Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana Rusya’nın katıldığı savaşlar

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana Rusya’nın katıldığı savaşlar
TT

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana Rusya’nın katıldığı savaşlar

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana Rusya’nın katıldığı savaşlar

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin aylar süren gerginlikten sonra Ukrayna’nın doğusunda bağımsızlıklarını tanıdığı ayrılıkçı ‘cumhuriyetleri’ savunmak amacıyla ‘askeri operasyon’ başlatma kararı verdi. Rus lider Ukrayna sınırına binlerce asker yığdı. AFP’nin haberine göre Ukrayna savaşı, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB)  1991’de dağılmasından bu yana Rusya Federasyonu’nun katıldığı ilk savaş değil.

Rusya’nın katıldığı savaşların listesi:
- Moskova,  Çeçenistan’ın de facto bağımsızlığına 3 yıl boyunca göz yumduktan sonra 1994 yılının sonlarında Kuzey Kafkasya’daki bu cumhuriyete ordusunu gönderdi. Ancak federal güçler şiddetli bir direnişle karşılaştılar ve 1996’da geri çekildiler. Fakat Moskova’nın, Kuzey Kafkasya’daki Dağıstan Cumhuriyeti’ne yapılan saldırılardan ve Rusya’nın çeşitli bölgelerinde gerçekleşen kanlı saldırılardan Çeçenleri sorumlu tutmasının ardından o dönem Rusya’da başbakanlık koltuğunda oturan ve günümüzde devlet başkanlığı görevini yürüten Putin ‘Antiterör Operasyonu’ kapsamında bir kez daha Rus ordusunu Çeçenistan’a gönderdi. Rusya, Şubat 2000’de Rus topçularının ve uçaklarının hava saldırılarıyla yerle bir ettiği Çeçenistan’ın başkenti Grozni’de kontrolü ele geçirdi. Fakat çete savaşları devam etti. Kremlin iki taraftan on binlerce kişinin öldüğü çatışmaların ardından 2009’da operasyonu sonlandırdığını ilan etti.
- Gürcistan, Sovyetler Birliği’nin çökmesinin ve 1990’ların başındaki savaşlardan sonra Tiflis'in kontrolünden çıkan Rus yanlısı ayrılıkçı Güney Osetya bölgesine 2008 yazında kanlı bir askeri operasyon başlattı. Rusya bu operasyona misilleme olarak askeri güçlerini Gürcistan topraklarına gönderdi ve Sovyetler Birliği’nin eski cumhuriyetine 5 gün içinde ezici bir mağlubiyet yaşattı. Çatışmalar yüzlerce kişinin ölümüne neden oldu. Kremlin bu arada Güney Osetya ile diğer ayrılıkçı bölge olan Abhazya’nın bağımsızlıklarını tanıdı. O günden bu yana büyük bir askeri güç bölgedeki varlığını sürdürüyor. Batılılar bu fiili işgali kınıyorlar.
- 2014 yılında Ukrayna’da yaşanan Avrupa Birliği yanlısı devrim ve dönemin Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in Rusya’ya kaçmasının ardından Moskova, Kırım yarımadasını ilhak etti. Uluslararası toplum Moskova’nın ilhak kararını tanımıyor. Bu adımın ardından Ukrayna’nın doğusunda Rusya sınırında Donetsk ve Luhansk’tan oluşan Donbas bölgesinde Rus yanlısı ayrılıkçı hareketler baş gösterdi. İki cumhuriyetin bağımsızlığını ilan etmesi sert silahlı çatışmaların patlak vermesine yol açtı. Kiev ve Batı, Rusya’yı asker ve mühimmat göndererek ayrılıkçıları desteklemekle suçlarken, Moskova bu iddiaları her zaman yalanladı ve Ukrayna’da yalnızca ‘Rus gönüllülerinin’ olduğunu kabul ettiğini belirtti.
2015’te Kiev ve Moskova arasında tansiyon düştü ve Minsk Barış Anlaşması imzalandı.
Fakat Moskova 2021’in sonlarından bu yana Ukrayna toprakları çevresinde geniş kapsamlı askeri kara, hava ve deniz tatbikatları gerçekleştirdi ve bu ülkenin sınırlarına 150 binden fazla asker konuşlandırdı.
Rus lider Putin, gerginlikten birkaç ay sonra pazartesi akşamı iki ayrılıkçı bölgenin bağımsızlığını tanıdı ve askeri güçlere bu iki bölgeye konuşlanma emri verdi. Rus güçler dün (perşembe) Ukrayna topraklarında askeri operasyon başlattı. Kiev bu operasyonu ‘tam kapsamlı bir işgal’ olarak nitelendirdi. 2014’ten bu yana Ukrayna’da çıkan çatışmalarda 14 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
- Rusya, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’i desteklemek amacıyla 2015’ten bu yana Suriye topraklarında askeri güçlerini konuşlandırıyor. Beraberinde kanlı bombardımanları ve devasa bir yıkımı getiren bu müdahale, Suriye’deki savaşın seyrini değiştirdi. Suriye rejiminin kritik zaferler elde etmesini ve cihatçı ve muhalif savaşçı grupların kontrol ettiği bölgeleri geri almasını sağladı. Rusya’nın, Suriye’de iki askeri üssü bulunuyor. Üslerden biri ülkenin kuzeybatısındaki Hmeymim Havaalanı’nda, diğeri Akdeniz kıyısındaki Tartus Limanı’nda yer alıyor. Rusya’nın Suriye’ye askeri müdahalesine 63 binden fazla asker katıldı.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.