Libya’da yeni hükümetin göreve başlama tarihi anlaşmazlıklar nedeniyle erteledi

Dibeybe parlamentonun ‘alıkonulduğunu’ iddia etti.

Yeni ‘istikrar hükümetinin’ başkanı seçilen Fethi Başağa. (Reuters)
Yeni ‘istikrar hükümetinin’ başkanı seçilen Fethi Başağa. (Reuters)
TT

Libya’da yeni hükümetin göreve başlama tarihi anlaşmazlıklar nedeniyle erteledi

Yeni ‘istikrar hükümetinin’ başkanı seçilen Fethi Başağa. (Reuters)
Yeni ‘istikrar hükümetinin’ başkanı seçilen Fethi Başağa. (Reuters)

Libya Temsilciler Meclisi, uluslararası alandan yapılan sükûnet çağrıları sürerken yaptığı açıklamada, 28 Şubat’ta yapılması planlanan oturumunun ileri bir tarihe ertelendiğini duyurdu. Ertelenmenin nedeni olarak tartışmalı Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’nin yerine Fethi Başağa liderliğindeki yeni ‘İstikrar’ hükümetinin onaylanması için yasal olarak gerekli yeter sayının sağlanamaması gösterildi.
Meclis üyeleri, toplantının ertelenmesini ‘başta yardımcısı ve savunma bakanı olmak üzere bazı bakanların isimlendirilmesine yönelik itirazları ortadan kaldırmak için’ güneyden temsilcilerle yapılan toplantılar sırasında Fethi Başağa’nın istediği yeni hükümetin oluşumuna dair nihai bir anlayış eksikliğine bağladı. Başağa, geçen pazar akşamı erken saatlerde üç bölgeye dağılmış 31 bakanlık pozisyonundan oluşan hükümet oluşumunu sunmaya hazırlık olarak parlamento binasına gelmişti. Görgü tanıkları ve yerel medya organları, yeni hükümete yönelik olası protesto gösterilerine karşın meclis binası önüne askeri araçlar konuşlandırıldığını bildirdi.
Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, önerilen hükümet projesinin ‘başkent Trablus’a güç kullanarak kapıdan girememeleri sonrasında saldırganları bacadan içeri sokmak’ ile eşdeğer olduğunu belirtti. Mişri, Fethi Başağa’nın Ulusal Ordu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter ile ittifakına dikkat çekti. Mişri, 28 Şubat’ta yaptığı açıklamada, çözüm vizyonunun ‘belirli ve hızlı bir zaman diliminde seçimlere gitmek için anayasal bir temel ve rızaya dayalı seçim yasalarını kabul etmek’ olduğunu vurguladı.
Dibeybe, parlamento seçimlerinin gelecek haziran ayında yapılmasına bağlı olduğunu, uzatmaları, geçiş aşamalarını ve hükümeti de dahil olmak üzere siyasi organların hayatta kalmasını kabul etmediğini yineledi. Temsilciler Meclisi’ni ‘kaçırılmış’ olarak nitelendiren Dibeybe geçen pazar akşamı Trablus’taki seçimleri destekleyen halk hareketi forumunda yaptığı konuşmada da meclisi ‘iktidarda kalmaya yönelik siyasi manevraları, Kurucu Meclis’in 2017’den bu yana sunduğu anayasa taslağını bozması ve halkı referandum hakkından yoksun bırakması nedeniyle ülkeyi geçmiş yıllarda karanlık bir tünele sokmak’ ile suçladı.
Dibeybe “Tüm bu geçişlerden, iktidarda kalanlardan ve gitmesi gereken yüzlerden bıktık. Uzatmayı kabul etmeyeceğiz” diyerek Başkanlık Konseyi ve Birlik Hükümeti liderliğindeki mevcut aşamanın ‘Siyasi Diyalog Forumu’ tarafından onaylanan yol haritasına göre gelecek haziran ayında sona ereceğini söyledi.
Diğer yandan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams, geçen pazar akşamı Sabratha şehrinde belediye başkanı, belediye meclisi üyeleri, ileri gelenler konseyi temsilcileri, sivil toplum temsilcileri ve kadınlarla yaptığı görüşmede, ‘siyasi süreçte fikir birliğini güçlendirmenin ve farklı taraflar arasındaki güveni artırmanın’ önemli olduğunu vurguladı. Williams, Libyalıların temel hizmetlere erişiminin sağlanmasının, kadınların ve gençlerin siyasi sürece dahil edilmesinin ve Libya’da ulusal uzlaşı sürecinin uygulanmasının yanı sıra sakinliği koruma, nefret söyleminden kaçınma ve Libya halkının üstün çıkarlarına öncelik verme çağrısını da yineledi.
Diğer taraftan Birlik hükümetindeki Dışişleri Bakanı Necla Menguş, Mısır basınında çıkan haberlere karşı Mısır Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Tamer Mustafa’nın bakanlığa çağrıldığını duyurdu. Libya halkı, Ukrayna ile Rusya arasında yaşananların Mısır ve Libya arasındaki ilişkiyle karşılaştırılması sonrasında durumu Libya’nın ve birlik hükümetinin egemenliğine saygısızlık olarak nitelendirdi.
Menguş, Tamer’in ‘bu eylemi gerçekleştiren tarafın, Mısır hükümetinin Libya konusundaki tavrını temsil etmediğini’ belirttiğini söyledi. Bakan, “İki kardeş ülke arasındaki tarihsel ilişki, herhangi bir siyasi yönelim veya kutuplaşmadan daha büyük ve daha derindir” ifadesini kullandı.
Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Hafız, tüm Mısır ve yabancı medyanın, gazetelerin ve kanalların Mısır’da tam bir özgürlükle faaliyet gösterdiğini ve çeşitli konularda bakış açılarını ifade ettiklerini belirtti. Hafız, Mısır devletinin resmi tutumunun Mısır hükümeti tarafından yapılan açıklamalarla ifade edildiğini söyledi. Sözcü, Mısır devletinin resmi tavrının Kahire yönetimi tarafından yapılan açıklamalarla ifade edildiğini vurguladı.

Çetelerle mücadele sürüyor
LUO’dan bir kaynak, orduya bağlı Sebil es-Selam Birlikleri’nin Çad sınırındaki Kufra’nın güneyinde bulunan Rebiana bölgesi yakınında silahlı yasa dışı gruplara karşı savaş verdiğini söyledi. Kaynak, çatışmalarda 26 paralı askerin öldüğünü, 14 kişinin esir alındığını ve 4 araca da el konulduğu bilgisini verdi.
LUO Ahlaki Rehberlik Dairesi Başkanı Tuğgeneral Halid el-Mahcup, silahlı kuvvetlerinin Kufra’nın güneyindeki Rebiana bölgesi yakınlarında sınır ötesi bir çeteyle çatıştığını bildirdi. Mahcup, Sebil es-Selam Birlikleri’ne bağlı bir birliğin çeteyle çatıştığını, 3 aracı imha ettiğini ve 4 araca da el koyduğunu kaydetti.



Finansman kaynakları tükenen Hamas, gençleri silah altına almaya yöneldi

Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
TT

Finansman kaynakları tükenen Hamas, gençleri silah altına almaya yöneldi

Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)
Hamas, savaşın uzamasıyla birlikte ağır krizlerle karşı karşıya kaldı (AFP)

Hamas Hareketi, Gazze Şeridi’nde 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana aralıksız devam eden savaşın uzamasıyla birlikte İsrail'e karşı savaşı finanse etmek için kaynaklarının tükenmesi sorunuyla karşı karşıya kaldı. Bu durum, Hamas’ın 40 yıllık tarihinde en büyük zorlukları yaşayarak savaşmaya devam etmek ve Gazze'nin işlerini yönetmek zorunda kalmasına neden oluyor.

İsrailli eski ve mevcut yetkililer, Hamas'ın askeri kanadının zayıflaması ve mali kaynaklarının tükenmesi nedeniyle savaşçılarına yeterli maaş ödeyemez hale gelmesi üzerine gözetleme ve İsrail askerlerinin kullandığı yollara patlayıcı yerleştirme gibi görevler için gençleri silah altına almaya çalıştığını öne sürdüler.

Şarku’l Avsat’ın ABD merkezli Washington Post gazetesinden aktardığı ha bere göre, Hamas'ın tarihindeki en kötü mali ve idari krizi yaşadığını ve İsrail'e karşı savaşmaya devam etmek ve Gazze Şeridi'ni yönetmek için gerekli kaynakları sağlamakta büyük zorluk çekiyor. Gazeteye göre Hamas, İsrail güçleri tarafından tahrip edilen tünelleri ve yeraltı komuta merkezlerini de telafi edemedi. İsrailli eski bir üst düzey istihbarat subayı olan Oded Ailam gazeteye verdiği demeçte, Hamas'ın tünellerini yeniden inşa edemediğini ve yüksek eğitimli savaşçılarına maaş ödemediğini, sadece hayatta kalmaya çalıştıklarını söyledi.

Ailam, Filistin polisi ve Gazze'den iki kaynak, Hamas yönetiminin 2007 yılından beri iktidarda olduğu Gazze'de polis ve bakanlık çalışanlarının maaşlarını ve öldürülen üyelerinin ailelerine ölüm tazminatı ödemelerini sürdüremez hale geldiğini vurguladı.

Filistinli yazar İbrahim el-Medhun, Washington Post’a yaptığı açıklamada, Hamas’ın bir yıldan fazla sürecek bir savaşa hazırlıklı olmadığını belirterek bazı temel hizmetleri sürdürmeye çalışırken ve iktidarının imajını korumak amacıyla, çöp toplama ve jeneratör yakıt yönetimi gibi temel yerel hizmetleri sunan acil durum komiteleri kurarken, idari harcamaları ve maaşları düşürmek gibi kemer sıkma önlemleri almak zorunda kaldığını belirtti.

Hamas, 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldırarak Gazze'de yıkıcı bir savaş başlattı. Bu saldırı sonucunda yaklaşık bin 200 kişi öldü ve 250 kişi esir alınarak Gazze'ye rehin olarak götürüldü. O tarihten beri İsrail'in Gazze Şeridi'nde yürüttüğü savaş çoğu kadın ve çocuk olmak üzere58 binden fazla Filistinlinin ölümüne yol açtı.

İsrailli askeri yetkililer, Hamas'ın çatışmalar sırasında liderlerinin ve silah stoklarının yüzde 90'ını kaybettiğini söylüyor. Savaşın ilk aşamasında Hamas, para ve malzemeleri yeraltında depolamak gibi bir önlem alsa da bu kaynaklar tükenmeye başladı. İsrail ordusunun WhatsApp grubunda geçtiğimiz yılın mart ayında yayınlanan bir açıklamaya göre İsrail askerleri Gazze'nin kuzeyindeki Şifa Hastanesi'nin altındaki tünellerden 3 milyon dolardan fazla para ele geçirdi.

Arabulucular, Hamas Hareketi ve İsrail arasında 60 günlük ateşkesin sağlanması için müzakereleri sürdürürken bir yandan İsrail, Hamas üzerindeki baskısını korumak garantilemek istiyor, diğer yandan Hamas bir çıkış yolu arıyor. Tüm taraflar müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini vurgulasa da anlaşmaya varılması halen uzak bir ihtimal olarak görünüyor.