عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Libyalı vekiller Dibeybe’yi ‘Başağa hükümetine güvenoyu verilmesini engellemeye çalışmakla’ suçladı

Silahlı milislerin Trablus içinde yeniden toplandığı bildirildi.

BM Genel Sekreteri’nin Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams Trablus’ta düzenlenen ‘Libya- Barış Yapıcıları’ görüşmesindeki katılımcılardan bir grupla bir araya geldi. (Williams’ın Twitter hesabı)
BM Genel Sekreteri’nin Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams Trablus’ta düzenlenen ‘Libya- Barış Yapıcıları’ görüşmesindeki katılımcılardan bir grupla bir araya geldi. (Williams’ın Twitter hesabı)
    Kahire / Halid Mahmud
TT
TT

Libyalı vekiller Dibeybe’yi ‘Başağa hükümetine güvenoyu verilmesini engellemeye çalışmakla’ suçladı

BM Genel Sekreteri’nin Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams Trablus’ta düzenlenen ‘Libya- Barış Yapıcıları’ görüşmesindeki katılımcılardan bir grupla bir araya geldi. (Williams’ın Twitter hesabı)
BM Genel Sekreteri’nin Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams Trablus’ta düzenlenen ‘Libya- Barış Yapıcıları’ görüşmesindeki katılımcılardan bir grupla bir araya geldi. (Williams’ın Twitter hesabı)

Libya Temsilciler Meclisi yarın (pazartesi) Fethi Başağa’nın yeni hükümetini görevlendirmek amacıyla güven oylaması oturumu düzenlemeye hazırlanırken, Meclis üyeleri geçici Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe’yi Başağa hükümetinin meclisten geçmesini engellemek amacıyla güven oylaması oturumunu etkilemeye çalışmakla suçladı.
Birden fazla meclis üyesi sosyal medya hesaplarından Dibeybe’nin güven oylamasının yapılacağı meclis oturumuna katılmamaları için birkaç milletvekiline baskı uyguladığını bildirdi. Güven oylamasının yarın Libya’nın doğusundaki Tobruk kentinde yer alan Meclis binasında yapılması bekleniyor. Meclis Başkanı Akile Salih bu oturumda Başağa hükümeti kabinesindeki bakanların isimlerini milletvekillerinin oylamasına sunacak.
Bu gelişmelerle eşzamanlı olarak yerel kaynaklar, başkent Trablus’ta bazı silahlı milislerin toplandığını aktardı. Trablus’taki askeri hareketlilik, Başağa’nın ülkenin batısındaki Misrata kentinden bazı milis liderler ve kanaat önderleri ile toplantı yaptığı sırada gerçekleşti.
Misrata’da doğan Dibeybe ve Başağa, başkent Trablus’ta kontrolü elinde tutan silahlı milislerin kalesi konumundaki Misrata’nın sakinlerinin desteğini almak için yarışıyorlar. İki isim arasındaki rekabetin, iktidarın barışçıl bir şekilde el değiştirmesinin engellenmesine ve Misrata’da silahlı çatışmaların patlak vermesine yol açmasından endişe ediliyor.
Devlet Kurumlarının Birleştirilmesi Yüksek Komitesi yaptığı açıklamada, Ulusal Planlama Konseyi Başkanı Miftah el-Harir ve Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programı’nın Libya’daki Danışmanlık Ekibi Sorumlusu Daniel Stroux ile önceki akşam yapılan toplantıda kurumsal bölünmenin iyileştirilmesini ve ülkedeki otorite kurumlarının birleştirilmesini sağlayacak yolları ele aldıklarını bildirdi.
Libya’nın doğusundaki Bingazi kentinde bulunan Merkez Bankası, yaptığı açıklamada Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Ali el-Hibri’nin ofisinde gerçekleşen toplantıda Trablus’taki Merkez Bankası ile Bingazi’deki Merkez Bankası’nın birleştirilmesi konusunda tüm tarafların görüşlerini özet bir şekilde dile getirdiğini bildirdi. Açıklamada toplantıya katılan tüm tarafların, iki merkez bankasının adil ve şeffaf bir şekilde ve üzerinde uzlaşı sağlanan hukuki ilkeler ve temeller doğrultusunda birleştirilmesi şeklindeki taleplerine kulak verildiği belirtildi.
BM Genel Sekreteri’nin Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams dün Trablus’ta düzenlenen ‘Libya- Barış Yapıcıları’ görüşmesindeki katılımcılardan bir grupla bir araya geldiğini açıkladı. Williams, katılımcıların Tunus’un başkentinde düzenledikleri son toplantının sonuçları hakkında kendisini bilgilendirdiklerini ifade etti. Nitekim Tunus’taki toplantıda Libya’da şu an yaşanan siyasi krizin iyileştirilmesi ve seçim sürecinin sağlam, şeffaf, kapsamlı ve tümüyle uzlaşmacı temeller üzerinden yeniden başlatılması konusundaki seçenekler ele alındı.
Williams Twitter hesabından paylaştığı mesajda, ‘Libya - Barış Yapıcıları’ görüşmesindeki katılımcılarla yaptığı toplantıda ulusal uzlaşıyı güçlendirmek için iki kat çaba gösterilmesine ihtiyaç olduğunu dile getirdiğini bildirdi. Williams ayrıca sahadaki sükuneti korumanın, tüm tarafların şiddetten ve şiddetle tehdit etmekten kaçınmasının, nefret ve kışkırtıcı söylemlerin dolaşıma koyulmasının engellenmesinin önemine vurgu yaptığını kaydetti.
Öte yandan UBH’ye bağlı Öfke Volkanı Operasyonu Medya Merkezi’nden yapılan açıklamada, Terhune kentinde açılan toplu mezarlardaki kurbanlardan birinin daha kimliğinin resmi bir şekilde tespit edildiği belirtildi. Kimliği tespit edilen erkek kurbanın 2019 yılının sonlarında El-Kani milisleri tarafından kaçırıldığı aktarılan açıklamada, kurbanın kimliğinin Kayıp Kişilerin Aranması ve Tespiti Genel Müdürlüğü’ne ait laboratuvarlarda yapılan DNA testinin uyuşması yoluyla tespit edildiği kaydedildi.
İçişleri Bakanı Halid Mazin dün Mizdah Emniyet Müdürü Tuğgeneral Muhammed El-Zinad ile bölgenin güvenlik durumunu görüştü.
İçişleri Bakanlığı Basın Ofisi’nden yapılan açıklamada, Bakan Mazin’in ofisinde gerçekleşen görüşmede Mizdah bölgesindeki güvenlik durumları, güvenliğin korunması amacıyla yapılan güvenlik operasyonlarının gidişatı ve vatandaşlara hizmetlerin sunulması meselelerinin ele alındığı bildirildi.
Toplantıda ayrıca Mizdah Emniyet Müdürlüğü’nün bölgedeki güvenlik operasyonlarında karşılaştığı zorluklara ve bununla ilgili çözümlere değinildiği belirtildi.
Bakan Mazin, Zinad’dan Mizdah Emniyet Müdürlüğü’nün başarılı çalışmalarını ve bölgede çalışan güvenlik birimleriyle yaptığı işbirliği ve koordinasyonu dinledi. Mazin güvenliğin korunması için her türlü çabanın gösterilmesini, vatandaşların güven ve huzurunu temin edilmesini ve onlara en iyi hizmetlerin sunulmasını talep etti.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar.Şarku'l Avsat'ın Independet Arabia'dan aktardığı analize göre buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.