BAE, Türkiye ile siyasi ve ekonomik ilişkileri güçlendirmek istiyor

BAE Ekonomi Bakanı Mari, Türkiye ile BAE arasındaki ekonomik ilişkilerin bölgesel ve uluslararası zorluklara rağmen sağlam temellere sahip olduğunu ve daha da geliştiğini söyledi.

AA
AA
TT

BAE, Türkiye ile siyasi ve ekonomik ilişkileri güçlendirmek istiyor

AA
AA

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Ekonomi Bakanı Abdullah bin Tuk el-Mari, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Abu Dabi ziyareti ve BAE ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilere ilişkin AA'nın sorularını yazılı olarak cevapladı.
Ülkesinin Türkiye'nin Arap bölgesindeki bir numaralı ticari ortağı olduğunun altını çizen Mari, iki ülke liderlerinin karşılıklı ziyaretlerine değinerek, 24 Kasım'da Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın Türkiye ziyaretinin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın BAE'yi ziyaret etmesini tarihi bir gelişme olarak değerlendirdi.
Mari en üst seviyede gerçekleşen bu ziyaretlerin iki ülke arasında bundan sonrasında gelişecek iş birliğinin açık bir işareti olduğunu belirterek, "Bundan sonraki aşamada Türkiye ile ekonomik iş birliğinin ortak çıkarları gözeten ve karşılıklı fayda sağlayan tüm alanları kapsamasını bekliyoruz." ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ülkesine ziyaretinin iki ülkenin kamu ve özel sektörde iş birliğini hızlandıracak itici bir güç olacağını vurgulayan Mari, ziyaret esnasında imzalanacak ekonomik anlaşmalar hakkında detaylı bilgi verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ziyaretinde iki taraftan yetkililerin, ticari ve hizmet sektörlerindeki iki yönlü ticareti genişletmek ve ekonomi alanındaki ortaklığı güçlendirmek için Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması Müzakerelerinin Başlatılmasına İlişkin Ortak Bildiri imzalayacaklarını ifade eden Mari, bu anlaşmaların ve imzalanacak diğer mutabakat zabıtlarının iki ülke arasındaki ortak çıkarları ön planda tutan modern ve dinamik bir işbirliği platformu sunmasını beklediklerini ifade etti.
Mari, bunlara ek olarak, sağlık, bilim, ileri sanayi, deniz ulaşımı, tarım, kültürel alışveriş, iletişim ve bunun gibi pek çok alanı kapsayacak anlaşmanın imzalanması planlandığını belirtti.

BAE, Türkiye'ye en çok yatırım yapan 15 ülkeden biri
BAE'nin, Türkiye'de en çok yatırım yapan 15 ülke arasında yer aldığını kaydeden Mari, ülkesinin 2020'de Türkiye'ye doğrudan 5 milyar dolar yatırım yaptığını, Türkiye'nin de 2019'da BAE'ye yatırım miktarının 310 milyon dolar seviyesine ulaştığını vurguladı.
Mari, Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın 24 Kasım'daki Türkiye ziyaretinde enerji finans ve ticaret alanlarını kapsayan 10'dan fazla anlaşmayı imzaladığını, ek olarak Türkiye'deki sağlık ve enerji sektörlerine destek için 10 milyar dolar seviyesinde bir fon oluşturduğunu ifade etti.
BAE'nin gelecek 50 yılın rotasını belirlemek için tasarladığı "50'nin Projeleri" isimli stratejik planları hakkında da bilgi verilen Mari, bu projede planlanan temel hedeflerin; BAE için yerel ve uluslararası alanlarda yeni bir dönemin kapısının aralanması olduğunu, ülkenin ekonomik rekabet gücünün artırılması ve dijital ekonomi, girişimcilik, ileri seviyede teknoloji gibi kilit sektörlerde önümüzdeki 9 yılda 150 milyar dolar yabancı yatırımı ülkeye çekme gibi amaçların belirlendiğini kaydetti.
Mari, "50'nin Projeleri" kapsamında, Türkiye'nin içinde olduğu tespit edilen 8 küresel ekonomik pazarla kapsamlı anlaşmaların sağlanması ve 10 önemli ekonomik pazarda yılda yüzde 10 ihracat büyümesi oranına ulaşılması gibi amaçların yer aldığı ekonomi temelli hedeflerin bulunduğunu aktardı.
Savunma sanayisinin BAE’deki en rekabetçi endüstrileri arasında yer aldığına dikkati çeken Mari, ülkesine ait savunma şirketlerinin bu alandaki üstünlüklerini kanıtladıklarını belirtti.
Mari, savunma sanayisinin BAE ekonomisine verdiği katkıya değinerek, uzay ve savunma sanayilerinin ülkenin gelecek vizyonu ve gelecek 50 yılda bilgi ve inovasyona dayalı yeni ekonomik modelin bir parçası olduğunu vurguladı.
Bu nedenle BAE’nin savunma ve uzay alanlarında çeşitli dost ortak ülkelerle ekonomik iş birliğinin gelişimini kalkınma stratejisinin ve gelecek vizyonunun ayrılmaz bir parçası olarak gördüğünün altını çizen Mari, “Bunun hem BAE hem de Türkiye tarafından paylaşılan bir vizyon olduğuna inanıyorum ve BAE, savunma sektörüne ek olarak çeşitli hayati alanlarda Türkiye ile ortaklığını genişletmek istiyor.” ifadesini kullandı.

"BAE Türkiye ile ilişkilerini güçlendirmek istiyor"
Ticari ilişkilere de değinen Mari, iki ülke arasındaki petrol dışı ticaretin geçen yıl 2020'ye oranla yüzde 54 artışla 13,7 milyar dolara ulaştığına dikkati çekerek, "Türkiye ile BAE arasındaki ekonomik ilişkiler güçlü ve sağlam temellere sahip. Bölge ve dünya genelinde karşı karşıya gelinen çeşitli zorluklara rağmen iki ülke arasındaki ilişkiler gelişmeye devam ediyor." değerlendirmesine yer verdi.
Mari, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Abu Dabi’ye gerçekleştirdiği ziyaretin iki ülke ilişkilerine yapacağı katkıya değinerek şunları söyledi:
“BAE, yatırım odaklı olarak Türkiye ile ilişkilerini hem siyasi hem de ekonomik olarak güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu ziyaret ve bundan kaynaklanacak ivme sayesinde BAE, hem ülke ekonomilerine hem de daha geniş bölgeye fayda sağlayacak yeni ekonomik sektörlerde ticaret alışverişini ve ortak iş birliğini güçlendirmeyi dört gözle bekliyor.”
Büyük küresel değişimler ışığında, barış ve istikrarı garanti eden ve bölge ülkelerine fayda sağlayan daha büyük bir bölgesel konsensüs oluşturmanın önemli hale geldiğine vurgu yapan Mari "Bölge daha fazla kutuplaşmaya ve çatışmaya tahammül edemez ve gelecek on yıllar özellikle siyasi, ekonomik, teknolojik, sağlık ve gıda güvenliği alanlarında daha fazla iletişim, entegrasyon ve iş birliği gerektirecek." cümlelerini kullandı.
Mari, BAE’nin, endişe duyulan konularda birden fazla bakış açısı arasında köprü kuracak şekilde güveni artırmak için iletişim ve diyaloğun gerekliliğine inandığını ifade etti.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında Perşembe günü Tahran'da İran Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Suudi yönetiminin direktifleri doğrultusunda Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hamisi Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını ilettiğini belirten Suudi Savunma Bakanı, “X” platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda liderle ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini ifade etti.

İran'ın Tasnim haber ajansı Hamaney'in görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkilerimiz her iki ülke için de faydalı ve birbirimizi tamamlayabiliriz” dediğini aktardı.

Ajans, Hamaney ile yapılan görüşmeye İranGenelkurmay Başkanı General Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Dün Tahran'da General Bakıri ile bir araya gelen Prens Halid bin Selman, İran haber ajanslarının aktardığına göre Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından bu yana Suudi Arabistan'la ilişkilerin giderek güçlendiğini ve geliştiğini söyledi. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini belirterek ülkesinin Suudi Arabistan'la savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tasnim'e göre İran, Suudi Arabistan'ın Gazze ve Filistin konusundaki tutumunu memnuniyetle karşılıyor.

sdfgrthyu
Prens Halid bin Selman Perşembe günü İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a vardığında İran tarafından resmi törenle karşılandı (AP)

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Suudi bakanın ziyareti her iki ülkeyi de ilgilendiren bölgesel ve uluslararası gelişmelerin yaşandığı bir döneme denk geliyor.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdüllatif el-Melhem, Suudi Savunma Bakanının İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin anlaşmasına bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ve Tahran arasındaki koordinasyon ve işbirliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

sxcdfrgt
Prens Halid bin Salman dün (Perşembe) Tahran'da İran Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi. (EPA)

Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamayı ve bölgeyi çatışmalar aşamasından istikrar ve güvenlik aşamasına taşımayı ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklanmayı amaçladığını belirten Melhem, Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesinin, Suudi Veliaht Prensi'nin “bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahı sağlama ve halklarının özlemlerini karşılama” çabalarının meyvelerinden biri olduğunu kaydetti. Melhem, ziyaretin Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmeye yönelik devam eden diplomatik çabaların bir parçası olduğunu belirtti.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Prens Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçmesinin yanı sıra Suudi Dışişleri Bakanı'nın Pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve sarf edilen çabaları gözden geçirdikleri ikili istişarelerin ardından gerçekleşti.

dfgthy
Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref arasında Kasım 2024'te düzenlenecek Arap-İslam Zirvesi çerçevesinde gerçekleşen görüşme (SPA)

Suudi Savunma Bakanı'nın Tahran ziyaretinde bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmelerle ilgili görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Resmi haber ajansı IRNA'ya göre ziyaret öncesinde, geçtiğimiz Cumartesi günü Umman'ın başkenti Muskat'ta gerçekleştirilen ABD-İran görüşmelerinin ilk turu ve 48 saat önce yine Cumartesi günü Muskat'ta yapılacak bir sonraki turun yanı sıra Suudi ve ABD taraflarının geçtiğimiz hafta beş istasyonda gerçekleştirdikleri bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresi gibi bir dizi gelişme yaşandı.

Ziyaret, merhum Prens Sultan bin Abdülaziz'in Mayıs 1999 başında Tahran'a yaptığı ve dört gün süren ve üst düzey İranlı yetkililerle bir araya geldiği ilk ziyaretin ardından, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Savunma Bakanı, “Pekin Anlaşması” ve 10 Mart'ta iki ülke arasındaki tarihi uzlaşı ve ilişkilerin Çin himayesinde yeniden başlatılmasının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önemli Suudi yetkililerden biri.

dfgt
Prens Halid bin Selman Perşembe günü Tahran'da General Bakıri ile bir araya geldi (AP)

Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Tahran'a ilk ziyaretini Haziran 2023'te gerçekleştirmiş ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslami kardeşlik ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu vurgulayarak bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi açık bir temele dayandığını belirtmiştir.

Eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dönemin Dışişleri Bakanı adayı Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki Ortak Arap-İslam Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 Ortak Arap-İslam Takip Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref de dâhil olmak üzere bir dizi İranlı yetkili Pekin Anlaşması'nın ardından Suudi Arabistan'a benzer ziyaretlerde bulundu.

“Pekin Anlaşması” Taahhütleri

Pekin Anlaşmasını takip etmek üzere kurulan Suudi-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirmiş ve bu toplantılarda iki ülke Pekin Anlaşmasını tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlılık yoluyla ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşmasını geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu açıklamıştır.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da “mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel işbirliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini” gerektirdiğini belirterek “İran-Suudi eylemlerinin kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde başarılı bir uluslararası ikili ve çok taraflı işbirliği modelini taçlandırdığını” ve iki tarafın tarihi bağlara dayanarak çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında işbirliğini geliştirmeye devam ettiğini söyledi.