Şiddet, yerinden edilme, ekonomik kriz… Sudan’ın karşı karşıya kaldığı krizler

Protestocular geçtiğimiz Şubat ayında Hartum'daki darbeden sonra askeri yönetime karşı yürürken (Reuters)
Protestocular geçtiğimiz Şubat ayında Hartum'daki darbeden sonra askeri yönetime karşı yürürken (Reuters)
TT

Şiddet, yerinden edilme, ekonomik kriz… Sudan’ın karşı karşıya kaldığı krizler

Protestocular geçtiğimiz Şubat ayında Hartum'daki darbeden sonra askeri yönetime karşı yürürken (Reuters)
Protestocular geçtiğimiz Şubat ayında Hartum'daki darbeden sonra askeri yönetime karşı yürürken (Reuters)

Geçtiğimiz yıl yaşanan askeri darbenin ardından ihracatın düşmesi ve yerel para biriminin değer kaybetmesine bağlı olarak Sudan ekonomisi yeniden çöküşe doğru ilerliyor.
Askeri darbe öncesi iyileşme belirtileri gösteren ekonomi, siyasi çıkmaz, artan şiddet ve açlığın hızla yayılmasıyla ülkede ekonomik kriz insani bir tehdit haline geldi.

Fakirlik ve açlık
Ömer el-Beşir dönemi ve 2011 yılında petrol zengini Güney Sudan’ın bağımsızlığının onaylanmasıyla büyüme dönemi durgunluk gösterdi. Ülke büyük bir ticaret krizi görülmeye başlandı, para değeri düştü ve temel emtia fiyatları yükselmeye başladı. Sübvansiyonlu ekmek fiyatlarındaki artış, sonunda Beşir'in devrilmesine yol açan protestoları ateşledi.

Beşir’in devrilmesi
Beşir'in devrilmesinden sonra gelen geçiş hükümeti, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) denetiminde hızlı reformlara girişti. Ülkede devalüasyon yaşanırken, ekmek ve elektrik üzerindeki sübvansiyonlar azaltıldı ve benzin üzerindeki sübvansiyonlar tamamen ortadan kalktı. Uluslararası borç verenler ve Batılı ülkeler, yardım ve borç indirimi teklif ettiler, ancak bu önlemler 25 Ekim 2021 darbesinden sonra askıya alındı.

Şiddet ve yerinden edilme
Sudan, özellikle 2000'li yılların ortalarında isyancı gruplar, hükümet güçleri ve milisler arasında yaklaşık 300 bin kişinin ölümüyle sonuçlanan bir çatışmadan mustarip olan Darfur bölgesinde, batıda ve güneyde yıllardır şiddetli çatışmalara tanıklık etti.
Birleşmiş Milletler (BM) tahminlerine göre, yaklaşık 2,5 milyonu Darfur'da olmak üzere ülke genelinde üç milyondan fazla insan yerinden edildi.
Yardım kuruluşları, Darfur'da genellikle milis saldırıları veya aşiret çatışmaları şeklinde meydana gelen şiddet olaylarının yıllardır görülmemiş seviyelere yükseldiği konusunda uyarıda bulundu. Bu şiddet, geçtiğimiz yıl bazıları halihazırda yerinden edilmiş kişiler için kamplarda bulunan 400 binden fazla insanın evlerini terk etmesine neden oldu.
Sudan, 2020'de Etiyopya'nın Tigray bölgesindeki çatışmanın patlak vermesinden sonra kaçan 500 bini aşkın kişiye ek olarak, çoğu Güney Sudan ve Eritre'den olmak üzere 1,1 milyon mülteciye ev sahipliği yapıyor.



Belkasım Hafter, hava seyrüsefer sistemini geliştirmek için bir Türk şirketiyle bir dizi sözleşme imzaladı

Doğu Libya ile Türkiye arasında sivil havacılık alanında iş birliği (Libya Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Fonu)
Doğu Libya ile Türkiye arasında sivil havacılık alanında iş birliği (Libya Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Fonu)
TT

Belkasım Hafter, hava seyrüsefer sistemini geliştirmek için bir Türk şirketiyle bir dizi sözleşme imzaladı

Doğu Libya ile Türkiye arasında sivil havacılık alanında iş birliği (Libya Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Fonu)
Doğu Libya ile Türkiye arasında sivil havacılık alanında iş birliği (Libya Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Fonu)

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter'in oğlu Belkasım'ın başkanlığını yaptığı Libya Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Fonu, hava seyrüsefer sistemini geliştirmek üzere bir Türk şirketiyle bir dizi sözleşme imzaladı.

Libya Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Fonu, direktörü Belkasım tarafından Ankara'da imzalanan sözleşmelerin ‘Doğu, Güney ve Orta Libya'daki havalimanlarına (Bingazi, Sabha, Sirte, Ubari, el-Abrak, Mertuba ve Tobruk) hava seyrüsefer sistemleri ile hava ve yer haberleşme sistemlerinin kurulumunu ve geliştirilmesini’ içerdiğini belirtti.

fergty6u7
Derne'deki projelerden biri (sosyal medya)

Libya'nın doğusundaki yetkililer Türkiye ile ilişkilerinde daha önceki suskunluklarını bir kenara bırakarak, parlamento tarafından atanan Usame Hammad hükümetindeki yetkililerin ziyaretlerinin yanı sıra Hafter'in oğulları Belkasım ve Saddam'ın ‘yeniden yapılanma’ ve silahlı kuvvetlere destek konularında yaptığı görüşmelerle ilişkileri daha da genişletme eğilimine girdiler.

Libya Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Fonu pazar akşamı yaptığı resmî açıklamada, direktörü Belkasım Hafter'in ‘fonun sivil havacılık sektörünü geliştirme planlarının bir parçası olarak Albavvaba Hizmetleri Limited Şirketi ile bir dizi stratejik ve önemli sözleşme’ imzaladığını duyurdu. Açıklamada, bu sözleşmelerin ‘ülkenin altyapısını rehabilite etmek ve böylece Libya genelinde istikrarı artırmaya ve kalkınmayı teşvik etmeye katkıda bulunmak için Libya Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Fonu tarafından yönetilen kapsamlı bir ulusal vizyon’ bağlamında geldiğine dikkat çekildi.

Nisan 2024 başında Belkasım Hafter Bingazi'de genel müteahhitlik, ekipman ve altyapı ile ilgili çeşitli projeleri uygulamak üzere Türk şirketleriyle iş sözleşmeleri imzaladı.

Bu gelişme, Türkiye'nin Hafter liderliğindeki güçlerin başkent Trablus'taki savaşından sonra uzun süren bir rekabetin ardından, ülkenin doğu ve güneyinde konuşlu LUO Genel Komutanlığı’na açık olduğu bir dönemde gerçekleşti. Öte yandan Libya Temsilciler Meclisi (TM), eski Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac'ın 2019 yılında Ankara ile imzaladığı sınır belirleme anlaşmasını yakında görüşecek.