Himalayalara buzdan kolezyum inşa ettiler

Hindistan’daki Himalaya Dağı yakınlarında Chilling köyüne yapılan buzdan Kolezyum (AFP)
Hindistan’daki Himalaya Dağı yakınlarında Chilling köyüne yapılan buzdan Kolezyum (AFP)
TT

Himalayalara buzdan kolezyum inşa ettiler

Hindistan’daki Himalaya Dağı yakınlarında Chilling köyüne yapılan buzdan Kolezyum (AFP)
Hindistan’daki Himalaya Dağı yakınlarında Chilling köyüne yapılan buzdan Kolezyum (AFP)

Himalaya Dağları’nın Hindistan’daki kısmında yaklaşık 3 bin 350 metre yükseklikte Ladakh bölgesinde bir grup sanatçı, Chiling köyündeki donmuş nehirdeki buzlara elektrikli testere ile şekil vererek Roma Kolezyumu’nun bir minyatürünü yaptı.
Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre Kangsing grubu, proje için Çin’deki Harbin kentinde gerçekleşen Uluslararası Buz Heykeli Festivali’nden ilham aldı. Grup, salgın nedeniyle iki yıl boyunca kapalı olan Chadar Yürüyüş Parkı’na Roma’daki kolezyumun küçük bir heykelini yaptı.
7 günlük bir yürüyüş parkına sahip Chadar parkı, donmuş Zanskar nehri boyunca uzanıyor. Grup üyesi Tashi, AFP’ye yaptığı açıklamada “Harbin’deki festival büyüklüğünde bir festivali düzenleyebileceğimize inanıyoruz. Dünyanın her yerindeki sanatçıları, festivalimize katılmaya davet ediyoruz” dedi.
Grup, İsveç’in Jukkarsjarvi’deki ünlü buz otelinin de bir minyatürünü yapmak istiyor.
Kolezyum heykeli için, güneşten uzak bir yer seçildi. Gün boyunca sıcaklığın eksi 17 ile 20 derecede kalmasını sağlayan rüzgarlar, heykelin erimesini engelliyor.
Bir grup üyesinin de doktor olduğu Kangsing grubu, yerel yönetimin destek vermesiyle kurdukları saunada sıcaklığın yaklaşık 40 dakikada 60 dereceye ulaştırmayı başardı. Saunayı kullanmak isteyen kişinin, saunadan sonra bornozunu Zanskar nehrine çıkarıp buz gibi suya girmesi gerekiyor.
Yerel bir polis memuru olan Tundup Gyaltsan, soğuk suya girmenin vücudu canlandırdığı söyleyerek “Soğuğu hissetmiyorsunuz” dedi.



Gözü tamamen alınan elma salyangozları, yerine yenisini çıkarıyor

Elma salyangozu 28 gün içinde gözünü yeniden oluşturabiliyor (Stowers Tıbbi Araştırmalar Enstitüsü)
Elma salyangozu 28 gün içinde gözünü yeniden oluşturabiliyor (Stowers Tıbbi Araştırmalar Enstitüsü)
TT

Gözü tamamen alınan elma salyangozları, yerine yenisini çıkarıyor

Elma salyangozu 28 gün içinde gözünü yeniden oluşturabiliyor (Stowers Tıbbi Araştırmalar Enstitüsü)
Elma salyangozu 28 gün içinde gözünü yeniden oluşturabiliyor (Stowers Tıbbi Araştırmalar Enstitüsü)

Elma salyangozlarının, gözleri yaralandıktan veya çıkarıldıktan sonra bu organlarını yeniden oluşturabildiği tespit edildi. 

Özellikle Brezilya ve Arjantin'in bazı bölgelerine özgü elma salyangozu (Pomacea canaliciulata) son yıllarda akvaryum ticareti gibi yollarla Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da da yaşamaya başladı. 

Yerleşmeye başladıkları yeni ekosistemler için tehdit oluşturabilen bu canlılar, bazı bölgelerde istilacı türler olarak görülüyor.  

Kaliforniya Üniversitesi'nden Dr. Alice Accorsi ve Stowers Tıbbi Araştırmalar Enstitüsü Başkanı Dr. Alejandro Sánchez Alvarado, İtalya'nın marul tarlalarını kemiren istilacı elma salyangozlarıyla ilgili bir çözüm ararken ilginç bir keşif yaptı. 

Salyangozun bazı kısımlarının yeniden oluşup oluşmadığını laboratuvarda incelemeye karar veren bilim insanları, gözlerinin kesilip çıkarıldıktan sonra tekrar büyüdüğünü gözlemledi. 

Bulguları hakemli dergi Nature Communications'ta dün (6 Ağustos) yayımlanan çalışmanın yazarlarından Dr. Accorsi "Gözün tamamen çıkarılmasının ardından iki haftadan kısa süre sonra yeniden büyümenin erken belirtileri görünür hale geldi ve bir aydan kısa zamanda yeni göz oluştu" diyerek ekliyor: 

Bu sürecin hızı ve hassasiyeti gerçekten dikkat çekici ve duyu organı yenileme mekanizmalarını keşfetme yönünde büyük ölçüde kullanılmamış bir fırsatı temsil ediyor.

Gözlerin tamamen yeniden oluşması 28 gün sürerken, organın farklı kısımlarının aynı süre ve hızda oluşmadığı gözlemlendi. 

Bilim insanları ayrıca yenileme sürecinin yara iyileşmesi, özel bir hücre kütlesinin oluşumu, lens ve retinanın ortaya çıkması, tüm göz bileşenlerinin olgunlaşması gibi 4 ana aşamada gerçekleştiğini kaydetti.

İnsanlar ve elma sineklerinin gözleri anatomik olarak birbirine benzese de insanlar sadece ilk aşama olan yara iyileşmesini gerçekleştirebiliyor. Bu nedenle bir sonraki adımı neyin tetiklediğini anlamak, insanların göz sağlığı hakkında kritik bilgiler sağlayabilir.

Araştırmacılar bu yüzden omurgalılar ve sirke sineğinde göz gelişiminde kritik rol oynayan ve elma salyangozlarında da bulunan pax6 genine odaklandı. 

CRISPR gen düzenleme yöntemini kullanan ekip, elma salyangozlarındaki pax6 geninin işleyişini bozdu. Gen düzenlemesiyle üretilen yeni salyangozlar sağlıklı olsa da gözleri eksikti.

Bilim insanları göz yenilenmesinin her aşamasındaki gen aktivitesini izleyip analiz etti. Bu sayede hangi genlerin rejenerasyonda rol oynadığını saptamayı umuyorlar. 

Dr. Alvarado, "Bazı hayvanların karmaşık gözleri nasıl yenileyebildiğini (ve hangi genlerin dahil olduğunu) anlamak, bir gün insanlardaki göz yaralanmalarına yönelik tedavilere katkı sağlayabilir" diyor.

Salyangozların göz rejenerasyonu sırasında aktif olan genlerin çoğunun, omurgalıların göz gelişiminde de rol oynaması bu çalışmalar açısından önem taşıyor.

Dr. Accorsi şu ifadeleri kullanıyor:

Salyangoz ve insan gözü birbirinden bağımsız evrimleşse de bu bulgular, sürecin ortak bir dizi genetik yapıtaşına dayandığını gösteriyor. 

Independent Türkçe, IFLScience, Popular Science, Nature Communications