Rusya ve Sudan işbirliğini artırma konusunda mutabık kaldı

Sudan’da anne ve babalar sivil yönetim talebiyle yapılan protestolara destek verdi.

Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığındaki Sudan heyeti Moskova’daki temasları kapsamında Rusya Savunma Bakan Yardımcısı General Aleksandr Fomin ile bir araya geldi (SUNA)
Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığındaki Sudan heyeti Moskova’daki temasları kapsamında Rusya Savunma Bakan Yardımcısı General Aleksandr Fomin ile bir araya geldi (SUNA)
TT

Rusya ve Sudan işbirliğini artırma konusunda mutabık kaldı

Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığındaki Sudan heyeti Moskova’daki temasları kapsamında Rusya Savunma Bakan Yardımcısı General Aleksandr Fomin ile bir araya geldi (SUNA)
Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığındaki Sudan heyeti Moskova’daki temasları kapsamında Rusya Savunma Bakan Yardımcısı General Aleksandr Fomin ile bir araya geldi (SUNA)

Moskova ve Hartum çeşitli siyasi ve askeri alanlarda işbirliğini artırma niyetlerini duyurdu. Sudan’da sivil yönetim talebiyle çıkan protestolara anne ve babalar güçlü katılım gösterdi.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) dün Rusya’nın başkenti Moskova’daki temasları kapsamında Rusya Savunma Bakan Yardımcısı General Aleksandr Fomin ile bir araya geldi. Taraflar ikili ilişkileri iki ülke için ortak çıkarları sağlayacak en ileri düzeye taşımanın yollarını görüştü.
Sudan resmi haber ajansı SUNA’nın aktardığına göre, iki taraf ortak bakanlık komitesi çalışmalarını aktifleştirmek ve komite toplantısını en yakın zamanda gerçekleştirmenin yanı sıra çeşitli siyasi ve askeri alanlarda işbirliğini yoğunlaştırmanın gerekliliğini vurguladı.
Hamideti iki ülke arasında tüm seviyelerdeki ayrıcalıklı ilişkileri ve koordinasyondan övgüyle söz ederek, Sudan heyetine gösterilen sıcak karşılama ve yapılan görüşmelerin Sudan’ın Rusya için ifade ettiği önemi gösterdiğini belirtti. Hamideti Sudan’ın sahip olduğu devasa imkanların ortak fayda sağlayacak şekilde Rus yatırımları için bir fırsat olabileceğine dikkat çekti.
Rusya Savunma Bakan Yardımcısı General Aleksandr Fomin ise Sudan ve Rusya’yı birbirine bağlayan ayrıcalıklı tarihi dostluğu takdir ederek, tüm alanlarda işbirliği ufuklarını güçlendirme ve ortak koordinasyonu artırma yükümlülüklerine bağlı olduklarını ifade etti. Fomin Rusya’nın ülkelerin içişlerine karışmama ilkesi doğrultusunda Sudan ile ilişki kurduğunu vurguladı.
Öte yandan Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi 14 Şubat’ta düzenlenen milyonluk gösteriler sırasında yaralanan göstericinin hayatını kaybettiğini bildirirken, Sudan’da sivil yönetim talep eden gençlerin öncülük ettiği protestolara anne ve babalar güçlü bir katılım gösterdi.
Sudan’ın başkenti Hartum’da binlerce anne ve baba, ‘güvenlik birimlerinin protesto hareketini bastırmak için orantısız güç kullanmasına’ maruz kalan genç evlatlarıyla dayanışmalarını ortaya koymak amacıyla dün gerçekleşen gösterilere güçlü bir katılım gösterdiler.
Birçoğu yaşlı anne ve babalar başkent Hartum’un doğusundaki Es-Sittin Caddesi’nde toplandı ve 25 Ekim’de ordunun aldığı tedbirlere karşı aylardır protestolar düzenleyen, gösterici ölümlerine son verilmesini talep eden gençlere destek amacıyla ‘Hepimiz Sizinleyiz’ sloganı attı.
Daha önceki protestolar sırasında hayatını kaybeden kişilerin ailelerinin geniş katılımı dikkati çekti. Söz konusu aileler protestolarda hayatlarını kaybeden evlatlarının fotoğraflarını yapıştırdıkları kağıt ve kumaştan pankartlar taşıdı.
Anne ve babaların katıldığı protesto yürüyüşüne Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’nin (ÖDBG) önde gelen kadın ve erkek üyelerinin yanı sıra diğer parti mensupları destek verdi. Bunların başında Ulusal Ümmet Partisi Başkan Yardımcısı Sarah Nakdullah, Sudan Kongre Partisi Başkanı Ömer ed-Dakir ve Komünist Parti lideri Muhammed Muhtar el-Hatib geliyor. Bu isimlere ek olarak onlarca şair, yazar ve sanatçı da bu protesto yürüyüşüne destek verdi.
Sudan’daki rejime muhalif Kadın Birliği, Kadın Zulmüne Hayır Grubu ile Sudan Üniversiteleri Kadın Hocaları gibi 100’den fazla kadın örgütü ve sendikalar, Direniş Grupları’nın çağrıda bulunduğu ‘anne ve babalar protesto yürüyüşüne’ katıldı.
Bu protesto yürüyüşüyle eşzamanlı olarak Sudanlı güvenlik güçleri Hartum’un Berri ve Bahri semtlerinde ‘ordunun kışlalarına dönmesi ve yönetimin sivillere devredilmesi’ talebiyle gösteri düzenleyenleri dağıtmak için göz yaşartıcı gazla müdahale etti.
Sokaktaki protestoları organize eden halk gruplarından oluşan Direniş Komitelerinin bugün (pazar) Halk Yönetimi Kurma Sözleşmesi’ni ilan etmesi bekleniyor. Sözleşmenin temelini ‘3 Hayır’ oluşturduğu belirtiliyor: Ordu ile ‘Müzakereye Hayır, Ortaklığa Hayır ve Meşrulaştırmaya Hayır’.
Direniş Komiteleri daha önce yayınladığı basın bildirisinde, Halk Yönetimi Kurma Sözleşmesi’nin eyaletlerde protestoları organize eden gruplarla yapılan istişare ve tartışmalar doğrultusunda hazırlandığını belirterek, bu sözleşmeyle halk direnişinin karşılaştığı tüm engelleri aşmayı amaçladıklarını dile getirdi.
Direniş Komiteleri, sözleşmeyi herkesin katılım sağlayabileceği en iyi şekliyle kamuoyuna duyurmak amacıyla sözleşme üzerinde daha fazla iyileştirme ve revizyon gerçekleştirdiğini ve bu nedenle ilan etmeyi ertelediğini duyurmuştu.
Diğer taraftan Birleşmiş Milletler'in (BM) Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS) Sudan’daki krizin aşılması hedefiyle ülkedeki taraflarla gerçekleştirdiği istişarelerin sonuçlarını kamuoyuna duyurmak için önceki gün düzenleyeceği basın toplantısını sürpriz bir biçimde iptal etti.



ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
TT

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)

Hizbullah, Lübnan’da silahların yalnızca resmi güvenlik kurumlarının elinde bulunmasına yönelik yerel ve uluslararası taleplere karşı ‘varoluşsal tehdit’ kartını öne sürdü. Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, ‘ulusal güvenlik stratejisinin’ tartışılmasına başlanmadan önce bu tehdidin ortadan kaldırılması şartını koştu. Bu durum, Lübnan devleti ile Hizbullah arasında bir ‘farklılaşmaya’ işaret ediyor. Zira devlet, ABD’li arabulucu Tom Barrack’ın önerisini ‘olumlu şekilde ele alacakken’ Hizbullah farklı bir tutum sergiliyor.

Kasım’ın son açıklaması, silahlarını teslim etme mekanizmalarının tartışılmasına karşılık daha önce öne sürdüğü şartlara eklenen yeni bir koşul olarak görülüyor. Bu şartların başında ise, İsrail’in ateşkes anlaşmasındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla Hizbullah’ın silah konusunu görüşmeye hazır olacağı yönündeki talep geliyor. Her ne kadar Lübnan’daki resmi çevreler, Hizbullah’ın bu dosyada ‘esnek davrandığını’ ve ‘ağır silahlarını (nokta atışlı füzeler ve insansız hava araçları) teslim etmeye hazır olduğunu’ ifade etse de, konuya yakın kaynaklara göre Hizbullah, İsrail’in önceden bazı adımlar atmasını şart koşuyor.

Hizbullah, ABD'nin İsrail'e son savaştan bu yana Lübnan içinde işgal ettiği beş noktadan çekilmesi, elindeki 16 kişiyi serbest bırakması, Lübnan topraklarına yönelik ihlal ve saldırıları durdurması ve son savaşta yıkılan yerleri yeniden inşa etme görevine başlaması için baskı yapmasını talep ediyor.

ABD elçisi yeniden geliyor

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın, Lübnanlı yetkililer tarafından geçtiğimiz pazartesi günü Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'nden teslim alınan ve Lübnan'dan önümüzdeki aralık ayında sona erecek bir süre içerisinde silahların geri çekilmesi için ‘net’ bir takvim taahhüt etmesini talep eden ABD belgesine resmi bir yanıt almak üzere üçüncü bir ziyaret için yakında Beyrut'a gelmesi bekleniyor. Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Meclis Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Nevvaf Selam'ın temsilcilerinden oluşan komite, Lübnan'ın iki hafta önce Beyrut'ta ABD elçisine verdiği bir belgeye ilişkin gözlemleri içeren belgeyi inceliyor. Başbakan Selam'ın bu hafta Meclis Başkanı Berri ile bir araya gelerek Lübnan'ın vereceği yanıtın ayrıntılarını görüşmesi bekleniyor.

Hükümetin esnekliği

Lübnan makamları, Amerikan taleplerini içeren belgeye karşı esnek bir tutum sergiliyor. Bununla beraber Amerikan heyetiyle yürütülen temaslara aşina kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre Lübnan makamları, Washington’un talep ettiği şekilde Karz-ı Hasen Vakfı ile ilgili tedbirleri artırmak, mali ve idari reformları uygulamak gibi kendisine düşen görevleri de yerine getiriyor. Hizbullah ise silah meselesinde daha katı bir tutum sergiliyor.

Kaynaklar, ABD'nin yanıtını incelemekle görevlendirilen komitenin görevinde önemli ilerleme kaydettiğini belirterek, Lübnan devletinin Amerikan anlaşmasına olumlu yaklaşacağını ve hükümetin silahlanmada tekelleşmeyi aşamalı olarak uygulama sözü vereceğini ifade etti. Kaynaklara göre Lübnan'ın resmi yanıtı Hizbullah'ın taleplerindeki sert tutumundan farklı olacak. Kaynaklar, Hizbullah'ın garantiler talep ettiğini ve Kasım'ın açıklamalarının da gösterdiği gibi son zamanlarda tutumunu sertleştirdiğini belirtti.

Varoluşsal tehdit

Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, “Hizbullah, Emel Hareketi, direniş ve Lübnan'ın bağımsızlığını isteyen ve Lübnan'ın Lübnanlılar için nihai bir vatan olduğuna inanan egemen bir hat olarak bizler, direnişe, çevresine ve bir bütün olarak Lübnan'a yönelik varoluşsal bir tehditle karşı karşıya olduğumuzu hissediyoruz” ifadesini kullandı.

Görsel kaldırıldı.Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada (Hizbullah medyası)

Kasım, “Lübnan'ın karşı karşıya olduğu üç gerçek tehlike var: güney sınırında İsrail, doğu sınırında DEAŞ ve Lübnan'ı kontrol etmeye, üzerinde vesayet kurmaya çalışan ve Lübnan'ın hareket ve yaşama kabiliyetini yok etmek isteyen Amerikan zorbalığı” dedi.

Kasım, Lübnanlılara hitaben şunları söyledi: “Sözümüz bir olsun ve öncelik için çalışalım. Tehlikeyi ortadan kaldırdıktan sonra savunma stratejisini ve ulusal güvenlik stratejisini tartışmaya hazırız. Sizi İsrail'e iyilik yapmamaya çağırıyorum. Çatışma halinde ABD hedeflerine ulaşamaz.”

Hizbullah silahlarına sarılıyor

Lübnan Kuvvetleri Partisi kaynaklarının Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamaya göre Kasım'ın son tutumu ‘silahlarına sarılma meydanından henüz ayrılmadığı, yani halen aynı noktada olduğu’ şeklinde değerlendiriliyor. “Bu tutum görünüşte çevresine yönelik ve üstü kapalı tavizler mi içeriyor?” diye soran kaynak, başkanlar (Avn, Berri ve Selam) tarafından dile getirilen bazı hususların işlerin kolay olduğuna işaret ettiğini hatırlattı.

Görsel kaldırıldı.Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yaptığı görüşme sırasında (Reuters)

Kaynaklar, “Şu ana kadar görünen o ki, Hizbullah silah bırakmamakta ısrar ediyor. Hizbullah'ın maksimum yapabileceği şey Litani Nehri’nin güneyinden çekilmek. Savunma stratejisi diye bir şey yok. Ondan istenen, silahlarını teslim etmesi” ifadelerini kullandı. Kaynaklar, ‘Hizbullah'ın şimdiye kadar, varoluşsal tehditler konusunda aynı söylemleri sürdürdüğünü, hâlbuki bu silahlar ve destek savaşı aracılığıyla Lübnan’a varoluşsal bir tehdit teşkil edenin bizzat kendisi olduğunu ve silahları yüzünden savaşları ülkeye çektiğini’ ifade etti.

Kaynaklar, Hizbullah’ın yetkilileri aracılığıyla yaptığı açıklamalarda ‘ABD’ye İsrail sınırını korumaya hazır olduklarını, bunu da Litani’nin güneyinden tamamen çekilerek ve silah meselesini Litani’nin kuzeyinde hükümetle müzakere ederek yapabileceklerini anlatmak istediklerine’ dikkat çekti. Kaynaklar, ‘bu durumun ABD tarafından reddedildiğini, Washington’ın hamle karşılığında hamle ilkesine bağlı kaldığını, yani İsrail’in aşamalı olarak çekilmesi, esirlerin serbest bırakılması ve hedef almayı durdurması karşılığında devletin de Hizbullah’ın askerî yapısını dağıtarak egemenliğini tesis etmesini istediğini’ vurguladı.

Lübnan Kuvvetleri Partisi’ne yakın kaynaklar, ‘Hizbullah’ın artık bu yönde bir adım atmazsa hem kendisini hem de tüm Lübnan halkını yeni bir savaşa sürükleyeceğinin farkında olduğunu, eylül ayında önceki ABD temsilcisi Amos Hochstein’ın sunduğu fırsatı değerlendirmediğinde savaşla karşılaştığını ve şimdi Tom Barrack’ın sunduğu fırsatı değerlendirmemesi halinde Lübnan’ı tehlikeye atacağını bildiğini’ ifade etti. Kaynaklar, Lübnan’ın yeni şiddet sahnelerine sürüklenmemesi konusunda uyardı.