Otizm veya DEHB olan bireylerde erken ölüm riski daha yüksek

ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
TT

Otizm veya DEHB olan bireylerde erken ölüm riski daha yüksek

ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)
ABD’li bir otistik çocuk (Arşiv-Reuters)

Yeni araştırmalar otizm veya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) sahip olmanın normalden daha erken ölme riskini artırabileceğini gösteriyor.
CNN’in haberine göre, geçtiğimiz Pazartesi günü Jama dergisinde yayınlanan yeni bir meta-analiz ve önceki birkaç çalışmadan elde edilen verilere göre, bu nörogelişimsel bozuklukların erken ölüm riski ile ilişkili olabileceği öne sürüldü.
Meta-analiz, 1988 ve 2021 yılları arasında yayınlanan Kuzey Amerika ve Avrupa merkezli 27 çalışmayı (katılımcı sayısı 642 bin) inceledi.
Araştırmanın baş yazarlarından Ferrán Catalá-López, yeni araştırmayla, hem doğal hem de anormal nedenlerden kaynaklanan erken ölümlerin (meta-analizde çocukluk veya orta yaştaki ölüm) hem otistik hem de DEHB denekler için iki kat daha fazla olduğunu ortaya koyduğunu söyledi.
Doğal nedenler arasında kalp rahatsızlıkları ve nöbetler bulunurken, anormal nedenler arasında kasıtsız yaralanmalar, intihar ve cinayeti içeriyor.
Meta analize göre, DEHB'li kişiler arasında, doğal olmayan nedenlerden kaynaklanan erken ölümlerin sayısı (847) beklenenden daha yüksekti. Ulusal Halk Sağlığı Okulu ve Ruh Sağlığında Biyomedikal Araştırma Merkezi'nden bir bilim adamı olan Lopez, bulguların güçlü bir delil olarak algılanmaması gerektiğini söyledi.

Erken ölümü arttıran faktörler
Meta-analizin yazarları, katılımcıların yaşam tarzları, sosyoekonomik faktörleri veya belirli ölüm nedenleriyle ilgili ayrıntılara sahip değildi. Ancak önceki araştırmalar, otizmli veya DEHB'li çocuklar ve yetişkinler arasındaki daha yüksek erken ölüm oranını açıklayabilecek birkaç faktörü vurguladı.
Otizm Derneği ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya çapındaki insanların yaklaşık yüzde 1'inde otizm varken, insanların yaklaşık yüzde 5'inde DEHB bulunuyor. DEHB veya otizmli kişilerin, depresyon, anksiyete, maddeyi kötüye kullanım, yeme bozuklukları, epilepsi, davranış bozuklukları veya tikler gibi zihinsel bozukluklar ve nörolojik durumlar geliştirme riski daha yüksek bulunuyor.
Meta-analize göre, bu bozuklukların özelliği olan dürtüsel veya belirsiz davranışlar, istenmeyen yaralanmalara ve kazalara neden olan faktörler arasında yer alıyor.



Adele sahalara döndü: Nişanlısıyla Lakers maçında görüntülendi

Adele dün gece Los Angeles Lakers maçında nişanlısı Rich Paul'le saha kenarındaydı (AP)
Adele dün gece Los Angeles Lakers maçında nişanlısı Rich Paul'le saha kenarındaydı (AP)
TT

Adele sahalara döndü: Nişanlısıyla Lakers maçında görüntülendi

Adele dün gece Los Angeles Lakers maçında nişanlısı Rich Paul'le saha kenarındaydı (AP)
Adele dün gece Los Angeles Lakers maçında nişanlısı Rich Paul'le saha kenarındaydı (AP)

Kamuoyu karşısına nadiren çıkan Adele, dün gece Los Angeles'ta nişanlısı Rich Paul'le görüldü.

İkili, Crypto.com Arena'da Minnesota Timberwolves'la karşı karşıya gelen Lakers'ı izlemek için saha kenarındaydı. Lakers maçı 22 sayı farkla kaybetti.

Hello'yla tanınan, asıl adı Adele Laurie Blue Adkins olan 36 yaşındaki şarkıcı, gri düğmeli gömlek ve pantolon takımının üzerine bej bir ceket giymişti. Öte yandan 44 yaşındaki spor menajerinde siyah uzun kollu gömlek ve siyah kenarlı beyaz şapka vardı.

Adele'in gece etkinliği, müziğe ara vereceğini ima etmesinden neredeyse bir yıl sonra gerçekleşti.

Temmuz 2024'te Deadline'a verdiği röportajda "Hiç yeni müzik planım yok. Bundan sonra büyük bir ara vermek istiyorum ve sanırım kısa süreliğine başka yaratıcı şeyler yapmak istiyorum" demişti.

Ayrıca Las Vegas'taki programının kendisini "deposu epey boşmuş" gibi hissettirdiğini de itiraf etmişti.

Adele, Eylül 2024'te Münih'teki konser serisi sırasında hayranlarına kötü haberi resmen vermişti.

"Sahneye çıkmaktan gerçekten keyif aldım. Üç yıl oldu, bu yaptığım ve muhtemelen yapacağım en uzun süre" diye konuşmuştu.

Seyircilere, "Vermem gereken 10 konser var" demişti.

"Ama ondan sonra, sizi son derece uzun bir süre görmeyeceğim ve sizi kalbimde tutacağım.

Sadece dinlenmeye ihtiyacım var. Son 7 yılı kendime yeni bir hayat kurarak geçirdim ve şimdi onu yaşamak istiyorum. İnşa ettiğim hayatımı yaşamak istiyorum ve sizi çok özleyeceğim.

Ancak Someone Like You'yla bilinen şarkıcı daha sonra sahnelere geri dönmüş ve 2024 tatil sezonundan önce Las Vegas'ta son bir ay boyunca performans sergilemişti.

Müziğine ara veren Adele, 2021'den beri ilişki yaşadığı Paul'le daha fazla vakit geçirebilecek.

Nişanlandıkları iki yıl sonra, Adele'in bir hayranına muzipçe başka biriyle "evet" demeye hazırlandığı için onunla evlenemeyeceğini söylemesiyle duyurulmuştu.

Düğün planları hakkında daha fazla ayrıntı paylaşılmadı.

Grammy ödüllü sanatçı, son programında müstakbel eşini onurlandırarak ona "Beni her zaman büyüttüğün ve yapmak istediğim her şeyi yapabileceğimi hissettirdiğin için teşekkür ederim" demişti.

"Çok yorgun hissettiğim ya da duygusal açıdan çok tükendiğim zamanlar [oldu]... Bu yüzden bunu takdir ediyorum" diye devam etmişti.

Independent Türkçe