Yeni araştırmaya göre yaşamın küçük gezegenler ve uydularında gelişme olasılığı daha yüksek

(Zolt Levay)
(Zolt Levay)
TT

Yeni araştırmaya göre yaşamın küçük gezegenler ve uydularında gelişme olasılığı daha yüksek

(Zolt Levay)
(Zolt Levay)

Bilim insanları, uzaylı yaşamını destekleyebilen doğal uyduların sadece küçük gezegenlerin etrafında oluşabileceğini öne sürdü.
Dünya'nın Ay'ı, okyanus gelgitlerini ve dolayısıyla organizmaların biyolojik yaşam döngülerini kontrol ederek ve gezegenimizin dönüşünü istikrarlı kılarak canlılığın yaygınlaşmasında hayati bir rol oynuyor.
Bununla birlikte uydumuz, Dünya'nın boyutuna kıyasla epey büyük olması bakımından diğer uydulardan ayrılıyor. Diğer gezegenler benzer cisimlerin varlığını sürdürmesini sağlayamayabilir.
Araştırmayı yöneten Rochester Üniversitesi'nde yer ve çevre bilimleri alanında doktor öğretim üyesi Miki Nakajima, "Uyduların oluşumlarını anlayarak, Dünya benzeri gezegenler ararken nelere bakmamız gerektiğine dair daha iyi sınırlar çizebiliriz" dedi.
"Öteuyduları [Güneş Sistemimizin dışındaki gezegenlerin yörüngesinde dolaşan uydular] her yerde görmeyi bekliyoruz ama şu ana kadar bir tanesinin bile varlığını doğrulayamadık. Sınırlar çizmek gelecekteki gözlemler için faydalı olabilir."
Bilim insanları tarih boyunca Ay'ımızın yaklaşık 4,5 milyar yıl önce Mars büyüklüğündeki bir cismin Dünya'ya çarpışmasıyla oluştuğunu düşündü. Ancak Nakajima ve meslektaşları, benzer bir çarpışmanın Dünya benzeri kayalık gezegenlerde ve buzdan oluşan başka varsayımsal gezegenlerde de doğal uyduların oluşmasına neden olup olmayacağını incelemek istedi.
Araştırmacılar, Dünya'nın kütlesinin 6 katına çıkan kayalık gezegenlerin ve Dünya'yla aynı boyuttaki buzlu gezegenlerin uydu oluşturamadığını tespit etti.
Gezegenimizdeki çarpışma kısmen buharlaşmış bir disk oluşturdu ve bu da nihayetinde Ay'ı meydana getirdi. Bu gezegenler ise tamamen buharlaşan ve uydu oluşumuna sebebiyet vermeyen diskler üretti. Bunun nedeni, tamamen buharlaşan bir diskin oluşturduğu uyducukların hızla gezegene geri düşmesi. Zira kısmen buharlaşan diskler gezegene düşmüyor.
Nakajima, "Gezegen çok büyükse bu çarpışmaların tamamen buhardan oluşan diskler yarattığını fark ettik. Çünkü büyük gezegenler arasındaki çarpışmalar genelde küçük gezegenler arasındaki çarpışmalardan daha fazla enerji üretiyor" diyor.
Bilim insanı, "Sonuç olarak, tamamen buhardan oluşan disklerin nispeten büyük uydular oluşturamayacağı sonucuna vardık" diye ekliyor.
"Bu tür uyduların üretimi için gezegen kütlelerinin belirlediğimiz eşikten küçük olması gerekiyor."
Bu nedenle Nakajima, elverişli uydulara sahip gezegenlerdeki uzaylı yaşam arayışının büyük gezegenlere değil, daha küçük olanlara odaklanması gerektiğini çünkü bunların daha büyük uydulara ev sahipliği yapma olasılığının daha fazla olduğunu söylüyor. Araştırmacılar binlerce ötegezegen ve olası öteuydu tespit etse de henüz kendi Güneş Sistemimiz dışındaki bir gezegenin yörüngesinde dönen bir uydu tespit edemedi.
Independent Türkçe



Bebeğin cinsiyetini belirleyen faktörler tespit edildi

Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
TT

Bebeğin cinsiyetini belirleyen faktörler tespit edildi

Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)

Rachel Dobkin 

Cinsiyet açıklama partileri, yeni çocuklarının kız mı erkek mi olacağını merakla bekleyen aileler arasında giderek daha popüler hale geliyor. Ancak popüler inanışlara karşı çıkan yeni bir araştırmaya göre, bebeklerin cinsiyeti yazı tura sonucu gibi şansla belirlenmiyor.

Hakemli dergi Science Advances'ta cuma günü yayımlanan bir çalışma, ailelerin erkek ya da kız çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğınu ve bazı faktörlerin bu ihtimali etkilediğini tespit etti.

1956-2015'te iki ya da daha fazla sefer birer bebek doğuran en az 58 bin kadını analiz eden araştırmacılar, aynı cinsiyetten en az üç çocuk yapan annelerin, sonraki bebeklerinin yine aynı cinsiyetten olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu saptadı.

Kız ya da erkek çocuk sahibi olma ihtimali bu kişilerde yüzde 50-50 değil: Üç kız çocuk sahibi ailelerin başka bir kız çocuğu olma ihtimali yüzde 58, üç erkek çocuğu olan ailelerin bir erkek çocuk daha dünyaya getirme ihtimaliyse yüzde 61.

Peki neden böyle oluyor?

Araştırmacılar, annenin doğum yaptığı yaşa ve genetiğe işaret ediyor.

Çocuk doğurmaya 28 yaşından sonra başlayan kadınların aynı cinsiyetten çocuk sahibi olma ihtimali biraz daha yüksek çıktı. Çalışmada sadece erkek ya da sadece kız çocuk doğurmakla ilişkili iki gen de tespit edildi.

Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'nda beslenme ve epidemiyoloji alanında öğretim üyesi olan Jorge Chavarro, kıdemli yazarı olduğu çalışma hakında Washington Post'a "Bu genlerin neden doğumda cinsiyetle ilişkili olduğunu bilmiyoruz ancak öyleler ve bu da yeni sorular doğuruyor" dedi.

Çalışmanın, babalarla ilgili veri bulunmaması gibi bazı sınırlılıkları var.

Ayrıca çalışmada yer almayan bir uzman, araştırmanın genetik analizi hakkında uyarılarda bulunuyor.

Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi'nde genetik alanında öğretim üyesi olan Iain Mathieson, Washington Post'a yaptığı açıklamada analizin nispeten küçük bir örnekleme dayandığını ve diğer faktörlerden etkilenebileceğini söyledi.

Çalışmadaki araştırmacılar sözkonusu faktörlerin, bazı ailelerin aynı cinsiyetten çocuk sahibi olma olasılığının neden daha yüksek olduğunu ne ölçüde açıkladığını incelemek üzere daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu sonucuna vardı.

Yazarlar şu ifadeleri kullanıyor: 

O zamana kadar, aynı cinsiyetten iki ya da üç çocuğu olan ve farklı cinsiyetlerden çocuk sahibi olmak isteyen aileler, bir sonraki çocuklarını yaparken muhtemelen iki yüzü aynı bir madeni parayla yazı tura attıklarının farkında olmalı.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news