İran’a bağlı yüzlerce milis Suriye’den Irak’a geçti

Suriye’deki Afgan Fatimiyyun Tugayı milisleri.
Suriye’deki Afgan Fatimiyyun Tugayı milisleri.
TT

İran’a bağlı yüzlerce milis Suriye’den Irak’a geçti

Suriye’deki Afgan Fatimiyyun Tugayı milisleri.
Suriye’deki Afgan Fatimiyyun Tugayı milisleri.

İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Afgan kökenli Fatimiyyun Tugayı’nın 250 unsuru Suriye’den Irak’a geçti. Milislerin Tedmür’den Bukemal’a gittiği, ardından Irak’a yasa dışı yollarla geçiş yaptığı bildirildi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi kaynakları da çok sayıda Fatimiyyun unsurunun Suriye’yi terk ettiğini doğruladı.
Diğer yandan Rus askeri delegasyonunun Humus bölgesindeki Tayfur Askeri Havaalanı’nda İran heyeti ve Hizbullah temsilcilerinin katılımıyla toplantı gerçekleştiği kaydedildi. Toplantının içeriği hakkında ise herhangi bir bilgi edinilemedi.  
İnsan Hakları Gözlemevi, 3 Mart’ta İran yanlısı Afgan Fatimiyyun milislerinin Tedmür’ün (Palmira) doğusunda Deyrizor il sınırları yakınındaki Hamima bölgesine 7 araçlık bir konvoyla takviye güçler gönderdiğini aktardı. Hamima bölgesinde tarihi eserler ve artezyen kuyular bulunuyor. Bölge İran milislerinin kontrolü altında. Gözlemevi kaynakları, İran’a bağlı milis güçlerinin Hamima bölgesinde Tedmür’e kırk kilometre mesafede yeni bir askeri eğitim kampı inşa ettiğini bildirdi. Bölgede çok sayıda iş makinesinin tünel ve siper kazdığı, mühimmat depoları, eğitim alanları ve yatakhaneler inşa edildiği öğrenildi.  
Yapılan açıklamalar İran’ın ekonomik durumu kötü olan gençleri ücret karşılığında Suriye’de savaşmaları için milis güçlerine çektiği yönünde. Güvenlik kaynakları, Lübnan Hizbullah’ı ve İran Devrim Muhafızları’nın, eğitim kampının yönetimini müşterek olarak üstleneceğini belirttiler.  
Suriyeli muhalif aktivistler, İran’ın kendisine bağlı Şii milis güçlerinin bir kısmını Tedmür ve Humus bölgesinden Irak içlerine doğru çektiğini aktardı. Fatimiyyun milislerinin, Humus kırsalındaki askeri noktaları ve teçhizatlarını Devrim Muhafızları’na teslim ettiği ve önce Tedmür’e, ardından da Irak’a doğru çekildikleri ifade edildi. Terör örgütü DEAŞ’ın Deyrizor ve Humus kırsalında, Suriye rejimi ve İran milislerine yönelik saldırılarını artırdığı bilgisi paylaşıldı. Örgütün kayıplar verdiği süreçte bu hamlenin gelmesi dikkat çekici bir gelişme olarak değerlendirildi.  
Humus kırsalından bir kaynak Şark’ul Avsat’a yaptığı açıklamada, son günlerde Fatimiyyun Tugayı’ndan 400 üyenin ve onlarca Iraklı Şii milisin Tedmür’ün Sukne bölgesi ile Humus kırsalından çekilerek yasa dışı yollarla Irak’a geçiş yaptığını aktardı. Kaynak ayrıca 200’ü aşkın Fatimiyyun milisinin son 24 saat içinde, bazılarının yanlarına ailelerini de alarak Humus’un doğusundaki Sukne, Sahna ve Tayba bölgelerinden çekildiğini kaydetti. Hamime’de inşa edilen askeri eğitim kampına geldikleri belirtildi. Askeri araçların ve çok sayıda mühimmat taşıyan kamyonetin de kamp alanına getirildiği öğrenildi.  
Suriye'nin güneydoğusundaki Tenef'te bulunan tampon bölgeyi ABD öncülüğündeki Uluslararası Koalisyon’un da desteğiyle denetim altında tutan Mahavir el-Sevre örgütü yetkilisi, Humus ve Tedmür’den hareket eden İran milis güçlerine bağlı askeri konvoyların son üç gün içinde Irak’a yoğun geçiş yaptığını gözlemlediklerini söyledi. Örgüt yetkilisi, İran milislerinin Irak sınırındaki varlığını artırmasının sebebini ‘Tedmür’ün doğusundan yasa dışı olarak çıkarılan fosfat kaynaklarını taşıyan kamyonlara koruma sağlanması’ olarak gösterdi.  
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, 13 Şubat’ta, İran’a bağlı 25 Afgan savaşçının Tedmür’den ayrılarak aileleriyle birlikte şehrin doğusunda inşa edilmekte olan askeri eğitim alanına gittiğini bildirmişti. Afgan Fatimiyyun Tugayı’nın Suriye’de savaşan 3 bin üyesi olduğu tahmin ediliyor. Söz konusu milis birliği 2014 yılında İran Devrim Muhafızları’nın desteğiyle Ebu Hamid lakaplı Ali Rıza Tevessüli tarafından oluşturuldu. Üyelerinin büyük çoğunluğu Afganistan’daki Şii Hazar kabilesine mensup. Fatimiyyun milisleri Suriye rejimiyle birlikte Halep, Hama ve Dera’daki çatışmalara iştirak etti. Şimdilerde Tedmür ve Humus’un doğusundaki bölgelerde faaliyet gösteriyorlar.  



Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
TT

Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)

ABD-İsrail görüşmelerinde Hamas ile İsrail arasında anlaşmazlık konusu ‘tek nokta’ olan, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki stratejik bir bölgenin kontrolünü ele geçirmesi ve Kahire'nin bunu reddetmesi konuşuluyor.

Mısırlı ve Filistinli kaynaklar, Katar’ın başkenti Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinde ‘taraflar arasında uçurumlar’ ve ‘İsrail'in inatçılığı’ olduğunu vurguladılar.

İsrail basını, müzakere masasında bir ‘kriz’ olduğu yönünde sızıntıları aktarırken özellikle Mısır'ın, arabulucuların anlaşmaya varmak için çabalarını desteklemek üzere uluslararası toplumun ve Avrupa ülkelerinin arabulucu rolü almasını talep etmesi ve Katar heyetinin ABD'de bulunması bu sızıntılara neden oluyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki bölgelerden, özellikle de ‘Philadelphia Koridoru 1 ve Philadelphia Koridoru 2’ bölgelerinden çekilmemeyi sürdürmesi halinde müzakerelerin çıkmaza girebileceğini düşünüyor.

gthy
Salı günü Gazze'nin güneyindeki Morag Ekseni’nde seyir halindeki İsrail askeri araçları (AP)

Mısır, geçtiğimiz yıl sınırlarına yakın olan Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’nun İsrail tarafından yeniden işgal edilmesini reddetmiş ve iki taraf arasında bu konuda gerginlikler yaşanırken derhal geri çekilmesini talep etmişti. Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu geçtiğimiz nisan ayında, ‘Philadelphia Koridoru 2’ olarak nitelendirdiği, Han Yunus’un hemen güneyinde uzanan bir askeri yol olan Morag Ekseni’nin kontrol altına alınması gerektiğini ve bu koridorun işgal edilmesinin Filistin'in Refah bölgesini Gazze Şeridi'nden ayırmaya imkan vereceğini açıklamıştı.

"Stratejik riskler"

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan Mısırlı bir kaynak, Kahire'nin İsrail'in Philadelphia Koridoru veya Morag Ekseni gibi bölgelerden çekilmesinin önemine ilişkin tutumunun sarsılmaz olduğunu ve ‘Filistinlileri Refah'ta toplama gibi, bölgedeki istikrarı bozacak ve onların zorla yerlerinden edilmesine yol açacak başka planlar dayatılmasının kesinlikle kabul edilemez’ olduğunu belirtti.

Doha’daki mevcut müzakerelerin ‘gizli’ olduğunu ve ABD ve İsrail çevrelerinde yayılan söylentilerin aksine, müzakerelerin sona ermiş ve çıkmaza girmiş olabileceğini düşünen kaynak, buna karşın ABD’nin baskısıyla İsrail'in tutumunun değişmesi halinde bu durumun değişebileceğini belirtiyor.

fvbfrg
Dün Gazze Şeridi'nin orta kesimlerindeki Gazze şehrinde İsrail'in saldırısının ardından dumanların yükseldiği görüntü (AFP)

Filistinli bir kaynak, Morag Ekseni’nin müzakere belgesinde kalan veya temel sorun olmadığını, işgalci İsrail’in geri çekileceği bölgeler konusunda bir anlaşmaya varılması ve uluslararası toplum ile Birleşmiş Milletler (BM) kurumlarının insani yardımları ulaştırma rolünün yeniden aktif hale getirilmesi gerektiğini, bunun da Washington'ın işgalci İsrail’e karşı ciddi bir tutum sergilemesi ve anlaşmayı engellememesi veya başarısızlığa uğratmaması için baskı yapması halinde gerçekleşebileceğini’ belirtti.

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan kaynak, Mısır’ın İsrail’in önerisini reddettiği ve bu konuda net bir tavır sergilediğini belirterek, Kahire’nin İsrail’in Refah bölgesindeki işgalinin Mısır'ın ulusal güvenliği için doğrudan bir tehdit oluşturduğunun ve Morag Ekseni gibi sınır şeridine yakın bölgelere düzensiz bir şekilde çekilmenin gelecekte ciddi gerginliklere yol açabilecek stratejik riskler barındırdığının farkında olduğunu da sözlerine ekledi.

Öte yandan İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, başlıca anlaşmazlık noktasının İsrail'in Morag Eksenini kontrol altında tutma planıyla ilgili olduğunu aktardı. Gazete  bu konuyla ilgili olarak İsrail’de, rehinelerin serbest bırakılmasını geciktirebileceğini düşünenler ile İsrail'in, yerinden edilmiş kişileri Hamas üyelerinden ayırmak için bir şehir inşa etme girişimleri çerçevesinde bunun hayati önem taşıdığını düşünenler arasında görüş ayrılığı olduğunu bildirdi.

bgy
Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Nasır Hastanesi önünde cenaze töreni düzenleyen Filistinliler (AFP)

Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz pazartesi günü yaptığı açıklamada, bakanlığın Refah bölgesinde en az 600 bin Filistinliyi kabul etmek üzere yeni bir insani bölge kuracağını ve bu bölgenin Hamas’tan arındırılmış olacağını söyledi.

‘ABD baskısı’ kartı

Eski Mısır Dışişleri Bakanı ve Mısır Dışişleri Konseyi Başkanı Büyükelçi Muhammed Urabi, İsrail'in Mısır için kabul edilemez olan sınırlarda kalma gibi tutumunu değiştirmediği sürece ateşkes için bir fırsat olduğunu düşünmüyor. Masada birtakım zorluklar olduğunu ve anlaşma için son şansın giderek azaldığını belirten Büyükelçi Urabi, İsrail'in anlaşmayı kabul etmek için henüz ciddi bir adım atmadığını vurguladı.

Hamas konusunda uzman Filistinli siyasi analist İbrahim el-Medhun, İsrail'in çekilmeyi engellemeye ve uluslararası kuruluşların çalışmalarını aksatmaya çalıştığını belirterek, “İsrail'in Gazze'nin güneyinden ve doğusundan çekilmeme konusundaki ısrarı, zorla yerinden etme planının hâlâ geçerli olduğu yönündeki endişeleri güçlendiriyor ve bu da gerçek bir sükunet veya kapsamlı bir siyasi çözüm için gösterilen çabaları baltalıyor” dedi.

dfrgt
Dün Gazze şehrinin batısındaki Şati Mülteci Kampı’nda İsrail'in saldırısının yol açtığı yıkıma derin düşüncelerle bakan Filistinli bir genç (AFP)

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal ise İsrail'in Morag Ekseni’nde kalma ısrarının arabulucuların çabalarını zorlaştırdığını ve İsrail'in yerinden etme planını sürdürme niyetini ortaya koyduğunu belirtti. Mısır'ın ‘ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğu için bunu kabul etmeyeceğini’ ifade eden Nazzal, “Ancak genel olarak, ABD’nin Netanyahu üzerindeki baskısı, onun bu eksende güçlerini azaltmasına ve geçici bir anlaşmaya varmaya yöneltebilir” şeklinde konuştu.

Avrupa Birliği'nin rolü

İsrail’in ateşkes ve esir takası anlaşmasını tehdit eden bu hamleleri devam ederken Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ve ve Hollanda Dışişleri Bakanı Kasper Veldkamp ile dün Gazze'de ateşkese ilişkin müzakerelere dair son gelişmeleri, uluslararası toplumun sorumluluklarını yerine getirmesi ihtiyacını ve ateşkes çabalarını destekleme konusunda Avrupa Birliği'nin (AB) rolünün önemini görüştü.

Yedioth Ahronoth gazetesi, Katar heyetinin bu hafta Washington'a giderek ABD yönetiminin üst düzey yetkilileriyle görüşmelerde bulunduğunu, Başkan Donald Trump'ın ise salı günü İsrail Başbakanı Netanyahu ile Beyaz Saray'da ikinci kez bir araya gelerek ‘Gazze konusunda azami baskı uygulamak’ için görüşmelerde bulunduğunu bildirdi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar dün düzenlediği basın toplantısında,İsrail'in ‘Gazze'de ateşkes sağlanması konusunda ciddi olduğunu ve bunun gerçekleştirilebilir bir hedef olduğunu’ vurguladı. Sa’ar, “Geçici bir ateşkes sağlanırsa, kalıcı bir ateşkes için müzakerelere başlayacağız” dedi.

İsrail ve ABD'nin anlaşmayı desteklemesinin ‘gerçekte hiçbir karşılığı olmadığını’ düşünen Urubi, “Washington İsrail’e baskı yapmadığı sürece, ateşkes anlaşması olmayacak ve bu da İsrail’in bölgede barışı engellemeden veya geciktirmeden gerçek bir yol izlemesini sağlayacak. Mısır’ın şu anki girişimleri akıllıca ve sorumluluk sahibidir ve arabulucuların çabalarına uluslararası ve Avrupa desteği sağlamak ve bölgede istikrarı sağlamak amacıyla yapılıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Medhun’a göre İsrail'in bu yaklaşımını sürdürmesi, daha fazla tırmanışa ve 60 günlük sınırlı bir ateşkes fikrinin önünü açacak, ancak nihai bir çözüm getirmeyecek. Medhun, böyle bir durumun ise Filistinliler tarafından kabul edilmeyeceğinin altını çizdi.

Nazzal ise, anlaşmanın açıklanmasının ardından ABD'nin baskısıyla ‘İsrail'in, Hamas’ın çok sayıda rehineyi serbest bırakmasının ardından bölgeyi yeniden savaşa sürükleyecek mayınlar döşeyeceğini’ öngörüyor.