Yemen’den enerji ve yakıt ihtiyaçlarını karşılamak için ek önlemler

BM insani yardımı bu hafta içinde Hudeyde’ye vardı. (EPA)
BM insani yardımı bu hafta içinde Hudeyde’ye vardı. (EPA)
TT

Yemen’den enerji ve yakıt ihtiyaçlarını karşılamak için ek önlemler

BM insani yardımı bu hafta içinde Hudeyde’ye vardı. (EPA)
BM insani yardımı bu hafta içinde Hudeyde’ye vardı. (EPA)

Yemen’in büyük bir kısmı yakıt ve elektrik enerjisi üretiminde ciddi bir kriz yaşıyor. Yemenli resmi kaynaklar Enerji Yüksek Konseyi’nin Aden’de Başbakan Muin Abdulmelik başkanlığında düzenlenen toplantıda elektrik ve yakıt alanlarındaki ihtiyaçları karşılamak ve mevcut zorlukların üstesinden gelmek için bir dizi önlem aldı.
SABA haber ajansına göre konsey, ana elektrik santralinin deneme işletmesinin başarıyla tamamlanmasının yanı sıra önceki kararların uygulanmasına ilişkin de değerlendirmelerde bulundu. Ayrıca başta üretim kapasitelerinin güçlendirilmesi ve en ucuz enerji üretim araçlarının hayata geçirilmesi olmak üzere elektrik sektöründe gerekli başarıyı elde etmek için çalışmaların tamamlanmasına yönelik mekanizmaları görüştü.
Başbakan Muin Abdulmelik, özellikle Aden’de elektrik kapasitesinin yükseltilmesi, sorumluluk üstlenilmesi ve mevcut santrallerin üretim kapasitelerinin artırılması için hızlı çözümler geliştirilmesi ve bu konuda yardımcı olacak alternatifleri benimsenmesi başlıklarının önemini vurguladı.
Abdulmelik elektrik sektöründe, özellikle Yemen için Suudi Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Programı  (SDRPY) aracılığıyla Suudi  Arabistan Krallığı tarafından sağlanan petrol türevlerinin hibesine atıfta bulunarak, gerekli reformların gerçekleştirilmesini tamamlamak için Enerji Yüksek Konseyi'nin kararlarının yürütme planına dikkat çekti. Geçmiş dönemde satın alınan enerji şirketlerinin haklarına ilişkin yapılan değerlendirmelere işaret eden Abdulmelik, motorin, gaz ve kömür gibi en ucuz yakıtlara yönelik yeni nesil projelere ağırlık verilmesi gerektiğini belirtti. Gelecekte enerji alanında ‘yap, işlet, devret’ sisteminin benimseneceği bilgisini paylaştı.
Petrol türevleri hibesinin uygulanmasındaki ilerleme, öngörülen taahhütler ve koşulların uygulanmasının kapsamı ve gerekli reformlar hakkında entegre bir rapor sunmaya konusuna işaret eden Başbakan, merkezi ve yerel düzeyde sorumlu tarafların tespiti için gerekli önlemlerin alınacağını söyledi. Başbakan ayrıca yüksek maliyet göz önüne alındığında, elektrik üretmek için dizel yakıta olan bağımlılığı azaltmak da dahil olmak üzere enerji üretimi için gerekli alternatiflerin yanı sıra uygulanabilir ve stratejik çözümlerin uygulanması gerektiğini bildirdi.
Elektrik ve Enerji Bakanı'nın 2022 yazında Aden elektrik sisteminde istikrarı sağlamaya dönük olarak hazırlanan elektrik enerjisi projeleri için gerekli ihtiyaçların bir listesini sağlamaya yönelik bir plan sunuldu. Planla Mansur ve Warsila tesisleri, Çin türbini, el Hesva tesisi ve Fransız damıtıcılarının bakımına ek olarak çeşitli yedek parça, yağ ve benzeri  malzemelerin sağlanması öngörülüyor.
Enerji Yüksek Komisyonu, planın Aden'deki elektrik sisteminde istikrarın sağlanmasına ve vatandaşların mağduriyetlerinin hafifletilmesine yardımcı olacak şekilde uygulanması için gereken harcamalara dikkat çekti. Elektrik Bakanı da Katar fonu SDRPY ile iş birliğinde, 60 MW kapasiteli el Hesva Benzin İstasyonu 2’nin bakım projesi ve mevcut planları hakkında rapor sundu.
Resmi kaynaklara göre toplantıda Aden, Abyan ve Lahic enerji nakil hatlarının restorasyonuna ek olarak Bakanlar Kurulu kararına göre ana istasyondan üretilen enerji tahliye projesi ve Taiz elektrik tedariki konuları masaya yatırıldı.
Konsey ayrıca PetroMasila Şirketi tarafından sunulan ve 2022 operasyonlarını içeren planla 264 MW kapasiteli ana istasyonun işletilmesi  hakkındaki plana ilişkin bilgi aldı. Şirket planında, illetim hatlarının tamamlanması, istasyondan enerji tahliyesi, iletim ve dağıtım şebekesi için malzeme tedarikinin dağıtımı ile ilgili onaylanmış mali bütçeye ek olarak tesisin iki yıl boyunca rutin bakımı için gerekli malzemelerin ve yedek parçaların tahmini maliyetine değinildi.
Konsey, Aden, Lahic, Abyan ve Taiz valilerinin katıldığı toplantıda elektrik enerjisi üretimindeki mevcut açığın giderilmesine yönelik bir dizi öneri ve bunu düşük maliyetli alternatifler ile çözmek için uygulanabilir mekanizmalar üzerinde de bilgi alışveriinde bulundu.



Yemen'de taraflar arasında ‘ABD yıkımını ülkenin başına kim musallat etti?’ tartışması

ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
TT

Yemen'de taraflar arasında ‘ABD yıkımını ülkenin başına kim musallat etti?’ tartışması

ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)

Tevfik eş-Şenvah

Yemen’in meşru hükümeti ve Husiler, on yılı aşkın bir süredir Yemen'in başına bela olan yıkımın sorumlusu olarak birbirlerini suçlamaya devam ediyor. Yemen Enformasyon Bakanı Muammer el-Eryani dün yaptığı açıklamada, İran destekli Husilerin 2014 yılındaki darbeden bu yana ‘Yemen'in altyapısı ve ekonomisindeki yıkımın başlıca nedeni olmakla’ suçladı.

Aynı zamanda uluslararası meşruiyete sahip Yemen hükümetinin sözcüsü olan Eryani, Husilerin kurtarılmış bölgelerdeki hayati tesislere sistematik saldırılar düzenlediğini, örneğin 30 Aralık 2020 tarihinde Aden Uluslararası Havalimanı'na İran yapımı balistik füzelerle düzenledikleri saldırıda 25 kişinin öldüğünü, 110 kişinin de yaralandığını ve havalimanının altyapısının zarar gördüğünü söyledi. Husilerin 2022 yılında da Hadramut ve Şebva'daki petrol ihracat edilen limanlara yönelik saldırılarda bulunduklarını belirten Eryani, bunlar arasında insansız hava araçları (İHA) ve balistik füzeler kullanılarak ed-Debba ve Neşime limanlarına yönelik saldırıların da olduğunu ifade etti.

Yemenli Bakan, söz konusu saldırıların Husilerin iddia ettiği gibi Yemen'i ya da Gazze'yi savunmak için değil, Yemen'i yok etmeyi, halkını yoksullaştırmayı ve bölgenin güvenliğini baltalamayı amaçlayan İran gündemini uygulama stratejisinin bir parçası olduğunu söyledi.

Husilerin Kızıldeniz'deki uluslararası gemilere yönelik saldırıları da dâhil olmak üzere çeşitli maceraperestliklerinin, ABD ve İngiltere tarafından ‘Refahın Muhafızı Operasyonu’ kapsamında geçtiğimiz yıl ocak ayında başlayan askeri saldırılarını tetiklediğini söyleyen Eryani, bu saldırıların yıkımın birincil nedeni olmadığını, daha ziyade Husilerin saldırılarına karşı bir yanıt olduğunu vurguladı.

Öte yandan Husiler, Yemen halkının çektiği acılardan başta Yemen’in meşru hükümeti olmak üzere ABD ve müttefiklerinin sorumlu olduğunu söyledi. ABD merkezli haber kanalı NBC tarafından aktarılan Husilere bağlı medya organlarının haberlerine göre Husiler, 17 Mart 2025 tarihinde 53 kişinin ölümüne ve 98 kişinin yaralanmasına neden olan ABD’nin son saldırılarını ‘suç teşkil eden saldırganlık’ olarak nitelendirdi. Kızıldeniz’deki gemilere ve askeri hedeflere yönelik saldırılarının dış müdahaleye ve Gazze'ye uygulanan kuşatmaya karşı savunma amaçlı bir yanıt olduğunu vurgulayan Husiler, Filistinlilerle dayanışma içinde olduklarını açıkladılar.

Medyada yer alan haberlere göre Husilerin Kızıldeniz’de uluslararası gemilere yönelik saldırıları ülke içindeki popülariteleri ve saflarına savaşçı çekme hızını arttırdı. Uluslararası toplumu kendileriyle etkileşime girmeye zorladılar ve Yemen'in resmi hükümeti olarak tanınmamalarına rağmen popüler bir yankı uyandırdılar. Nüfuzları zayıf olmasına rağmen İsrail'e füze atmalarının ardındaki gizli amaçlarından biri de buydu.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan çevirdiği habere göre Yemen hükümeti, İran'ı, ‘Birleşmiş Milletler (BM) silah ambargosunu ihlal ederek Husileri İHA ve balistik füzeler gibi çeşitli silahlarla desteklemekle’ suçluyor. Buna karşın İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Genel Komutanı Hüseyin Selami, İran medyasına yaptığı açıklamada, Tahran'ın Husilerin kararlarını doğrudan kontrol ettiği iddialarını reddederek Husilerin kararlarını bağımsız bir şekilde aldıklarını vurguladı. Ancak Yemen hükümeti çevreleri İran'ın desteğinin Husilerin eylemlerinin ana kaynağı olduğunda ısrar ediyor.

Yemen hükümeti, ABD'nin hava saldırıları sonucunda Husilerin kontrolündeki limanlarda meydana gelen ağır kayıpların ardından ‘Husiler Yemen'e yıkım getiriyor’ etiketiyle (hashtag) bir sosyal medya kampanyası başlattı. Kampanyanın amacının ‘Husilerin suçlarını ifşa etmek ve ülke kaynaklarına verdikleri zararın boyutlarını ortaya koymak, altyapı ile ekonomik ve sivil tesislerin tahrip edilmesinden ve bunların savaş amacıyla kullanılmasından onları tamamen sorumlu tutmak’ olduğu belirtildi.

Husiler cuma günü, ABD'nin Yemen'in batısındaki Hudeyde ilinde bir petrol ihracatı limanına gece boyunca düzenlediği saldırılarda ölenlerin sayısının 80'e yükseldiğini ve bu sayının Washington'ın bir ay önce başlattığı yoğun hava saldırılarının en ölümcülü olduğunu açıkladılar.

Bu arada saldırılar şiddetlenmeye devam ederken, ABD ile İran arasındaki müzakereler Umman’ın başkenti Maskat'ın ardından Roma'da tüm hızıyla devam ediyor. Basında yer alan haberlerde, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’in Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman'la bölgedeki birçok karmaşık meseleyi görüşmek üzere bir araya gelmesinin ardından gerilimin azalacağına dair umutlar ifade edildi.