Kudüs çevresindeki ayrım duvarında çökme yaşandı

Kudüs ile Batı Şeria’yı ayıran İsrail ayırma duvarının çöken kısmı dün yeniden inşa edildi. (AP)
Kudüs ile Batı Şeria’yı ayıran İsrail ayırma duvarının çöken kısmı dün yeniden inşa edildi. (AP)
TT

Kudüs çevresindeki ayrım duvarında çökme yaşandı

Kudüs ile Batı Şeria’yı ayıran İsrail ayırma duvarının çöken kısmı dün yeniden inşa edildi. (AP)
Kudüs ile Batı Şeria’yı ayıran İsrail ayırma duvarının çöken kısmı dün yeniden inşa edildi. (AP)

İsrail işgali altındaki Batı Şeria ve Kudüs şehrinin çevresine örülen ayırım duvarının 7 metrelik bir kısmı dün çöktü. Ardından er-Ram beldesi yakınlarındaki Kudüs-Ramallah caddesi kapandı.
İlk bulgulara göre duvar, işgal belediyesi tarafından ihmal edilen bölgede yağan yoğun yağmur, duvarın maruz kaldığı basınç ve biriken büyük miktarda atık nedeniyle çöktü. İsrail polisi duvarın bir eylem sonucu çökmesinden şüphelenerek soruşturma başlattı. Şin-Bet’i (İsrail İç İstihbarat Servisi) soruşturmaya katılmaya çağırdı. Polis teşkilatından yapılan açıklamada Filistinlilerin sürekli olarak duvarın bazı bölümlerini yıkmaya çalıştığı belirtildi.
Söz konusu ayrım duvar, İsrail ile işgal altındaki Filistin toprakları arasındaki sınır boyunca 8 metre yüksekliğindeki beton bloklardan oluşuyor. Duvarın uzunluğu şu an için 670 km. Duvarın uzunluğunun inşaatın tamamlanmasının ardından 703 kilometreye çıkarılması hedefleniyor. Filistinliler ve birçok barış hareketinin yanı sıra uluslararası örgütler ve İsrail solu söz konusu duvarı “Apartheid duvarı” olarak adlandırırken çoğu İsrailli ise “güvenlik bariyeri” olarak tanımıyor.
İsrail hükümeti 2002 yılında, Filistinli silahlı grupların İsrail kasabalarına girmesini ve bombalı saldırılar gerçekleştirmesini engellemek amacıyla duvarın inşaatına onay vermişti. Kısa süre sonra saldırıların sayısı azaldı ancak duvar, Filistinlilerin ablukaya alınmasını, on binlerce dönümlük arazinin gasp edilmesini, insani yardımlardan izole edilmesini ve Kudüs şehrini Batı Şeria’da çevresinden soyutlanmasını da beraberinde getirdi.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi