "Bugün İsrail'de 110 bin hastanın tıbbi kenevir kullanma izni var. Fakat CBD herkesin erişimine açılınca milyonlarca kişi bunu kozmetik ve gündelik ürünlerde de kullanabilecek" dedi.

BOL Pharma, 3,5 hektarlık arazide yılda 400 bin tıbbi kenevir üretiyor (AFP)​​​​​
Taler, Yeruham'daki projede kenevir hasadı için bir robot geliştirildiğini de belirtti.
Yeruham Belediyesi ise tıbbi kenevir ekilmesi için projeye 50 hektarlık alan tahsis etti. 

60 milyon dolar yatırım
Kasımda parlamentoya tıbbi kenevir kullanımının ülkede daha yaygın hale gelmesi için denetimlerin hafifletilmesini öngören bir yasa tasarısı sunulmuştu. 
Halihazırda yaklaşık 100 girişim şirketinin bu alanda çalışmalar yaptığı İsrail'de Başbakan Naftali Benet hükümetinin söz konusu yasa tasarısını yakın zamanda onaylaması bekleniyor. 
Tıbbi kenevir alanındaki şirketlerin çeyreğinin bir yıl içinde kurulduğunu belirten İsrail İnovasyon Dairesi Baş Teknoloji Görevlisi Dana Goureviç, "Son yıllarda tıbbi kenevir ekosistemine 60 milyon dolar yatırım yapıldı" dedi.
Tıbbi amaçlar dışında kenevir kullanımı İsrail’de yasal olmasa bile müsamaha gösteriliyor. Yasa tasarısının hızla gelişen tıbbi kenevir sektöründe ilerleme sağlaması bekleniyor.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2021’de İsrail 22 ton tıbbi kenevir ithal etti. Bu rakam 2020’de 14 tondu. Israeli Cannabis Magazine sitesine göre bu verilerle İsrail dünyanın en fazla tıbbi kenevir ithal eden ülkesi.
Buna karşın Goureviç, kenevir ihracatının teoride yasal olduğunu fakat uluslararası standartlara uyulması için ciddi sayıda prosedürün yerine getirilmesi gerektiğini belirtti.
Independent Türkçe, France 24, Times of Israel



NASA araştırması: Uzayda 6 ay geçirmek beyinde ciddi bir hasar bırakmıyor

Astronotların beyninin yerçekimsiz ortamdan nasıl etkilendiğine dair çalışmalar, gelecekteki Mars görevleri açısından önemli (NASA/Mike Hopkins)
Astronotların beyninin yerçekimsiz ortamdan nasıl etkilendiğine dair çalışmalar, gelecekteki Mars görevleri açısından önemli (NASA/Mike Hopkins)
TT

NASA araştırması: Uzayda 6 ay geçirmek beyinde ciddi bir hasar bırakmıyor

Astronotların beyninin yerçekimsiz ortamdan nasıl etkilendiğine dair çalışmalar, gelecekteki Mars görevleri açısından önemli (NASA/Mike Hopkins)
Astronotların beyninin yerçekimsiz ortamdan nasıl etkilendiğine dair çalışmalar, gelecekteki Mars görevleri açısından önemli (NASA/Mike Hopkins)

NASA'nın yeni araştırması, uzayda 6 ay vakit geçirmenin beyne kalıcı bir zarar vermediğini tespit etti.

Dünya'nın koruyucu manyetik alanının dışına çıkarak radyasyona maruz kalmak ve düşük yerçekiminde yaşamak vücutta ciddi etkiler yaratabiliyor.

Astronotlar uzayda geçirdikleri sürede kas kaybından kalp hastalığına kadar çeşitli sağlık riskleriyle karşı karşıya geliyor.

Ayrıca uzun süre uzayda kalmanın beyne de zarar verebileceği bulunmuştu. 

Fakat NASA'nın Frontiers in Physiology adlı hakemli dergide dün (20 Kasım) yayımlanan çalışmasına göre kısa süreli görevlerdeki hasar sanıldığı kadar büyük olmayabilir.

NASA'nın Johnson Uzay Merkezi'nden Sheena Dev ve ekip arkadaşları, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) 6 ay geçiren 25 astronotun bilişsel becerilerini inceledi.

Astronotlar görevden önce, sonra ve UUİ'de kaldıkları dönemde bir tablo üzerinde desen bulma veya şişirilen bir balonu patlamadan önce ne zaman durduracağını bilme gibi becerileri ölçen çeşitli testlerden geçirildi.

Katılımcılar, işlemleme hızı, çalışma belleği ve dikkati değerlendiren testlere daha yavaş yanıt verdi. Ancak yanıtların doğruluğu her iki ortamda da aynıydı. 

Araştırmacılar 6 aylık sürede bilişsel becerilerde sistematik bir gerileme olmadığını kaydetti. Dev "UUİ'de 6 ay geçiren astronotlarda kayda değer seviyede herhangi bir bilişsel bozulma veya nörodejeneratif gerilemeye dair bir kanıt bulamadık" diyerek ekliyor:

Uzayda yaşamak ve çalışmak, ciddi beyin hasarının işareti olabilecek geniş çaplı bir bilişsel bozulmayla ilişkili değildi.

Kalıcı bir hasar gözlemlenmese de işlemleme hızı gibi becerilerin Dünya'ya geldikten sonra normale dönmesi daha uzun sürdü. 

Diğer yandan araştırmacılar bu durumun uzaya özgü koşulların ötesinde stresle de bağlantılı olabileceğini düşünüyor.

Birleşik Krallık'taki East Anglia Üniversitesi'nden Jo Bower da yer almadığı çalışmada gözlemlenen olumsuz etkilerin ciddi bir endişe yaratmasına gerek olmadığını ancak takip edilmelerinde fayda olduğunu söylüyor.

Astronotların uzay ortamından nasıl etkilendiğine dair çalışmalar Mars'a yapılması planlanan insanlı görevler açısından büyük önem taşıyor.

Londra Üniversitesi'nden, yeni çalışmada yer almayan Elisa Raffaella Ferrè "Mars'a yapılacak bir görev sadece zaman açısından değil, aynı zamanda otonomi açısından da daha uzun olacak" diyerek ekliyor: 

Oradaki insanlar, mesafe ve iletişimdeki gecikmeler nedeniyle yer kontrolüyle tamamen farklı bir etkileşime girecek ve karar alırken tamamen özerk olmaları gerekecek. Bu nedenle insan performansı kilit önem taşıyacak. Mars'ta dikkatle ilgili görevler ya da hafıza veya işlemleme hızı açısından yavaş tepki veren astronotlar olmasını kesinlikle istemeyiz.

Independent Türkçe, Popular Science, New Scientist, Frontiers in Physiology