Kuveyt, kurtuluşunun 30’uncu yıl dönümünü kutladı

Suudi Arabistan ve Kuveyt arasında kuvvetli güçlü stratejik ilişkiler bulunuyor. (SPA)
Suudi Arabistan ve Kuveyt arasında kuvvetli güçlü stratejik ilişkiler bulunuyor. (SPA)
TT

Kuveyt, kurtuluşunun 30’uncu yıl dönümünü kutladı

Suudi Arabistan ve Kuveyt arasında kuvvetli güçlü stratejik ilişkiler bulunuyor. (SPA)
Suudi Arabistan ve Kuveyt arasında kuvvetli güçlü stratejik ilişkiler bulunuyor. (SPA)

Kuveyt dün 61’inci Milli Günü ve 30’uncu kurtuluş yıl dönümünü kutladı. Ülke süreçte, gerilimlere sahne olan bölgede sessiz diplomasiye dayalı bir politika oluşturdu. Körfez'in en kuzeyinde yer alan Körfez Emirliği'nin bölgesel güvenlik ve siyasikarmaşalar arasında yer alan coğrafi konumunun ciddiyeti doğrultusunda politikalar geliştirdi. Kuveyt diplomasisi ağırlıklı olarak bölgesel gerilimlerin azaltılması yönünde hareket etti. 
Irak,  Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından oluşturulan prosedürlerdoğrultusunda, Kuveyt'i işgalinin etkilerinin giderilmesi için belirlenen 52,38 milyar dolar tazminatın tamamını ödedi.

Süreçte, Kuveyt Emiri Şeyh Nevvaf el-Ahmed el-Cabir es-Sabah'ın 7 Kasım 2021’de çıkardığı af kararnamesinden yararlananlardan bazıları da ülkeye döndü. Ancak hükümet, Kuveyt Ulusal Meclisi’ndeki gensoruları ve Savunma Bakanı Hamed Cabir el-Ali es-Sabah  ile İçişleri Bakanı Ahmed el-Mansur'un istifa etmesi nedeniyle oluşan siyasi krizle karşı karşıya kaldı. Dışişleri Bakanı Şeyh Dr. Ahmed Nasır El-Muhammed El-Sabah da gensoru ve güven oylamasına tabi tutulan isimlerdendi. Ancak süreci atlatmayı başardı.
Kuveyt siyaseti, iki otorite arasında tekrarlanan gerilimler arasında kaldı. Kuveyt Emiri her zaman yasama ve yürütme makamları arasındaki anlaşmazlığın çözülmesi çağrısında bulunurken hükümet, meclis muhalefetiyle uzlaşma çabalarının bir ekonomik reform paketinin kabul edilmesiyle sonuçlanacağını umut etti. Ancak muhalefetin, hükümetin meclisin çalışmaları üzerindeki sıkı denetimi etkisiz hale getirme hamleleri sürdü. 

Kuveyt-Suudi Arabistan ilişkileri
Kuveyt’in birçok ülke ile seçkin ilişkileri bulunuyor. Bu ülkelerin başında da 130 yılı aşan ortaklığıyla Suudi Arabistan geliyor. Kuveyt, Suudi Arabistan’ın kurucusu Kral Abdulaziz Al Suud’un ziyaret ettiği ilk ülkelerden biri. İki ülke arasındaki ilişkiler on yıllardır sağlam temeller üzerinde devam ediyor. Bu uyum, Suudi Arabistan Krallığı’nın 1990 yılında Kral Fahd liderliğinde, Kuveyt'in bağımsızlığını ve Irak işgalinden kurtulma hakkını savunmak yönündeki duruşuyla da onaylandı. 

Kuveyt ayrıca Emir Şeyh Nevvaf el- Ahmed el-Cabir es-Sabah ve Veliaht Prens Meşal el-Ahmed el-Cabir tarafından temsil edilen Kuveyt liderliğiyle, Suudi Arabistan Kral Selman bin Abdülaziz ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile seçkin bir ilişkiye sahip. İki ülke arasında siyasi, askeri lojistik, ekonomik, kültürel ve sosyal alanlarda stratejik ortaklıklar mevcut.

Suudi Arabistan hükümeti, iki ülke arasındaki ilişkileri desteklemek ve ortak kolektif eylemi teşvik etmek amacıyla Suudi-Kuveyt Koordinasyon Konseyi'nin kurulmasını onayladı. Suudi Arabistan Veliaht Prensi, 3 Eylül 2018 ve Aralık 2021'de Kuveyt'i ziyaret etti. Görüşmede taraflar arasında imzalanan mutabakat muhtırasını etkinleştirmek, yatırım alışverişi fırsatlarını geliştirmek, doğrudan yatırımı teşvik etmek ve karşılıklı iş birliğinipekiştirmek için adımlar atıldı. Başta gençlik ve kadınların güçlendirilmesi olmak üzere sağlık, turizm ve gıda güvenliği olmak üzereçeşitli alanlarda yatırım olanakları masaya yatırıldı. Bunun yanı sıra dijital dönüşüm ve siber güvenlik alanlarında da iş birliği konuları ele alındı.
Kuveytlilerin Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin Aralık 2021'deki Körfez turu sırasında Kuveyt Emiri ve Veliaht Prensi ile görüşmesi ve ülkenin en yüksek nişan olan ‘Mübarek el-Kebir’i alması, Suudi Arabistan ve Kuveyt'tin tarihi kardeşlik ilişkilerini doğrular nitelikteydi.
Kuveyt 19 Haziran 1961 yılında İngiltere’den bağımsızlığını ilan etti. Ülke, Kuveyt’in 11. Emiri olan merhum Şeyh Abdullah es-Salim es-Sabah’ın Arap Körfezi’ndeki İngiliz Yüksek Komiseri George Middleton ile bağımsızlık belgesini imzalamasıyla tam bağımsızlığını kazandı. Ayrıca Kuveyt’in 7. Emiri Şeyh Mübarek es-Sabah’ın 23 Ocak 1899’da İngiltere ile imzaladığı hamillik anlaşması da iptal edildi.18 Mayıs 1964’te, bağımsızlık gününün Kuveyt’in bağımsızlığına kavuşması ve demokrasinin kurulmasına verdiği önemle bilinen merhum Emir Abdullah el-Salim es-Sabah’ın iktidara geçmesinin yıldönümü olan 25 Şubat ile birleştirilmesi kararı alındı. 
Kuveyt söz konusu tarihten bu yana her yıl 25 Şubat’ta Bağımsızlık Günü’nü kutluyor. Kuveyt ilk Milli Günü’nü 1962’de kutlamaya başladı. Bu vesileyle Dervaza el Beriasi yakınlarındaki eski havalananında büyük bir askeri geçit düzenlenmişti.
Ülke ilk yazılı anayasasını ve Şura Konseyi’ni 1921’de tanıdı. Kuveyt, 1938’de seçimle bir yasama konseyi oluşturan ilk Körfez ülkesi oldu. Kuveytliler demokratik deneyiminde önemli rol oynayan, ülkenin Kuveyt’in 11. Emiri merhum Şeyh Abdullah es-Salim es-Sabah’a büyük bir minnet duyuyor.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında dün Tahran'da İran Dini Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Prens Halid bin Selman, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in yazılı bir mesajını ilettiğini belirterek, Dini Lider’le ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Hamaney görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkiler her iki ülke için de faydalı… Birbirimizi tamamlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

Tesnim, Hamaney ile yapılan görüşmeye İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Prens Halid bin Selman, dün Tahran'a varışında Bakıri ile bir araya geldi. İran haber ajansları Bakıri'nin Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından beri Suudi Arabistan ile ilişkilerin artarak geliştiğini söylediğini aktardı. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve ülkesinin Suudi Arabistan ile savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tesnim'e göre Bakıri, “İran, Suudi Arabistan'ın Gazze Şeridi ve Filistin konusundaki tutumunu takdir ediyor” dedi.

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Prens Halid bin Selman'ın ziyareti, her iki ülkeyi de ilgilendiren boyutları olan bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ortasında gerçekleşiyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için İran’a geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdullatif el-Melhem, Suudi Arabistan Savunma Bakanı’nın İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin Anlaşması’na bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ile Tahran arasındaki koordinasyon ve iş birliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

 Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)

Şarku’l Avsat'a konuşan el-Melhem, Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamaya çalıştığını, bölgeyi çatışmalar evresinden istikrar ve güvenlik evresine taşımayı hedeflediğini ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklandığını söyledi. Suudi Arabistan ve İran arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin ‘bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması ve halkların özlemlerinin gerçekleştirilmesi’ için yürüttüğü çabaların meyvelerinden biri olduğunu belirtti. Ziyaretin Suudi Arabistan'ın uluslararası ve bölgesel taraflarla iş birliği ve eşgüdüm içerisinde bölgenin güvenlik ve istikrarını arttırmaya yönelik devam eden diplomatik çabalarının bir parçası olması bekleniyor.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinden iki haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. İkili istişarelerin yanı sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve bu konuda sarf edilen çabaları ele aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı'nın Tahran ziyareti kapsamında bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Söz konusu ziyaret öncesinde bir dizi gelişme yaşandı. ABD-İran görüşmelerinin ilk turu geçtiğimiz cumartesi günü Umman'ın başkenti Maskat'ta gerçekleştirilirken, Suudi Arabistan ve ABD tarafları geçtiğimiz hafta beş istasyonda bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresinde bulundu.

Ziyaret, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Pekin Anlaşması ve 10 Mart'ta Çin'in himayesinde iki ülke arasındaki tarihi uzlaşma ve ilişkilerin yeniden başladığının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önde gelen Suudi yetkililerden biri.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)

Pekin Anlaşması’nın ardından iki ülkeden bir dizi üst düzey yetkili karşılıklı ziyaretlerde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Haziran 2023'te Tahran'a ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslam kardeşliği ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu’ vurgulayan Prens Faysal bin Ferhan, “Bu ilişkiler bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Şartı gibi açık bir temele dayanmaktadır” dedi.

Pekin'deki anlaşmanın ardından bir dizi İranlı yetkili benzer şekilde Suudi Arabistan'ı ziyaret etti. Bu isimler arasında eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif yer alıyordu.

Pekin Anlaşması taahhütleri

Pekin Anlaşması'nı takip etmek üzere kurulan Suudi Arabistan-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda iki ülke, Pekin Anlaşması'nı tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlı kalarak ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşması'nı geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu ve Pekin Anlaşması'nın tümüyle uygulanması konusundaki kararlılığını açıkladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da ‘mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel iş birliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini’ gerektirdiğini belirtti. “İran-Suudi Arabistan eylemleri kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası iş birliğinin başarılı bir modelini taçlandırmaktadır” diyen Revançi, iki tarafın tarihi ve kültürel bağlar ve iyi komşuluk ilkesi temelinde çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında iş birliğini geliştirmeye devam ettiğini bildirdi.