Türkiye çadır kentte yaşayan Suriyelileri geçici konutlara taşıdı 

Ankara, Suriye’nin kuzeyinde ‘tampon bölge’ oluşturarak topraklarındaki Suriyelileri bu bölgeye aktarmayı hedefliyor  

Suriyeli mülteciler çadır kentten geçici konutlarına taşındı. (AFP)
Suriyeli mülteciler çadır kentten geçici konutlarına taşındı. (AFP)
TT

Türkiye çadır kentte yaşayan Suriyelileri geçici konutlara taşıdı 

Suriyeli mülteciler çadır kentten geçici konutlarına taşındı. (AFP)
Suriyeli mülteciler çadır kentten geçici konutlarına taşındı. (AFP)

Suriye'nin kuzeyinde Türkiye’nin inşa ettiği konutlardan birine ailesiyle birlikte taşınan Meryem’in yüzünde kocaman bir gülümseme beliriyor. Eşi yıllar önce rejim güçlerine karşı savaşırken hayatını kaybeden dört çocuk annesi Meryem (28) duygularını Fransız haber ajansı AFP’ye anlattı:
‘’Bir eve taşınacağımızı duyduğumuzda mutluluktan buna inanamadık. Bir an önce taşınmak istedik, yaklaşık bir buçuk yıldır el-Bab'daki düzensiz bir çadır kentte yaşıyorduk. Şimdi çok mutluyuz.’’  

Zor yaşam koşulları  
Suriye’nin kuzeyinde kendi ülkelerinde mülteci konumuna düşmüş binlerce aile gibi Meryem de çocuklarıyla birlikte oldukça zor koşullarda hayata tutunmaya çalışıyor. Bezae kasabasındaki düzensiz çadır kentlerdeki zor yaşam koşullarından bahseden Meryem: ‘’Çadırlara kış mevsiminde yağmur doluyordu ve yaz aylarında sıcaktan bunalıyorduk. Bir evimizin olması çok sevindirici, çünkü yağmur eve girmeyecek ve yaz aylarında sıcaklardan korunabileceğiz. Halep’ten göç ettik, eşimi savaşta kaybettim, dört çocuğum var, babam ve kardeşim de bizimle yaşıyor, engelli oldukları için çalışamıyorlar. Bu imkana kavuştuğumuz için mutluyuz’’ diye konuştu.  
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Bezae kasabasında 300 briket evi içeren projeyi tamamladı. Briket evler iki odadan oluşuyor, içinde mutfak ve banyo var. Kapılar metal ve her evin ayrı su deposu bulunuyor. Projenin tamamlanmasıyla, bölgedeki çadır kentlerde yaşayan mülteciler yeni evlerine kavuştu. Konut kentte ayrıca bir ilkokul, cami ve sağlık merkezi de yer alıyor.  
Meryem ve ailesi Türkiyeli kurumların desteğiyle inşası tamamlanan 300 konutluk bir proje içinde yer almaya hak kazandı. Konutların inşasını uygulayan yerel yetkililer, konut kentin mültecilere destek faaliyetleri kapsamında oluşturulduğunu söyledi. Öte yandan bu yerleşim projeleri, Ankara’nın, Suriye'nin kuzeyinde terörden arındırılmış bir Güvenli Bölge oluşturma politikasıyla da uyum teşkil ediyor. Türkiye oluşturacağı ‘tampon bölgeye’ kendi topraklarında bulunan 3,6 milyon Suriyeli mülteciyi aşamalı olarak göndermeyi hedefliyor.  
İHH İnsani Yardım Vakfı, 2019’dan bu yana, Türkiye destekli grupların kontrolünde olan kuzey bölgelerinde 18 bin konutun inşasını desteklediğini açıkladı. İHH Genel Sekreteri Durmuş Aydın AFP’ye yaptığı açıklamada, ‘’İnşa ettiğimiz konutlara şu ana kadar 50 bin kişi yerleşti. Bu sayıyı iki katına çıkarmayı hedefliyoruz, projelerimiz kapsamında önümüzdeki Nisan ayına kadar 24 bin 325 konutu tamamlamış olacağız’’ ifadelerini kullandı.  

Kapsamlı askeri operasyonlar 
Ankara 2016'dan bu yana kendisine yakın Suriyeli silahlı gruplarla birlikte, başta PYD’ye yönelik olmak üzere ülkenin kuzeyinde kapsamlı askeri operasyonlar yürüttü. Bu operasyonlar sonucunda DEAŞ ve PYD’nin kontrolünde olan bölgeler ele geçirildi. Böylelikle Türkiye sınırındaki geniş alanlar ve bazı kentler Ankara destekli muhalif grupların eline geçmiş oldu. Ankara bölgede oluşturulan yerel yönetimlere verdiği desteğin yanı sıra, eğitim, sağlık ve barınma alanlarında yatırımlar yaptı. Bu bölgelerde Türkiye’ye ait posta şubeleri, para transfer merkezleri, Türkçe öğretilen okullar var.  
Sınıra yakın Gaziantep, Kilis ve Şanlıurfa belediyeleri, yerel belediyelere destek veriyor. Bölgede Suriye lirasına alternatif olarak TL kullanımı yaygınlaşmış durumda. Yerel bir yetkili olan Hüseyin İsa (38) Bezae’deki toplu konutların Türkiye’nin desteğiyle, asli yerleşim yerlerine dönemeyenler için geçici bir barınak olarak oluşturulduğunu söyledi. Çadırlardan bu konutlara taşınanların çoğu memnun olsa da bazıları geçici çözümlerden yorulmuş durumda. İdlibli Hac Musa (38) beş yıldır çadır kamplarda yaşadığını belirterek, ‘”Bizi şimdi bu geçici eve getirdiler, hayatımızın çok değiştiğini söyleyemem. Biz köklü bir çözüm istiyoruz ve kendi topraklarımıza dönmeyi arzuluyoruz. Ne ev ne de çadır istiyoruz, evimiz olmasa da kendi topraklarımızda yaşamak istiyoruz’’ dedi.  
Mustafa Ketuli ise yeni konut için müteşekkir olduğunu ifade ediyor, ancak altı çocuğu olduğunu ve odaların biraz dar olduğunu söylüyor. Plastik sandalyesine yaslanan Ketuli, ‘’Evde olmak çadırda olmaktan daha iyi, burada kalmaya mecburuz. Kaybettiklerimizi geri getiremeyiz’’ diyor.  
 



Gazze Şeridi'ndeki durumdan duyulan hoşnutsuzluk, İsrail'in üç müttefikini Filistin devletini tanımaya itti

) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Eylül 2015'te Ramallah'ta Fransa Cumhurbaşknaı Emmanuel Macron ile görüşüyor. (Arşiv – Reuters)
) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Eylül 2015'te Ramallah'ta Fransa Cumhurbaşknaı Emmanuel Macron ile görüşüyor. (Arşiv – Reuters)
TT

Gazze Şeridi'ndeki durumdan duyulan hoşnutsuzluk, İsrail'in üç müttefikini Filistin devletini tanımaya itti

) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Eylül 2015'te Ramallah'ta Fransa Cumhurbaşknaı Emmanuel Macron ile görüşüyor. (Arşiv – Reuters)
) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Eylül 2015'te Ramallah'ta Fransa Cumhurbaşknaı Emmanuel Macron ile görüşüyor. (Arşiv – Reuters)

İspanya, İrlanda ve Norveç Mayıs 2024'te Filistin devletini tanıyacaklarını açıkladıklarında, İsrail'in en yakın müttefikleri bu adımı, Gazze Şeridi'ndeki krizin çözümüne yardımcı olmayacağı gerekçesiyle reddettiler.

Fransa, Birleşik Krallık ve Kanada, İsrail-Filistin çatışmasının uzun vadeli çözümü kapsamında tanınan sınırlar içinde iki devletin kurulmasını desteklediklerini belirtmiş olsalar da, bu tanımanın Hamas’a bir ödül olarak görülmesinden çekiniyorlardı. Ayrıca bunun İsrail ve Washington ile ilişkilerine zarar verebileceğinden veya böyle bir adımın diplomatik sermayenin israfı anlamına gelebileceğinden endişe duyuyorlardı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron o dönemde, “Filistin devletini tanımam duygusal bir karar değil” demişti.

Ancak İsrail'in yardımlara getirdiği kısıtlamaların Gazze Şeridi'ndeki insani krizi daha da kötüleştirmesi ve mart ayında iki ay süren ateşkesin sona ermesi üzerine ciddi görüşmeler başladı. G7’deki üç büyük Batı ekonomisi, eylül ayında Filistin devletini tanımak için planlar hazırladı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron (Reuters)Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron (Reuters)

İki devletli çözümle ilgili endişeler

Kanada Başbakanı Mark Carney perşembe günü yaptığı açıklamada, “İki devletli çözüm olasılığı gözlerimizin önünde yok oluyor... Bu, ortaklarımızla iş birliği içinde gidişatı tersine çevirmek için bulunduğumuz noktaya gelmemize neden olan faktörlerden biri oldu” ifadelerini kullandı.

Fransa ve Suudi Arabistan, daha fazla Batı ülkesini Filistin devletini tanımaya ikna etmek için bir plan hazırladı. İki ülke, haziran ayında yapılması planlanan Birleşmiş Milletler (BM) konferansında önerilerinin kabul edilmesini istiyordu, ancak destek ve onay elde etmekte zorluk yaşadılar ve ardından İsrail'in İran'a yönelik hava saldırıları ve yoğun ABD diplomatik baskısı nedeniyle toplantının ertelenmesine karar verildi.

Saldırılar, Batılı müttefiklerin İsrail'e yönelik açık eleştirilerini durdurdu, ancak tartışmalar perde arkasında devam etti.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre bilgi sahibi bir Kanadalı kaynak, Macron, Carney ve Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer'ın haziran ve temmuz ayları boyunca telefon ve mesaj yoluyla sürekli iletişim halinde olduklarını söyledi.

Kanada Başbakanı Mark Carney, (Arşiv-Reuters)Kanada Başbakanı Mark Carney, (Arşiv-Reuters)

Kanada tek başına bir adım atmakta tereddüt ederken, Birleşik Krallık herhangi bir hareketin en büyük etkiyi yaratmasını sağlamak istiyordu. Macron ise daha cesur bir tavır sergiledi.

Bu, aç çocukların görüntüleri nedeniyle endişelerin arttığı ve İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonu ile Batı Şeria'daki yerleşimcilerin saldırılarının, egemen bir Filistin devletinin kurulma şansını zedeleyeceği korkusunun arttığı bir dönemde gerçekleşti.

Macron, Starmer, Merz ve Carney

Macron 24 Temmuz'da sürpriz bir şekilde, eylül ayında yapılacak BM Genel Kurulu toplantısında Fransa'nın Filistin devletini tanıyacağını açıkladı.

Birleşik Krallık ve Kanada o sırada benzer bir adım atmadı. Ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın, Macron'un açıklamasının hiçbir etkisi olmadığını, ancak onu halen ‘harika bir adam’ olarak gördüğünü belirten açıklamaları, diğer ülkeler de aynı adımı atarsa diplomatik etkilerin kontrol altına alınabileceği konusunda bir miktar güven verdi.

Starmer'ın sözcüsü, Macron'un Starmer ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile iki gün sonra (26 Temmuz) ‘iki devletli çözüm için sürdürülebilir bir yolu’ tartışmak üzere görüştüğünü, bunun da Birleşik Krallık Başbakanı’nın Trump ile İskoçya'da görüşmesinden (28 Temmuz) sadece iki gün önce olduğunu söyledi.

Starmer, Trump ile yaptığı görüşmede, Gazze Şeridi'ne yardım etmek için daha fazla çaba sarf edilmesi gerektiğini vurguladı, ancak Trump'ın söylediği gibi tanıma planının masada olduğunu açıkça belirtmedi. ABD Başkanı o zamandan beri bu tür hareketleri ‘Hamas'a ödül vermek’ olarak eleştiriyor.

Trump salı günü Birleşik Krallık'ta bir golf sahasının açılışını yaparken, Starmer hükümetini yaz tatilinden çağırarak tanıma planının onayını aldı. İsrail'den ateşkes ve kalıcı barış planı gelmezse, Birleşik Krallık eylül ayında Filistin devletini tanıyacak.

Binyamin Netanyahu (Şarku'l Avsat)Binyamin Netanyahu (Şarku'l Avsat)

Macron gibi Starmer da Carney'e sadece birkaç saat önceden haber verdi. Kanadalı kaynak, Birleşik Krallık ve Fransa harekete geçtikten sonra Kanada'nın da aynı şeyi yapmak zorunda hissettiğini söyledi.

Carney, Macron'un açıklamasından altı gün sonra (30 Temmuz), “Uluslararası iş birliği, Ortadoğu'da kalıcı barış ve istikrarı sağlamak için gereklidir ve Kanada bu çabayı yönlendirmek için elinden geleni yapacaktır” dedi.

İsrail'in önündeki zorluklar

Üç ülkenin bu adımı pratikte pek bir şeyi değiştirmeyecek. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, söz konusu tanıma kararına karşı çıkarak onu ‘bağlam dışı’ olarak nitelendirdi. ABD'nin G7'deki diğer önemli müttefikleri Almanya, İtalya ve Japonya ise üç ülkenin izinden gideceklerine dair herhangi bir işaret vermediler.

193 üyeli BM Genel Kurulu'nun dörtte üçünden fazlası, bağımsız bir Filistin devletini zaten tanıyor. Ancak ABD'nin BM Güvenlik Konseyi'ndeki veto hakkı nedeniyle, BM Filistin'i tam üye olarak kabul edemiyor.

Bununla birlikte, Uluslararası Kriz Grubu'nun (ICG) BM Direktörü Richard Gowan, söz konusu açıklamaların önemli olduğunu belirtti. Gowan, “BM'de Filistin meselesi konusunda Küresel Güney’in peşine takılan bazı önemli ABD müttefikleri görüyoruz. Bu, Filistin'in tanınmasını destekleyen kampın önemsizliğini görmezden gelmeyi İsrail için daha da zor hale getiriyor” ifadelerini kullandı.