عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EKONOMİ

Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu yarın Doha’da başlıyor

Katar Emiri ve Cezayir Cumhurbaşkanı, bölgenin ve Arap ulusunun karşı karşıya kaldığı zorlukları görüştü

Şeyh Tamim ve Tebbun dün bir anlaşma ve iki mutabakat zaptı imzalarken (QNA)
Şeyh Tamim ve Tebbun dün bir anlaşma ve iki mutabakat zaptı imzalarken (QNA)
    Doha/Mirza el-Huveylid
TT
TT

Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu yarın Doha’da başlıyor

Şeyh Tamim ve Tebbun dün bir anlaşma ve iki mutabakat zaptı imzalarken (QNA)
Şeyh Tamim ve Tebbun dün bir anlaşma ve iki mutabakat zaptı imzalarken (QNA)

Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Sani ile Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun dün (Pazar) Doha’daki Emirlik Divanı’nda gerçekleştirdikleri görüşmede bölgenin ve Arap ulusunun karşı karşıya kaldığı zorlukları ele aldı. Diğer yandan, Avrupa’ya yönelik gaz arzı için bir tehdit teşkil eden Rus-Ukrayna krizi yükselirken, Katar yarın (Salı) etkinliklerine başlatacağı Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nun 6. zirvesi için hazırlanıyor.
Katar Emiri, Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun ile görüştükten sonra Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Katar olarak, Cezayir’deki kardeşlerimizle aramızdaki ilişkiden gurur duyuyoruz. İki kardeş halkın arzularını yerine getirmek üzere işbirliği düzeyini artırmak için Başkan Tebbun ile birlikte çalışıyorum” ifadelerine yer verdi.
Katar Emiri paylaşımında “Bugün, Arap ortak eylemini ve bunu bölgenin ve Arap ulusunun karşı karşıya olduğu zorluklarla mücadeleyi geliştirmenin ve etkin hale getirmenin yollarını tartıştık” ifadelerini de sözlerine ekledi.
Katar Emiri ve Cezayir Cumhurbaşkanı görüşmede, iki ülke arasında bir anlaşma, iki mutabakat zaptı ve bir yürütme programı imzalandı. Katar resmi haber ajansı QNA’nın aktardığına göre, Şeyh Tamim bin Hamad, Cezayir Cumhurbaşkanı ile iki tarafın hükümetleri arasında cezai konularda hukuki ve adli işbirliğine ilişkin bir anlaşma, dışişleri bakanlıkları arasında siyasi istişarelerin ve koordinasyonun sağlanmasına ilişkin bir mutabakat zaptı, hükümetler arasında aile ve sosyal kalkınma alanlarında bir mutabakat zaptı imzaladı.
İki taraf, Katar ve Cezayir hükümetleri arasında 2022-2025 akademik yılları için yükseköğretim, bilimsel ve teknolojik araştırma alanlarında, eğitim ve bilimsel işbirliği için ikinci uygulama programını imzaladı.
Cezayir Cumhurbaşkanı, Doha’da devlet ve hükümet başkanlarının katılacağı Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu'nun 6. zirvesine de katılmak için cumartesi günü Katar’a geldi.
Doha’da dün, Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nun olağanüstü bakanlar toplantısının düzenlenmesini içeren ve zirve hazırlıklarında kaydedilen ilerlemenin ele alınmasının yanı sıra devlet ve hükümet liderleri tarafından değerlendirilmek üzere ana sonuçların özetlenmesini hedefleyen hazırlık toplantıları başladı.
Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu, gaz konusunda dünyanın en önemli formu olarak görülüyor. Zira forum üyeleri dünya gaz rezervlerinin yüzde 70’inden fazlasını elinde bulunduruyorlar. Söz konusu ülkeler, dünya pazarındaki gaz arzının yaklaşık yüzde 44’ünü ve sıvılaştırılmış doğalgaz ihracatlarının yüzde 51’ini sağlıyor.
Rusya, yüzde 16,5 olarak tahmin edilen bir oran ile gaz ihraç eden ülkeler arasında ilk sırada yer alıyor ve yıllık üretim miktarı 638 milyar metreküpe ulaşıyor. Rusya’nın ardından, İran yüzde 6,48 olarak tahmin edilen üretim oranı ve yıllık 249,6 milyar metreküplük üretimle ikinci sırada geliyor. Üçüncü sırada ise, dünya genelinde gaz ihracatının yüzde 5,34’üne sahip olan ve yıllık 205,7 milyar metreküp gaz ihraç eden Katar yer alıyor.
Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu Genel Sekreteri Muhammed Hamel hazırlık toplantısı katılımcılarına yaptığı konuşmada, Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nun ilk zirvesinin 2011 yılında Doha’da düzenlendiğini hatırlatarak, 6. zirvenin, forumun ilerlemesinde tarihi bir anı temsil ettiğini belirtti. Doha’da toplanacak olan devlet ve hükümet liderlerinin, bu zirve sırasında Forum’un izleyeceği yolu belirleyeceğini de vurguladı.
Forum’un çalışmalarının ve gözlemlerinin dünyanın enerji geleceğini şekillendirmeye katkıda bulunmasını sağlayacağını açıklayan Hamel, doğalgaz güvenli ve temiz bir enerji kaynağı olarak öne çıkarken, Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nun 6. zirvesinin yeni ufuklar açacağını belirtti.
Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu Genel Sekreteri yaptığı konuşmada, dünyanın Kovid-19 pandemisinin olumsuz etkileri kapsamında genel olarak emtia piyasalarında özelde ise doğal gaz piyasalarında yaşadığı ciddi dalgalanmalardan kurtulmaya başlaması göz önüne alındığında zirvenin uygun bir zamanda yapıldığını söyledi. Genel Sekreter 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nın (COP26) sonuçlarının iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak ve buna uyum sağlamak için küresel çabalarda bir dönüm noktası oluşturduğunu vurgularken, Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma yolundaki çalışmalarda gözlemlenen yavaşlamaya da dikkat çekti.
Muhammed Hamel konuşmasında, Forum’un son on yılda tanık olduğu gelişmeleri ve 21. yüzyılda doğal gazın güvenilir bir enerji kaynağı ve önemli bir yakıt olarak tanıtılmasındaki rolünü de ele aldı.
Hamel, Forum’un doğalgaz sektörüne yönelik gelişmiş vizyonlar ve 2050 yılına yönelik küresel beklentileri sunduğunu ayrıca gaz piyasasına ilişkin kısa vadeli yıllık bir rapor ile yıllık bir istatistik bülten hazırladığını belirtti.

Daha fazlasını oku

 
 
EKONOMİ

Çin’den Suudi Arabistan, Mısır, Fas ve Türkiye'de elektrikli otomobil üretim hedefi

Çin'in merkez doğusunda bulunan Jiangsu eyaletinin Suzhou şehrindeki Taikang Uluslararası Konteyner Terminali’nde gemilere yüklenmeyi bekleyen binlerce BYD elektrikli araç, 8 Şubat 2024 (AFP)
Çin'in merkez doğusunda bulunan Jiangsu eyaletinin Suzhou şehrindeki Taikang Uluslararası Konteyner Terminali’nde gemilere yüklenmeyi bekleyen binlerce BYD elektrikli araç, 8 Şubat 2024 (AFP)
TT
TT

Çin’den Suudi Arabistan, Mısır, Fas ve Türkiye'de elektrikli otomobil üretim hedefi

Çin'in merkez doğusunda bulunan Jiangsu eyaletinin Suzhou şehrindeki Taikang Uluslararası Konteyner Terminali’nde gemilere yüklenmeyi bekleyen binlerce BYD elektrikli araç, 8 Şubat 2024 (AFP)
Çin'in merkez doğusunda bulunan Jiangsu eyaletinin Suzhou şehrindeki Taikang Uluslararası Konteyner Terminali’nde gemilere yüklenmeyi bekleyen binlerce BYD elektrikli araç, 8 Şubat 2024 (AFP)

Şerif Muhammed

Ortadoğu ve Kuzey Afrika pazarı, Çinli şirketlerin bölgede elektrikli araç üretmesi için cazip bir coğrafya olsa da bu yükselen trendin arkasında başka bir neden daha yatıyor; o da artan gümrük vergileri. Avrupa Birliği (AB) geçtiğimiz temmuz ayında, mevcut yüzde 10'luk gümrük vergisinin yanında Çin'de üretilen elektrikli araçlara, otomobil üreticilerinin Pekin'den aldıkları sübvansiyonların yüzdesine bağlı olarak, yüzde 17,4 ila 37,6 arasında ek gümrük vergisi getirme planını açıkladı.

Kasım ayında yapılacak oylamanın ardından uygulamaya geçecek olan bu geçici korumacı hamle, AB otomobil modellerinin Avrupa pazarlarında ABD’li SAIC ya da Çinli Geely gibi üreticilerle rekabet edebilmesini sağlamayı amaçlıyor. Dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi olan Çin'de teknoloji, kaynak ve enerji maliyetlerinin düşük olması, Çinli otomobil üreticilerine, elektrikli otomobilleri genellikle Çinli muadillerinden çok daha yüksek fiyatlı olan Mercedes-Benz ve Volkswagen gibi Avrupalı devlere karşı avantaj sağlıyor.

Ancak AB’nin gümrük vergileri, BMW ve Tesla da dahil olmak üzere Çin’de araç üreten Batılı otomobil üreticileri için de maliyetleri arttırıyor. Bu yüzden söz konusu hamle, Çin'in yanı sıra Avrupa ve ABD’de bazı çevreler tarafından muhalefetle karşılandı.

“ABD'nin Çin’de üretilen elektrikli araçlara uyguladığı ve şu an yüzde 100 olan gümrük vergisi oranlarını dört katına çıkarması Çinli otomobil üreticilerini gelişmekte olan pazarlara doğru itiyor.

Çinli otomobil üreticiler, doymuş bir iç pazar ve yurtiçindeki ekonomik yavaşlama nedeniyle yurtdışına açılırken, gümrük vergilerinden kaçınmanın bir yolu olarak elektrikli araçları Batı ülkelerinden uzak yerlerde üretmeye yöneliyor.

Çin'in merkez doğusundaki Jiangsu eyaletinde bulunan BYD fabrikasındaki elektrikli araç montaj hattında çalışan iki işçi, 6 Temmuz 2020 (AFP)Çin'in merkez doğusundaki Jiangsu eyaletinde bulunan BYD fabrikasındaki elektrikli araç montaj hattında çalışan iki işçi, 6 Temmuz 2020 (AFP)

AlixPartners Otomotiv ve Sanayi Eş Başkanı Andrew Bergbaum, Al Majalla’ya yaptığı açıklamada gümrük vergilerinin Çin'den ithal edilen ürünlerin satışını azaltacağını, ancak Çin'de fabrika kurulmasını hızlandıracağını düşünüyor. Avrupa’nın fazla üretim kapasitesine sahip doymuş bir pazar olduğunu belirten Bergbaum, “Gelişmekte olan pazarlar daha büyük yatırım fırsatları sunuyor. Yakında aralarında Çinli şirketlerin de olduğu otomobil üreticileri tarafından dünyanın farklı yerlerinde en az dokuz yeni elektrikli araç fabrikası kurulacak” dedi.

Suudi Arabistan’ın sanayileşme ve ihracat için sunduğu fırsatlar

Ortadoğu ve Kuzey Afrika’nın küresel üretim portföyünün bir parçası olması muhtemel. Bölge, yılda 4 ila 5 milyon ünitelik bir pazara sahip ve bu da onu tek başına cazip kılıyor.

“Suudi Arabistan, 2030 Vizyonu çerçevesinde 2026 yılında 150 bin ve dört yıl sonra 500 bin elektrikli araç üretme hedefi de dahil olmak üzere ekonomisini çeşitlendirmeye çalışıyor.

Suudi Arabistan'ın elektrikli otomobil satışları açısından büyük bir pazar olduğunu ve on yılın sonunda yılda bir milyon araca yaklaşacağını belirten Bergbaum, Suudi Arabistan'ın kendi tedarikçi tabanını ve gerekli altyapıyı oluşturmaya çalıştığını vurguladı.

Suudi Arabistan’ın ayrıntılı yatırım politikasının da onu cazip bir ülke kıldığını ifade eden Bergbaum, “Suudi Arabistan, 2030 Vizyonu çerçevesinde 2026 yılında 150 bin ve dört yıl sonra 500 bin elektrikli araç üretme hedefi de dahil olmak üzere petrol gelirlerine bağımlı olan ekonomisini çeşitlendirmeye çalışıyor” dedi.

Lucid Group Suudi Arabistan'daki ilk otomobil fabrikasını açtı (Lucid Group)Lucid Group Suudi Arabistan'daki ilk otomobil fabrikasını açtı (Lucid Group)

Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu (PIF), önümüzdeki yıl üretime başlayacak ve ülkede otomotiv sektörüne öncülük edecek elektrikli otomobil üreticisi Ceer'i kurmak için Tayvan merkezli Foxconn ile ortak bir girişim başlattı.

Rhodium Group'un Çin Kurumsal Danışma Ekibi'nde kıdemli araştırmacı olan Gregor Sebastian, Körfez ülkeleri arasındaki en zengin ülke olan Suudi Arabistan’ın lüks otomobil sektörü için büyük bir endüstriyel potansiyele sahip olduğunu, ancak işgücü maliyetinin elektrikli araç endüstrisi için bir engel oluşturabileceğini düşünüyor.

“Çin'in en büyük otomobil üreticisi olan BYD, Türkiye'de yılda 150 bin araç kapasiteli elektrikli ve şarj edilebilir hibrit araç üretim tesisi için imza attı.

Öte yandan BYD ile Türkiye arasında, 2026 yılının sonlarında üretime başlaması ve 5 bin kişiye doğrudan istihdam sağlanması planlanan 1 milyar dolarlık bir otomobil fabrikası kurulması için anlaşmaya varıldığı açıklandı.

Geçtiğimiz ay duyurulan anlaşmaya göre Çin'in en büyük otomobil üreticisi olan BYD, temmuz ayında elektrikli araç üretimini yılda bir milyon araca çıkarmak için 5 milyar dolarlık bir teşvik paketi açıklayan Türkiye'de, yılda 150 bin araç kapasiteli elektrikli ve şarj edilebilir hibrit araç üretim tesisi için imza attı. Bir diğer Çinli elektrikli araç üreticisi Chery de Türkiye’de bir fabrika kurmak için Türk yetkililerle görüşmelerini sürdürüyor.

Mısır ve Fas da bu alanda birer cazibe merkezi

Bergbaum, Mısır ve Fas gibi Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki diğer ülkelerin de gelişen otomotiv endüstrilerine sahip olduklarını, bu nedenle altyapı, tedarik tabanı ve eğitimli işgücünün halihazırda bulunduğunu belirterek, bu ülkelerin üretim için cazibe merkezleri olduklarını vurguladı. Bergbaum’a göre Mısır’ın para biriminin son aylarda değer kaybetmesi ve göreceli olarak istikrarlı bir ülke olması, bazı yabancı şirketleri cezbedebilir. Ortadoğu'nun en kalabalık nüfusuna sahip olan ülke, bir kez daha baş gösteren likidite kriziyle mücadele ederken para birimi lira mart ayında neredeyse yüzde 40 değer kaybederek 2022 yılından bu yana dördüncü devalüasyonunu gördü.

“Mısır temiz enerjiye olan bağımlılığını artırmaya ve elektrikli araç yatırımları için cazip olabilecek sanayisini geliştirmeye çalışıyor.

Mısır aynı zamanda temiz enerjiye olan bağımlılığı arttırmak ve özel sektör yatırımları için cazip olabilecek sanayi sektörünü canlandırmak istiyor. Şarku’l Avsat’ın Majalla’dan aktardığı habere göre hükümetin son birkaç yıldır Çinli bir şirketle yerel olarak elektrikli otomobil üretmek üzere ortaklık kurma girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.

Mısır merkezli otomobil şirketi GV Investments geçtiğimiz mayıs ayında, Mısır'da elektrikli araç modellerinin montajı ve üretimi için Çinli FAW Group ile bir anlaşma imzaladı. General Motors’un (GM) ortağı Al-Mansour Automotive de Mısır'da batarya ile çalışan araçlar üretmeyi planlıyor.    

Fas'ın Tanca kentinin doğusundaki Renault-Nissan fabrikasında otomobil parçalarının montajından bir kare, 12 Mart 2018 (AFP)Fas'ın Tanca kentinin doğusundaki Renault-Nissan fabrikasında otomobil parçalarının montajından bir kare, 12 Mart 2018 (AFP)

Öte yandan otomotiv sektörü geçtiğimiz yıl yaklaşık 14 milyar dolar değerinde olan ülke ihracatının büyük bölümünü üreten Fas'ta bir Renault-Nissan fabrikası bulunuyor. Fabrika yılda yaklaşık 400 bin otomobil üretim kapasitesine sahip, ancak henüz Çinli otomobil şirketlerini ağırlamış değil.

Çin'in Avrupa'ya açılan kapısı Fas

Kuzey Afrika ülkelerinden Fas, şu sıralar elektrikli batarya üreticilerinin ilgisini çekmeye çalışıyor. Çinli otomobil aküsü üreticileri Hailiang ve Shinzoom tarafından her biri 900 milyon dolardan fazla değerde iki fabrika ve diğer benzer projeler kurulacak.

“Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinin Avrupa'ya yakınlığı, burayı Avrupa pazarlarına elektrikli araç ihracatı için potansiyel bir merkez haline getiriyor.

İç talep ve düşük işletme maliyetleri, bölgenin Avrupa'ya yakınlığı ve AB ile ticaret anlaşmaları gibi bazı Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesi ülkelerindeki elverişli koşullar, bölgeyi Avrupa pazarlarına elektrikli araç ihracatı için potansiyel bir merkez haline getirirken, gümrük vergilerinden kaçınmak için bir arka kapı olarak da görülebilir.

Elektrikli araçlar son on yılda Avrupa'da yaygın olarak kullanılmaya başlarken, son yıllarda Almanya ve Fransa gibi ülkelerde yıllık satış rakamları yüz binlerle ifade ediliyor.

AB’nin önümüzdeki on yılın ortalarına kadar benzinle çalışan otomobilleri aşamalı olarak kullanımdan kaldırma planı, Avrupa'daki elektrikli araç satışlarının yaklaşık dörtte birine hâkim olan Çinli otomobil üreticilerini bölgeye yönlendirebilir.

AB’nin ABD merkezli Tesla ile kıyasıya rekabet eden BYD'ye uygulamaya hazırlandığı yüzde 17,4'lük yeni gümrük vergisi, Çinli şirketin Türkiye'deki yeni fabrikasını Avrupa pazarlarına ihracat yapmak için kullanabileceği spekülasyonlarına yol açtı. Son iki yılda satılan toplam elektrikli otomobillerin yaklaşık yüzde 9'unu Türkiye'de satan BYD, fabrikayı Avrupa'ya hitap etmek için kullanma niyetinde olup olmadığına dair herhangi bir açıklamada bulunmadı. Ancak Türkiye'nin Avrupa Birliği ile yaptığı gümrük anlaşması yoluyla kıtaya önemli bir otomobil ihracatçısı olması, Türkiye’de fabrika açma hamlesini cazip kılıyor.

Otomobil ihracatının büyük çoğunluğunu Akdeniz'in diğer yakasındaki Avrupa ülkelerine yapan Mısır ve Fas'ın da AB ile ticaret anlaşmaları bulunuyor.

“Rhodium Group'tan Gregor Sebastian: Çinli otomobil şirketlerinin Çin dışındaki ülkelerde üretim yapma ve Avrupa'ya ihraç etme eğilimi ters etki yaratabilir.

Bloomberg'in haberine göre FAW Group'un Mısır'daki üretiminin 2025'in ilk çeyreğinden itibaren, önümüzdeki beş yıl içinde Avrupa pazarları da dahil olmak üzere çeşitli noktalara ihraç edilmesi planlanıyor. 

Riskli bir hamle

Rhodium Group'tan Gregor Sebastian’a göre bu hamlenin tüm yararlarına rağmen Çinli otomobil şirketlerinin Çin dışındaki ülkelerde üretim yapma ve Avrupa'ya ihraç etme eğilimi ters etki yaratabilir.

Avrupa Komisyonu’nun bu konuyu yakından inceleyeceğine inandığını ifade eden Sebastian, “Avrupa Komisyonu’nun daha önce Çin'deki üretim faaliyetlerine karşı önleyici vergiler uygulamak zorunda kaldığı durumlar oldu. Bu vergiler, denizaşırı elektrikli araç fabrikaları sadece montaj için kullanılsa ve batarya ve şasi gibi temel bileşenler Çin'den ithal edilse bile uygulanabilir” şeklinde konuştu.

Sebastian, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Elektrikli otomobil sektörünün en öne çıkan sektör olduğu açık, ancak Avrupa yeni sübvansiyon düzenlemelerinin tamamını Çin'in güneş ve rüzgâr projelerini engellemek için kullandı. Ayrıca değerlendirmemize göre BYD gibi şirketler, bu yeni gümrük vergileriyle bile Avrupa'ya karlı bir şekilde ihracat yapabilir. Bu durum, en azından mevcut jeopolitik koşullar altında, Çinli otomobil üreticileri için gümrük vergilerini aşmayı gereksiz hale getiriyor.”

Sebastian, ABD pazarını dışarıya daha kapalı hale getirebilecek olan ABD Başkanı Donald Trump'ın yeniden seçilme ihtimalinin yüksek olmasının, Çin'i AB ile büyük ölçekli bir ticaret savaşından uzaklaştıracağı değerlendirmesinde bulundu.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.