Otizm veya DEHB olan bireylerde erken ölüm riski daha yüksek

ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
TT

Otizm veya DEHB olan bireylerde erken ölüm riski daha yüksek

ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)

Yeni araştırmalar otizm veya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) sahip olmanın normalden daha erken ölme riskini artırabileceğini gösteriyor.
CNN’in haberine göre, geçtiğimiz Pazartesi günü Jama dergisinde yayınlanan yeni bir meta-analiz ve önceki birkaç çalışmadan elde edilen verilere göre, bu nörogelişimsel bozuklukların erken ölüm riski ile ilişkili olabileceği öne sürüldü.
Meta-analiz, 1988 ve 2021 yılları arasında yayınlanan Kuzey Amerika ve Avrupa merkezli 27 çalışmayı (katılımcı sayısı 642 bin) inceledi.
Araştırmanın baş yazarlarından Ferrán Catalá-López, yeni araştırmayla, hem doğal hem de anormal nedenlerden kaynaklanan erken ölümlerin (meta-analizde çocukluk veya orta yaştaki ölüm) hem otistik hem de DEHB denekler için iki kat daha fazla olduğunu ortaya koyduğunu söyledi.
Doğal nedenler arasında kalp rahatsızlıkları ve nöbetler bulunurken, anormal nedenler arasında kasıtsız yaralanmalar, intihar ve cinayeti içeriyor.
Meta analize göre, DEHB'li kişiler arasında, doğal olmayan nedenlerden kaynaklanan erken ölümlerin sayısı (847) beklenenden daha yüksekti. Ulusal Halk Sağlığı Okulu ve Ruh Sağlığında Biyomedikal Araştırma Merkezi'nden bir bilim adamı olan Lopez, bulguların güçlü bir delil olarak algılanmaması gerektiğini söyledi.

Erken ölümü arttıran faktörler
Meta-analizin yazarları, katılımcıların yaşam tarzları, sosyoekonomik faktörleri veya belirli ölüm nedenleriyle ilgili ayrıntılara sahip değildi. Ancak önceki araştırmalar, otizmli veya DEHB'li çocuklar ve yetişkinler arasındaki daha yüksek erken ölüm oranını açıklayabilecek birkaç faktörü vurguladı.
Otizm Derneği ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya çapındaki insanların yaklaşık yüzde 1'inde otizm varken, insanların yaklaşık yüzde 5'inde DEHB bulunuyor. DEHB veya otizmli kişilerin, depresyon, anksiyete, maddeyi kötüye kullanım, yeme bozuklukları, epilepsi, davranış bozuklukları veya tikler gibi zihinsel bozukluklar ve nörolojik durumlar geliştirme riski daha yüksek bulunuyor.
Meta-analize göre, bu bozuklukların özelliği olan dürtüsel veya belirsiz davranışlar, istenmeyen yaralanmalara ve kazalara neden olan faktörler arasında yer alıyor.



Monopoly oynayarak Guinness rekoru kıran 918 kişi kalpleri fethetti

Bini aşkın kişi etkinlik mekanına gitti (Little Legs Foundation)
Bini aşkın kişi etkinlik mekanına gitti (Little Legs Foundation)
TT

Monopoly oynayarak Guinness rekoru kıran 918 kişi kalpleri fethetti

Bini aşkın kişi etkinlik mekanına gitti (Little Legs Foundation)
Bini aşkın kişi etkinlik mekanına gitti (Little Legs Foundation)

30 Mart'ta Avustralya'nın Sidney kentinde toplanan yüzlerce kişi Monopoly oynadı. Bunun amacı yalnızca Guinness Dünya Rekoru'nu kırmak değildi. 

2017'de henüz 6 yaşındayken beyin kanserinden ölen Alegra Vasiliou'nun anısına Little Legs Foundation'ı (Küçük Bacaklar Vakfı) kuran ebeveynleri, düzenledikleri bu etkinlikle hem hastalığa dikkat çekti hem de bu hastalıktan muzdarip çocuklar için yardım topladı.

Hakkında "Hep kurallara uyar ve bir maç daha isterdi" denen ve Monopoly'yi çok sevdiği bildirilen Alegra'nın fotoğrafını taşıyan oyun kartonlarında 900'ü aşkın kişi oynadı. 

918 kişinin 6'şarlı gruplar halinde 153 masada yer almasıyla, en fazla sayıda kişinin Monopoly oynaması rekoru kırıldı. Önceki rekor, 733 kişiye aitti. 

Ekimde de benzer bir girişimde bulunan aile, rekor kırmayı 30 kişiyle kaçırmıştı. 

Anne Sue-Ellan, "Guinness Dünya Rekoru kırmak pek yaygın bir şey değil. Ancak adınıza özel hazırlanmış bir Monopoly versiyonuna daha da nadir rastlanır" dedi. 

Ordu (Army) adını verdikleri Little Legs Foundation destekçileriyle dünyaya katkı sağlamayı hedeflediklerini belirten Sue-Ellan Vasiliou, "Gençlerle yaşlıların bir araya gelip onu anacağı ve herkesin gurur duyacağı bir şey yapacağı bir alan yaratmayı istedik. Bir yandan da kızımızı bizden alan hastalığa, yani beyin kanserine dair farkındalığı artırıyoruz" ifadelerini de kullandı. 

Alegra'nın Ordusu adını taşıyan ve küçük kızın fotoğrafını taşıyan Monopoly versiyonunu satın alanlar vakfa maddi destek sağlıyor. 

Independent Türkçe, New York Post, Guinness World Records