Kuruluş Günü: Suudi Arabistan tarihinin ayrıntılarını ifade eden semboller

Riyad’daki hükümet sarayının bir parçası
Riyad’daki hükümet sarayının bir parçası
TT

Kuruluş Günü: Suudi Arabistan tarihinin ayrıntılarını ifade eden semboller

Riyad’daki hükümet sarayının bir parçası
Riyad’daki hükümet sarayının bir parçası

Suudi Arabistan bayrağı, palmiye ağacı, şahin, Arap atı ve pazar, çağrışımları ve tarihsel önemi nedeniyle ‘Kuruluş Günü’ sembollerini yansıtan beş temel unsur arasında yerini alıyor.  Bunlar aynı zamanda Suudi devletinin kuruluşunun ilk aşamalarında o dönemi yansıtan öğelerden en önemli olanları.
Bu ögelerin her biri yalnızca sembol değil aynı zamanda içerisinde daha derin ayrıntıları da barındırıyor. Palmiye ağacı, şövalyelerin savaştığı atlar, şahinde yatan özgünlük, pazarlardaki aktif ekonomi ve bayrak gibi sütunların tamamlanması Arap Yarımadası'nın birleşmesinin nedenlerindendi. Tüm bu sütunlar tamamlanınca 1727 yılında ilk Suudi devleti kuruldu.

Palmiye
Palmiye, Suudi devletinin topraklarında geçmişten bu güne kadar uzanan doğal kaynaklardan biri oldu. Kimlik, kültür ve mirasın vazgeçilmez bir parçası olmanın yanı sıra farklı türlerdeki hurma üretimiyle de gelir kaynağı olmayı başardığı için önemli bir konuma sahip.
Palmiye ağacı, insanların sadece hurma ile geçimini sağlamakla kalmamış aynı zamanda yaprakları ve gövdeleriyle de en önemli ihtiyaçların karşılanmasını yardımcı olmuştur. Palmiye ağacı, o dönem hayatı yönetme ve kaynakların kullanılmasına yardımcı olmak amacıyla hasır, mahfe, sedir, soğutucu, sepetler, kapılar, kilitler ve daha pek çok eşyanın üretilmesinde kullanıldı.
Hurma aynı zamanda günümüze kadar en önemli besin kaynaklarından biri olma özelliğine sahip. Suudi devletinin kurulduğu zamandan bugüne, yemeklerin vazgeçilmez bir parçası haline gelen hurmanın bulunmadığı ev yok. Suudi devletinin ilk başkenti olan Diriye dahil, birçok yer hurmasıyla ünlü.

At
At, Arap Yarımadası’nda ilk kullanıldığı yer olması sebebiyle eski çağlardan bu yana Araplar arasında önemli bir yere sahipti. Arkeolojik keşiflere göre, atlar savaşlarda ve yolculuklarda bir araç olarak kullanılması için ilk kez 9 bin yıl önce evcilleştirildi.
Atlar ve binicilik, Arap Yarımadası'nın tarihi ile ilişkilendirilmiş olup,  tarihçiler ve şairler tarafından isimleri, hanedanları, şövalyeleri, tasvirleri ve eylemleri ölümsüzleştirildi. Ayrıca, ilk Suudi devletinin kuruluşundan günümüze değin atların isimleri anılıyor. İmamlar da en iyi atları edinme ve onlara bakma konusunda hevesliydiler. Bu durum atlara eskisinden daha fazla maddi ve manevi değer kazandırdı. İbn Beşir, Necid Tarihinde İzzet Unvanı kitabında, İmam Suud bin Abdulaziz'in (birinci Suudi devletinin üçüncü hükümdarı) ahırlarında bin 400 at olduğunu ve onlara gösterilen ilginin ve satın almanın boyutunu ele aldı.
İlk Suudi devletinde imamların ahırlara ve safkan Arap atlarına olan ilgileri ve bakımları, atların kurtarılması ve bölgede üremelerine katkı sağladı. Arap Yarımadası'ndaki safkan Arap atı ırklarının geliştirilmesine ve korunmasına katkıda bulunmak için ahır sistemi, Suudi kabileleri ve büyük aileler arasında hızla yayıldı.

Şahin
Şahin avcılığı, Arap Yarımadası’nda popüler bir spor ve kültürel simgelerden biri.  İnsanlar iki nedenden ötürü avlanmaya yöneldi. Birincisi geçim, ikincisi ise eğlence amaçlı. Avcılık, eski zamanlardan beri Araplarla ilişkilendirildi. Şahin avcılığı, kralların, liderlerin ve ileri gelenlerin sporu olarak görüldü.
İlk Suudi devleti döneminde şahinler, kabile büyükleri arasında aralarındaki anlaşmazlıkların çözümünde uzlaşma sembolü olarak verilen değerli hediyeler arasındaydı.
Bazı kabileler de şahin avlanmalarıyla da ünlüydü. Kaynaklar onların bu spora olan ilgilerinden ve toy avına olan büyük tutkularından bahsediyor. Orta Asya’dan Basra Körfezi’ne kadar Arap Yarımadası'na gelen göçmen kuşlardan biri olan şahin, yoğun olarak Arap Yarımadası’nın kuzeydoğu ve doğu kesimlerinde bulunuyor.

Pazar
İlk Suudi devletinde pazar, malların sergilendiği, dükkânlar veya eşyaların yerlere dizildiği masalardan oluşuyordu. Başkent Diriye, sakinlerine birçok gelir kapısı sunan zengin ticari noktalardan biriydi.
İlk Suudi devletinin vatandaşları, tarım ve çiftçiliğin yanı sıra kasaba halkı için önemli bir kaynak olan ticaretle ilgileniyordu. İlk Suudi devletinin pazarlarının tarzı, sarayın ve caminin yanındaki geniş sokaklarda sıralanan dükkanlar şeklindeydi. Burada alışveriş yapılır, pazara gelen mallar ve hayvanlar sergilenirdi.
Bu pazarlara yerel bir lehçe olan ve alış ve satış yeri anlamına gelen ‘mevsim’ denirdi. Mevsim, geçici satış sezonları değil, alışveriş yapanlar ve yoldan geçenlerin yanı sıra mallarla dolu dükkanlar anlamı da taşıyordu. İlk Suudi devleti Necid, Hicaz ve Tihame hareketli pazarlarıyla ünlüydü.

Bayrak
Mevcut Suudi Arabistan bayrağı, ilk Suudi devletinin bayrağının bir uzantısı. Mevcut formuna ulaşana kadar birkaç aşamadan geçti. Bu aşamalardan ilki, kurucu İmam Muhammed bin Suud döneminde gerçekleşti. Dikenli armut ve kiraz çiçeklerinden yapılmış yeşil bayrağın bir kısmında beyaz renk mevcuttu. Ortada kelime-i tevhidin yazılı olduğu bayrakta yeşil renk büyümeyi ve refahı simgeliyordu.
Bu bayrak ikinci Suudi devletine kadar kullanıldı. Kral Abdulaziz döneminde ise kelime-i tevhit yazısının altına kılıç motifinin eklenmesiyle renginin tamamen yeşil olması sağlandı.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Hamaney'e Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını iletti

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında Perşembe günü Tahran'da İran Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Suudi yönetiminin direktifleri doğrultusunda Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hamisi Kral Selman bin Abdülaziz'in yazılı mesajını ilettiğini belirten Suudi Savunma Bakanı, “X” platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda liderle ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini ifade etti.

İran'ın Tasnim haber ajansı Hamaney'in görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkilerimiz her iki ülke için de faydalı ve birbirimizi tamamlayabiliriz” dediğini aktardı.

Ajans, Hamaney ile yapılan görüşmeye İranGenelkurmay Başkanı General Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Dün Tahran'da General Bakıri ile bir araya gelen Prens Halid bin Selman, İran haber ajanslarının aktardığına göre Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından bu yana Suudi Arabistan'la ilişkilerin giderek güçlendiğini ve geliştiğini söyledi. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini belirterek ülkesinin Suudi Arabistan'la savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tasnim'e göre İran, Suudi Arabistan'ın Gazze ve Filistin konusundaki tutumunu memnuniyetle karşılıyor.

sdfgrthyu
Prens Halid bin Selman Perşembe günü İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a vardığında İran tarafından resmi törenle karşılandı (AP)

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Suudi bakanın ziyareti her iki ülkeyi de ilgilendiren bölgesel ve uluslararası gelişmelerin yaşandığı bir döneme denk geliyor.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdüllatif el-Melhem, Suudi Savunma Bakanının İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin anlaşmasına bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ve Tahran arasındaki koordinasyon ve işbirliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

sxcdfrgt
Prens Halid bin Salman dün (Perşembe) Tahran'da İran Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi. (EPA)

Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamayı ve bölgeyi çatışmalar aşamasından istikrar ve güvenlik aşamasına taşımayı ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklanmayı amaçladığını belirten Melhem, Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesinin, Suudi Veliaht Prensi'nin “bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahı sağlama ve halklarının özlemlerini karşılama” çabalarının meyvelerinden biri olduğunu kaydetti. Melhem, ziyaretin Suudi Arabistan ile İran arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmeye yönelik devam eden diplomatik çabaların bir parçası olduğunu belirtti.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Prens Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinin üzerinden iki haftadan kısa bir süre geçmesinin yanı sıra Suudi Dışişleri Bakanı'nın Pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve sarf edilen çabaları gözden geçirdikleri ikili istişarelerin ardından gerçekleşti.

dfgthy
Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref arasında Kasım 2024'te düzenlenecek Arap-İslam Zirvesi çerçevesinde gerçekleşen görüşme (SPA)

Suudi Savunma Bakanı'nın Tahran ziyaretinde bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmelerle ilgili görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Resmi haber ajansı IRNA'ya göre ziyaret öncesinde, geçtiğimiz Cumartesi günü Umman'ın başkenti Muskat'ta gerçekleştirilen ABD-İran görüşmelerinin ilk turu ve 48 saat önce yine Cumartesi günü Muskat'ta yapılacak bir sonraki turun yanı sıra Suudi ve ABD taraflarının geçtiğimiz hafta beş istasyonda gerçekleştirdikleri bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresi gibi bir dizi gelişme yaşandı.

Ziyaret, merhum Prens Sultan bin Abdülaziz'in Mayıs 1999 başında Tahran'a yaptığı ve dört gün süren ve üst düzey İranlı yetkililerle bir araya geldiği ilk ziyaretin ardından, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Savunma Bakanı, “Pekin Anlaşması” ve 10 Mart'ta iki ülke arasındaki tarihi uzlaşı ve ilişkilerin Çin himayesinde yeniden başlatılmasının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önemli Suudi yetkililerden biri.

dfgt
Prens Halid bin Selman Perşembe günü Tahran'da General Bakıri ile bir araya geldi (AP)

Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Tahran'a ilk ziyaretini Haziran 2023'te gerçekleştirmiş ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslami kardeşlik ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu vurgulayarak bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi açık bir temele dayandığını belirtmiştir.

Eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, dönemin Dışişleri Bakanı adayı Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki Ortak Arap-İslam Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 Ortak Arap-İslam Takip Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Aref de dâhil olmak üzere bir dizi İranlı yetkili Pekin Anlaşması'nın ardından Suudi Arabistan'a benzer ziyaretlerde bulundu.

“Pekin Anlaşması” Taahhütleri

Pekin Anlaşmasını takip etmek üzere kurulan Suudi-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirmiş ve bu toplantılarda iki ülke Pekin Anlaşmasını tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlılık yoluyla ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşmasını geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu açıklamıştır.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da “mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel işbirliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini” gerektirdiğini belirterek “İran-Suudi eylemlerinin kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde başarılı bir uluslararası ikili ve çok taraflı işbirliği modelini taçlandırdığını” ve iki tarafın tarihi bağlara dayanarak çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında işbirliğini geliştirmeye devam ettiğini söyledi.