Otizm veya DEHB olan bireylerde erken ölüm riski daha yüksek

ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
TT

Otizm veya DEHB olan bireylerde erken ölüm riski daha yüksek

ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)

Yeni araştırmalar otizm veya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) sahip olmanın normalden daha erken ölme riskini artırabileceğini gösteriyor.
CNN’in haberine göre, geçtiğimiz Pazartesi günü Jama dergisinde yayınlanan yeni bir meta-analiz ve önceki birkaç çalışmadan elde edilen verilere göre, bu nörogelişimsel bozuklukların erken ölüm riski ile ilişkili olabileceği öne sürüldü.
Meta-analiz, 1988 ve 2021 yılları arasında yayınlanan Kuzey Amerika ve Avrupa merkezli 27 çalışmayı (katılımcı sayısı 642 bin) inceledi.
Araştırmanın baş yazarlarından Ferrán Catalá-López, yeni araştırmayla, hem doğal hem de anormal nedenlerden kaynaklanan erken ölümlerin (meta-analizde çocukluk veya orta yaştaki ölüm) hem otistik hem de DEHB denekler için iki kat daha fazla olduğunu ortaya koyduğunu söyledi.
Doğal nedenler arasında kalp rahatsızlıkları ve nöbetler bulunurken, anormal nedenler arasında kasıtsız yaralanmalar, intihar ve cinayeti içeriyor.
Meta analize göre, DEHB'li kişiler arasında, doğal olmayan nedenlerden kaynaklanan erken ölümlerin sayısı (847) beklenenden daha yüksekti. Ulusal Halk Sağlığı Okulu ve Ruh Sağlığında Biyomedikal Araştırma Merkezi'nden bir bilim adamı olan Lopez, bulguların güçlü bir delil olarak algılanmaması gerektiğini söyledi.

Erken ölümü arttıran faktörler
Meta-analizin yazarları, katılımcıların yaşam tarzları, sosyoekonomik faktörleri veya belirli ölüm nedenleriyle ilgili ayrıntılara sahip değildi. Ancak önceki araştırmalar, otizmli veya DEHB'li çocuklar ve yetişkinler arasındaki daha yüksek erken ölüm oranını açıklayabilecek birkaç faktörü vurguladı.
Otizm Derneği ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya çapındaki insanların yaklaşık yüzde 1'inde otizm varken, insanların yaklaşık yüzde 5'inde DEHB bulunuyor. DEHB veya otizmli kişilerin, depresyon, anksiyete, maddeyi kötüye kullanım, yeme bozuklukları, epilepsi, davranış bozuklukları veya tikler gibi zihinsel bozukluklar ve nörolojik durumlar geliştirme riski daha yüksek bulunuyor.
Meta-analize göre, bu bozuklukların özelliği olan dürtüsel veya belirsiz davranışlar, istenmeyen yaralanmalara ve kazalara neden olan faktörler arasında yer alıyor.



Tim Burton, merak edilen Johnny Depp sorusunu yanıtladı

En İyi Makyaj dalında Oscar'a aday gösterilen 1990 yapımı Makas Eller'de, başroldeki Johnny Depp'e (solda) Winona Ryder (sağda) eşlik etmişti (20th Century Fox)
En İyi Makyaj dalında Oscar'a aday gösterilen 1990 yapımı Makas Eller'de, başroldeki Johnny Depp'e (solda) Winona Ryder (sağda) eşlik etmişti (20th Century Fox)
TT

Tim Burton, merak edilen Johnny Depp sorusunu yanıtladı

En İyi Makyaj dalında Oscar'a aday gösterilen 1990 yapımı Makas Eller'de, başroldeki Johnny Depp'e (solda) Winona Ryder (sağda) eşlik etmişti (20th Century Fox)
En İyi Makyaj dalında Oscar'a aday gösterilen 1990 yapımı Makas Eller'de, başroldeki Johnny Depp'e (solda) Winona Ryder (sağda) eşlik etmişti (20th Century Fox)

Ünlü yönetmen Tim Burton, Makas Eller (Edward Scissorhands) gibi unutulmaz projelerinin devam filmlerini çekmek istemese de sevilen filmin başrol oyuncusu Johnny Depp'le yeniden birlikte çalışacağından emin olduğunu söyledi.

IndieWire'ın aktardığına göre Burton, 29 Kasım'da başlayan ve 7 Aralık'a dek sürecek Marakeş Uluslararası Film Festivali'nin konuklarından biriydi.

"Tek seferlik bir şeydi"

66 yaşındaki meşhur sinemacı, Beterböcek Beterböcek'in (Beetlejuice Beetlejuice) gişedeki başarısının ardından yaptığı açıklamada, "Devamını çekmek istemediğim bazı filmler var" dedi. 

Makas Eller'in devam filmini yapmak istemedim çünkü tek seferlik bir şey gibi gelmişti. Noel Gecesi Kabusu'nun (The Nightmare Before Christmas) da devamını çekmek istemedim çünkü o da tek seferlik bir projeymiş gibi geldi. Bazı şeylerin kendi başlarına kalması en iyisidir ve bu da benim için onlardan biri.

Aralarında Ölü Gelin (Corpse Bride), Sweeney Todd: Fleet Sokağı'nın Şeytani Berberi (Sweeney Todd) ve Ed Wood'un da bulunduğu filmlerde birlikte çalıştığı Depp'le başka işbirlikleri olup olmayacağı sorulduğunda Burton, kendinden emin bir yanıt verdi:

Eminim olacaktır.

"Film böyle bir şeydir"

Amerikalı sinemacı, sözlerine şöyle devam etti: 

Hiçbir zaman 'Şu ya da bu oyuncuyu kullanacağım' diye düşünmüyorum. Genellikle üzerinde çalıştığım projeye bağlı. Film böyle bir şeydir. İşbirliği yapmak ve etrafınızdaki insanlarla fikir alışverişinde bulunmaktır.

Depp, aktris Amber Heard'den olaylı şekilde boşanmasıyla ortaya çıkan tartışmalar ve dava sürecinin ardından Hollywood'a dönüş yolu arıyor.

61 yaşındaki aktör, geçen yıl gösterime giren Maïwenn yönetmenliğindeki Fransız dönem draması Jeanne du Barry'de rol almıştı. 

Oscar adayı oyuncu ayrıca, İtalyan sanatçı Amedeo Modigliani'nin hayatını konu alan 2024 yapımı Modì, Three Days on the Wing of Madness'ın yönetmeliğini üstlenmişti. 

Penelope Cruz'la oynayacak

Başrolünde Al Pacino'nun yer aldığı biyografik drama, Roma Film Festivali'nde gösterilmiş, İspanya'nın San Sebastián Uluslararası Film Festivali'nin de açılışını yapmıştı.

Depp ayrıca Day Drinker adlı yeni projede, Karayip Korsanları: Gizemli Denizlerde'deki (Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides) rol arkadaşı Penelope Cruz'la tekrar bir araya gelecek. 

Independent Türkçe, Deadline, IndieWire, Hollywood Reporter