Sudan Milli Ümmet Partisi: Ordu yönetimi sivillere devretmeli

Hartum ve Omdurman’da binlerce kişi yönetimi protesto etti

Hartum’da yönetimi protesto eden bir gösterici. (Reuters)
Hartum’da yönetimi protesto eden bir gösterici. (Reuters)
TT

Sudan Milli Ümmet Partisi: Ordu yönetimi sivillere devretmeli

Hartum’da yönetimi protesto eden bir gösterici. (Reuters)
Hartum’da yönetimi protesto eden bir gösterici. (Reuters)

Sudan Milli Ümmet Partisi, ordu liderlerine ‘askeri darbenin başarısız olduğunu’ itiraf ederek, yönetimi sivillere devretmesi çağrısında bulundu.  
Sudan yönetiminin iki muhalefet liderini tutuklamasının ardından, Başkent Hartum ve Üm Derman şehrinde ‘darbe yönetimi’ karşıtı geniş katılımlı protesto gösterileri düzenlendi. Göstericiler Hartum’daki bazı caddelerde derme çatma barikatlar kurarak ulaşımı engelledi. Cumhurbaşkanlığı Sarayına gitmek isteyen göstericilere göz yaşartıcı gazla müdahalede bulunuldu.  
Milli Ümmet Partisi Genel Başkanı Fadlullah Barmah Nasır, Omdurman şehrinde düzenlediği basın toplantısında, 25 Ekim’de yapılan askeri darbenin ardından başa gelen yöneticilerin, muhalefeti baskılamak ve koltuklarda oturmak dışında bir siyasi projesi olmadığını, dolayısıyla yönetimi sivillere devretmelerinin zamanının geldiğini söyledi.  
Nasır: “Askeri darbenin başarısız olduğunu itiraf etmeli ve halkın sesine kulak vererek yönetimi sivillere devretmelisiniz. Askeri yönetimin tüm girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı, kamplaşma arttı, muhalefet zorbaca bastırıldı ve ülke çöküş noktasına geldi. Sudan demokratik sivil bir rejimi hak ediyor, bu rejimde sivil-asker ilişkisinin yeri bellidir ve ordunun tarafsız olması beklenir” diye konuştu.  
Ülkenin karşı karşıya olduğu ciddi riskler göz önüne alındığında, mevcut krizden çıkış yolunun, karşılıklı taviz içeren gerçekçi yaklaşımlarla mümkün olabileceğini belirten Nasır, “Sivil direniş, darbecilerin projelerini uygulayabilmelerini engelledi. Başarısız olan darbeciler, muhalefeti şiddet kullanarak bastırmayı tercih etti ve bunun sonucunda 75 kişi öldü yüzlerce kişi yaralandı. Sudan şu anda en tehlikeli süreçten geçiyor. Eskiden olduğu gibi kapalı bir rejime sürükleniyoruz” ifadelerini kullandı.
Nasır şöyle devam etti: “Ülkedeki kriz, bölgedeki ülkelerde ve uluslararası çevrelerde endişelere sebebiyet verdi. Bazı ülkeler Sudan’da demokratik dönüşümü desteklerken, bazı ülkeler, özellikle İsrail, krizi fırsat bilip politik ajandalarını uygulamak için harekete geçti. Bunun sonucunda toplumsal bölünme daha da derinleşti. Askeri darbenin başlıca nedenlerinden biri, geçiş döneminde sivil ve askerler arasında yaşanan çatışmalardır. Ordunun, sivil kurumları ve istikrarı koruması gerekir, bu sebeple ordunun konumunun netleştirilmesi öncelikler arasında olmalıdır. Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve komşu ülkeler, Sudan’daki demokratik dönüşümün sağlanması için daha fazla çaba sarf etmelidir.”  
Fadlullah Nasır, ordu ile siviller arasında güvenin yeniden tesis edilebilmesi için, tarafların bir müzakere masası etrafında toplanarak, İhanet suçlaması ya da dışlama olmaksızın, geçiş döneminin nasıl sağlanacağı hakkında tartışmasının ve ‘iyi niyet beyanında’ bulunmasının gerektiğini söyledi.
Nasır ayrıca, göstericilerin öldürülmesine karışanların adil bir şekilde yargılanması, tüm tutukluların serbest bırakılması ve sivil özgürlüklerin garanti altına alınması çağrısında bulundu.  
Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri liderlerinden, eski Bakan Halid Ömer Yusuf ve eski Sözcü Vecdi Salih önceki gün tutuklanmıştı.   
Norveç'in Hartum Büyükelçisi Twitter hesabında ‘Politikacıları, aktivistleri ve gazetecileri hedef alan tutuklama kampanyası, krizi çözme çabalarını baltalıyor’ diye yazdı. Birleşik Krallık’ın Hartum Büyükelçisi Giles Lever ise son tutuklamaların yönetimin ‘iyi niyetli olmadığını’ kanıtlar nitelikte olduğunu söyledi.
Sudan'daki ABD Maslahatgüzarı Lucy Tamlin, attığı tweette ‘’Siyasi şahsiyetlerin, sivil toplum aktivistlerinin ve gazetecilerin keyfi olarak tutuklanması, Sudan'daki siyasi krizi çözme çabalarını olumsuz yönde etkiliyor” ifadesini kullandı.
Yerel kaynaklar, ülkenin kuzeyinde Mısır sınırına yakın Surtod bölgesinde, Mısırlı bir kamyon şoförünün yoldaki barikatı devirerek Atıf Abdulferec adındaki bir gencin ölümüne yol açtığını bildirdi. 
Bölge halkı, merkezi yönetimden, kendilerine doğal kaynaklardan pay vermesini ve canlı hayvan ihracatını engelleyecek bir ticari düzenleme yapmasını talep ediyor. Protesto amacıyla Mısır’a giden anayolu kapatan yerel halk, yüzlerce Mısır menşeli nakliye kamyonunun sınıra ulaşmasını engelliyor. 



ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı, Hamas'ın yardımları sistematik olarak çaldığına dair herhangi bir kanıt bulamadı

Gazze'deki yardım mutfaklarından biri, (Arşiv-Reuters)
Gazze'deki yardım mutfaklarından biri, (Arşiv-Reuters)
TT

ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı, Hamas'ın yardımları sistematik olarak çaldığına dair herhangi bir kanıt bulamadı

Gazze'deki yardım mutfaklarından biri, (Arşiv-Reuters)
Gazze'deki yardım mutfaklarından biri, (Arşiv-Reuters)

ABD hükümeti tarafından yapılan iç analiz, Hamas'ın ABD tarafından finanse edilen insani yardım malzemelerini sistematik olarak çaldığına dair herhangi bir kanıt bulamadı. Bu gelişme, İsrail ve Washington'un yeni bir özel silahlı yardım mekanizmasını desteklemek için öne sürdüğü ana mantığın sorgulanmasına yol açıyor.

xcvfbghjukı
Filistinliler, 23 Temmuz'da Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bir yardım dağıtım noktasından yardım aldıktan sonra, Cibaliye'nin batısındaki Raşid Caddesi'nde yürüyor. (AFP)

Daha önce yayınlanmamış olan bu analiz, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'na (USAID) bağlı bir ofis tarafından gerçekleştirildi ve haziran ayı sonunda tamamlandı. Analiz, Ekim 2023 ile bu yılın Mayıs ayı arasında ABD'li yardım kuruluşları tarafından bildirilen, ABD tarafından finanse edilen yardım malzemelerinin çalınması veya kaybolmasıyla ilgili 156 vakayı inceledi.

Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığına göre analizde, “Hamas'ın ABD tarafından finanse edilen yardım malzemelerinden yararlandığına dair herhangi bir bulgu yer almadı”.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü bu sonuçları yalanlayarak, Hamas'ın yardımları yağmaladığına dair görsel kanıtlar olduğunu iddia etti, ancak herhangi bir video sunmadı. Sözcü, geleneksel insani yardım kuruluşlarını “yardımların yolsuzluğunu örtbas etmekle” suçladı.

dsefde
Filistinliler, Gazze şehrindeki İsrail kontrol noktası yakınında bir yardım kamyonundan aldıkları un çuvallarını taşıyorlar, Şubat 2024 (Arşiv- Reuters)

Konuyla ilgili iki kaynak, sonuçların USAID müfettişliğine ve Ortadoğu politikasından sorumlu Dışişleri Bakanlığı yetkililerine teslim edildiğini, bu sırada yıkıma uğramış bölgede gıda sıkıntısının giderek arttığını ifade etti.

İsrail, yardımların girişine izin vermeyi taahhüt ettiğini, ancak Hamas tarafından çalınmasını önlemek için kontrol altında tutması gerektiğini söylüyor. İsrail, krizden Hamas'ı sorumlu tutuyor.

Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, 2,1 milyonluk Gazze nüfusunun yaklaşık dörtte birinin kıtlık benzeri koşullarla karşı karşıya olduğunu, binlerce kişinin şiddetli yetersiz beslenme sorunu yaşadığını ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile bölgedeki doktorlar, açlıktan ölen çocuklar ve diğer kişilerin olduğunu bildirdi.

Birleşmiş Milletler tahminlerine göre İsrail güçleri, gıda yardımı almak isteyen 1000'den fazla kişiyi öldürdü. Öldürülenlerin çoğu, “Gazze İnsani Yardım Kuruluşu”na ait askeri dağıtım noktalarının yakınındaydı. Bu kuruluş, eski bir CIA ajanı ve ABD ordusunun silahlı eski askerleri tarafından yönetilen kar amacı gütmeyen bir lojistik şirketi olan “Gaza Humanitarian Foundation” tarafından kurulan yeni bir özel yardım kuruluşudur.

Analiz, USAID’in insani yardım ofisi tarafından yapıldı. Ajans, Başkan Donald Trump yönetimi ocak ayında tüm dış yardımları dondurarak binlerce programı sonlandırmadan önce, Gazze'ye sağlanan yardımların en büyük finansörüydü.

xsdfrgty
Cibaliye'deki (Gazze Şeridi'nin kuzeyi) Filistinliler, insani yardım yüklü kamyonlara doğru yürüyor (AFP)

Yönetim ayrıca, işlevleri Dışişleri Bakanlığı'na dahil edilen USAID’ı da lağvetmeye başladı.

Özet sunuma göre analiz, 156 yardım malzemesi hırsızlığı veya kaybı vakasından en az 44'ünün “doğrudan veya dolaylı olarak” İsrail'in askeri eylemlerinden kaynaklandığı sonucuna vardı.

Analizde bir zayıf noktaya da dikkat çekildi: Yardımları alan Filistinlilerin kimliklerinin doğrulanamaması nedeniyle, ABD tarafından finanse edilen yardımların Gazze'yi yöneten Hamas yetkililerine ulaşması mümkün.

Analiz hakkında bilgi sahibi bir kaynak, Hamas'ın yardımların büyük çapta başka yerlere aktardığına dair raporların olmaması “aktarımın gerçekleşmediği anlamına gelmez” uyarısında bulundu.

Gazze'de savaş, Hamas'ın Ekim 2023'te İsrail'e saldırmasıyla başladı. İsrail'in verilerine göre saldırıda bin 200 kişi öldü, 251 kişi de rehin alındı. Filistinli sağlık yetkililerine göre İsrail'in saldırısının başlamasından bu yana yaklaşık 60 bin Filistinli öldü.