Siyasi çevrelerden İsrail hava sahasında İHA uçuran Hizbullah’a tepki

Güçlü Cumhuriyet Bloku Milletvekili İmad Wakim, “Tıpkı uçaklar gibi, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın da İran’dan yönlendirildiğini” söyledi.

Bir İsrail askerin dün Lübnan sınırında devriye icra ederken (AFP)
Bir İsrail askerin dün Lübnan sınırında devriye icra ederken (AFP)
TT

Siyasi çevrelerden İsrail hava sahasında İHA uçuran Hizbullah’a tepki

Bir İsrail askerin dün Lübnan sınırında devriye icra ederken (AFP)
Bir İsrail askerin dün Lübnan sınırında devriye icra ederken (AFP)

Lübnan’da İlerici Sosyalist Partisi lideri Velid Canbolat, Hizbullah’ın ürettiğini duyurduğu insansız hava aracı (İHA) hakkında alaylı bir dil kullanırken, Güçlü Cumhuriyet Bloku Milletvekili İmad Wakim, “Tıpkı uçaklar gibi, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın da İran’dan yönlendirildiğini” söyledi.
Hizbullah önceki gün İsrail hava sahasında 70 kilometrelik mesafede bir İHA ile 40 dakika keşif uçuşu yaptıklarını duyurdu. Hizbullah, İHA'nın görevini başarıyla tamamlayarak tekrar geri döndüğünü aktardı. İsrail ordusu İHA nedeniyle alarm durumuna geçti. İsrail Hava Kuvvetleri, Hizbullah’ın bu adımına Beyrut sakinlerini paniğe sevk eden ses bombalarıyla yanıt verdi. Hizbullah 17 Şubat’ta İsrail hava sahasında İHA uçurduğunu açıklarken, İsrail 18 Şubat’ta bir İHA düşürdüğünü duyurdu. Hizbullah dün ise uzun bir süredir İHA ürettiklerini açıklamıştı.
İlerici Sosyalist Partisi lideri Velid Canbolat, Lübnan’ın elektrik üretiminde Hizbullah’ın da İHA üretiminde başarısız olduğunu alaylı bir dille ifade etti. Canbolat, Twitter hesabından paylaştığı mesajda, “Uluslararası Para Fonu (IMF) ile kalkınma planı netleşiyor. Lübnan ekibindeki kıdemli danışmanlar, Lübnan lirasının kullanılmasını ve ideal başarı için Lübnan elektrik şirketleri gibi ulusal şirketlere yatırım yapılmasını tavsiye etti. Mevduat sahiplerinin parasını yerli üretim İHA, füze veya patlayıcı sektörüne yatırmasını öneririm. Daha iyi getiri sağlar” dedi.
İHA uçuşu gerçekleştiren ve İHA ürettiğini ilan eden Hizbullah, Lübnan’daki siyasi hasımları tarafından eleştirildi. Lübnan’ın eski Cumhurbaşkanı Mişel Süleyman açıklamasında, “Umut, geçim, yerli ve alternatif enerji üretmede bocalamanın gölgesinde ‘Lübnan’da üretildi’ adı altında krizin yaşandığı ülkede İHA’ların, güdümlü füzelerin, Captagonun (uyuşturucu hap), geri dönüşüme girmeyen atıkların, vergilerin, sahte para basımının, vergilerin, hilkat garibesi seçim yasalarının üretimi ve dibe çöküşü hızlandıran her şey kol geziyor” dedi.
Süleyman, “Bununla birlikte, siyaset, yargı, muğlak kovuşturmalar ve deniz sınırının çizimi arasındaki karmaşanın gölgesinde, yedinci günde, İçişleri Bakanı'nın, özgürlükler başlığı altında Lübnan'ı eksen çatışmasına sokmak için yalvaran bir kamu grubunun desteğiyle Lübnan’ın saf dışı kalmasını engellemek isteyen Bahreynli aktivistlere karşı başlattığı adli kovuşturmalarda somutlaşan hatırlatıcı bir ışık noktası ortaya çıkıyor” ifadesini kullandı. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın İsrail’e İHA gönderme kararının aslında İran’ın kararı olduğuna işaret eden Güçlü Cumhuriyet Bloku Milletvekili İmad Wakim, Nasrallah’ın fotoğrafını paylaştığı tweet’inde, “Tıpkı uçaklar gibi, Nasrallah da İran’dan yönlendiriliyor. Lübnan’da İHA’larla olan hikayemiz bu” diye yazdı.
Lübnan Güçleri Partisi'nden Milletvekili Vehbi Katişa, Hizbullah İHA’larının stratejik oyun anlamına geldiğini, bu İHA’larla İsrail’i caydıracağı yalanına yalnızca safların inandığını belirterek, “Safları kandırmayı bırakın” dedi.
Muhalefet listesinden seçimlere aday olan ve Lübnan ordusundan emekli olan George Nadir, bir radyo kanalında yaptığı konuşmada “Devlet düştü. Ortada bir çöküş ve kayıtsızlık hali var. (Nasrallah’a hitaben) sınırların çizilmesi, Lübnan aleyhine olan anlaşma ve Lübnan’ı ve Lübnanlıları açlıktan ve yoksulluktan koruyanlarla ilgili pozisyonunuz nedir? Hizbullah, İsrail’e İHA göndererek kendi tabanını motive etmek istiyor” ifadesini kullandı.
Öte yandan Hizbullah, İsrail’e İHA gönderme adımını savundu. Hizbullah Milletvekili Ali Feyyaz, Hizbullah’taki güç birikmesinin karada, denizde ve havada caydırıcı unsur olduğunu, bu unsurun İsrail’e geri adım attıracağını, böylece Lübnan’ın deniz kaynakları üzerindeki egemenliğine yeniden kavuşacağını ve deniz egemenliğinin de Lübnan’ın geri kalan işgal edilmiş topraklarında İsrail için yenilgiyi getireceğini belirtti. Hizbullah ile ‘düşman İsrail’ arasındaki güç dengelerinden kaynaklı olarak bu durumun bir vakit meselesi olduğunu söyleyen Feyyaz, düşmanın kendi kurallarına ve mantığına uyum sağlayamaması nedeniyle güç dengelerinin her geçen gün direnişe doğru kaydığını söyledi.



Hizbullah ateşkes sonrası döneme siyasi olarak hazırlanıyor

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
TT

Hizbullah ateşkes sonrası döneme siyasi olarak hazırlanıyor

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)

Her türden siyasi güç, Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım'ın kendisini bir kez daha Taif Anlaşması şemsiyesi altında konumlandırdığını yinelemesiyle uğraşıyor. Çünkü Kasım, 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) kararının uygulanmasına hazırlık olarak İsrail'in girdiği bölgelerden çekilmesiyle birlikte Güney Lübnan'a sükunetin geri dönmesinden sonraki aşamaya yaklaşımında yol haritasının ana başlıklarını tanımlayarak ABD'nin ateşkese ulaşma vaatlerinin önüne geçmek istedi.

Siyasi kaynakların Şarku’l Avsat'a aktardığına göre Kasım'ın ateşkes sonrası sahneye yaklaşımında tanımladığı maddeler, Hizbullah'ın yönelimlerine Lübnanlılığı siyasi faaliyette bulunma noktasına kadar ekleme arzusuna işaret ediyor. Buna karşılık, Lübnanlılar arasında bölünmeye neden olan tek taraflı Gazze Şeridi'ni destekleme kararının yol açtığı tepkilere ilişkin değerlendirmeleri ışığında bölgede olup bitenlerle ilgilenme düzeyi azalıyor.

Kaynaklar, Hizbullah'ın Gazze Şeridi'ni destekleme kararının dayattığı gerçekleri görmezden gelemeyeceğine inanıyor. Bunların başında direniş eksenindeki müttefiklerinin desteğinden yoksun olması geliyor. Bu çatışmada Hizbullah neredeyse tek başınaydı. Hizbullah'ın Meclis Başkanı Nebih Berri'ye Amerikalı arabulucu Amos Hochstein ile müzakere yetkisi vermesi ve güneyi sükûnete kavuşturacak bir taslak üzerinde anlaşmaya varmaları, kaçınılmaz olarak Gazze Şeridi ve Güney Lübnan cephelerini birbirine bağlayacak ve Hamas'ı destekleyecek bir taslağa yer olmadığı anlamına geliyor.

Hizbullah'ın geri çekilişi

Aynı kaynaklar Hizbullah'ın taslağa itiraz etmemesinin, Litani'nin güneyindeki konuşlanma alanını boşaltmayı ve geri çekilmeyi zımnen kabul ettiği anlamına geldiğine işaret ediyor. Buna ek olarak, Ağustos 2006'da 1701 sayılı kararın kabul edilmesinden bu yana yürürlükte olan angajman kuralları ve bu kuralların uygulanmasını kontrol altında tutan terör dengesi de iptal edilmiş oldu.

Aynı kaynaklar Hizbullah'ın içe çekilmekten başka çaresi olmadığını ve şu ana kadar elde edilenlerin ABD'nin vaatlerine bağlı bir ateşkese varmakla sınırlı kaldığını söylüyor. Lübnan-Suriye sınırı, ordunun Refik Hariri Uluslararası Havaalanı'nda uyguladığı modele uygun olarak kontrol edilmesine ve Lübnan'a ve Lübnan'dan her türlü kaçakçılığın önlenmesine karar verilmesinin ardından artık Hizbullah'a silah sevkiyatına açık değil. Diğer yandan Suriye rejimi, uluslararası toplumla ilişkilerini düzeltmek ve ABD'nin Sezar Yasası kapsamında kendisine uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını sağlamak amacıyla bu eksenden çekildiği için direniş ekseni aktif bir varlık gösteremedi.

Laricani

Bu bağlamda kaynaklar, İran Dini Lideri’nin kıdemli danışmanı Ali Laricani'nin Beyrut ziyareti sırasında kendisiyle görüşen direniş ekseninden bir heyete söyledikleri üzerinde duruyor: “İran Lübnan'a yardım ulaştırmak istiyor, ancak kara, deniz ve havadan bize uygulanan abluka yardım göndermemizi engelliyor. Yeniden inşada ortak olduğumuzu vurgulamaktan başka çaremiz yok.”

Hizbullah'ın Lübnan'ı güvenli bir liman haline getiren Taif Anlaşması'na katılmasının, direniş ekseninin yanında yer alması nedeniyle bozulan Lübnan-Arap ilişkilerinin düzeltilmesi ve Lübnan'ın bölgede yaşanan çatışmalardan uzak tutulması yerine mesajların verildiği bir platform haline getirilmesi bağlamında eleştirel bir gözden geçirme olup olmadığı soruluyor. İsrail geniş alanları tahrip etmeye devam ederken ateşkesi kabul etmekteki isteksizliğine rağmen ateşkese varmaktan başka çaresi olmadığına mı ikna oldu? Bu da Amerikan vaatlerinin akıbeti sorusuna kapı açıyor. Peki savaşın sona erdiğini ilan etmek için doğru zamanı seçmek Tel Aviv'in mi elinde?

Taif Anlaşması çatısı altında konumlanma

Kaynaklar, Berri'nin Hizbullah’a, içe dönmesi ve kendisini Taif Anlaşması çatısı altında konumlandırması tavsiyesinde bulunma rolünü de göz ardı etmedi. Özellikle de uluslararası toplum tüm bileşenleriyle muhalefete Lübnan'ın birikmiş krizlerinden kurtulması için iş birliği yapması yönünde el uzatmasını tavsiye ederken…

Hizbullah'ın Gazze Şeridi'ne verdiği destekle aynı döneme denk gelen gelişmelere karşı temkinli olduğunu söyleyen kaynaklar, Hizbullah’ın İran'ın müdahalesine oynadığı bahsin yanlış olduğu gerçeği ışığında hesaplarını yeniden gözden geçirmeye karar verip vermediğini soruyor. İran, bölgedeki konumunun zayıflaması ihtimalini göz önünde bulundurarak rejimi korumak ve muhafaza etmekle ilgileniyor.

Dolayısıyla Hizbullah'ın Taif Anlaşması’nı restore etme kararı, kaynaklara göre sahip olduğu artı gücün siyasi denklemde harcanmayacağını anladıktan sonra Lübnan'ı kurtarmak için çözüm arayışında siyasi harekete katılmaya istekli olduğu anlamına geliyor. Ateşkes sağlanır sağlanmaz ülkenin yeni bir siyasi aşamaya girmeye hazır olmasıyla birlikte, 1701 sayılı kararın uygulanması için üzerinde anlaşmaya varılanları hayata geçirmeyi üstlenecek cumhurbaşkanının seçilmesine öncelik verecek şekilde, başta muhalefet olmak üzere ülkedeki ortaklarıyla iletişime geçecek kanalların aranmasına ihtiyaç var.

Bu nedenle, Kasım'ın Hizbullah'ı yeni bir siyasi aşamaya taşımaya hazırlanırken çizdiği yol haritasına muhalefetten ya da merkezcilerden gelebilecek tepkilere yer açmak için sabırlı olmak gerekiyor. Bunun için de muhaliflerine kabadayılık taslamaması, cumhurbaşkanının seçimini durgunluktan çıkarmak ve Taif Anlaşması’nın uygulanmasını tamamlamak için açık, esnek ve gerçekçi olması gerekiyor. Bunun karşılığında da kendisine aynı şekilde davranılmalı ve Gazze Şeridi'ni destekleme tekelinden önceki gücünün artık geçmişteki gibi olmadığı bahanesiyle ülkenin kurumlarını restore etme konusunda kendisini zayıflatmak istediklerini düşündürecek şekilde hareket edilmemelidir. Öyle ki İran'ın etkisinin azalması, direniş ekseninin vurucu gücünü oluşturan ve bölgedeki en güçlü kolu olduğu için Hizbullah'a destek sağlamada mütevazı sınırlarda bile olsa bir rol oynamayan arenaların birliğinin etkisizliği ile bağlantılı olarak ortaya çıktı. Dolayısıyla, devlet projesine yeniden kazandırmak için İran'ı kucaklamaya ihtiyaç var.