Libya’daki yabancı savaşçıların geleceği, seçimlere ve istikrara bağlı

Gribel: Siyasi bölünme ‘yabancı savaşçıların ihracı’ planlarını erteletti

Tuğgeneral Fituri Gribel. (Şarku’l Avsat)

Libya'da iki farklı hükümet arasındaki gerginlik, ülkedeki yaşam koşullarının tümünü etkiledi.  
Libyalı vatandaşlar ve siyasiler, binlerce yabancı ülke askeri ile paralı askerlerin varlığı gölgesinde ülkenin geleceğinin nasıl şekilleneceğini sorgulamaya başladı. Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ve İstikrar Hükümeti Başbakanı Fethi Başağa arasındaki gerginlik, ‘yabancı asker’ dosyasının tartışılmasını erteletecek mi? Yabancı askerler Libya’da kalmaya devam mı edecek?
BM öncülüğünde Libyalı tarafları temsilen oluşturulan 5+5 Ortak Askeri Komitesi'nin Ulusal Birlik Hükümeti’ni temsil eden üyesi Tuğgeneral Fituri Gribel; ortak askeri komitenin yabancı paralı askerlerin ihracı için belirlediği ’yol haritasının’ belirsiz bir süreliğine ertelendiğini, bunun sebebinin ise ülkedeki siyasi bölünme olduğunu söyledi.
Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulunan Gribel, askeri komite olarak, Birleşmiş Milletler, bölgedeki etkin güçler ve Libya’da asker bulunduran ülkelerle koordine bir biçimde tüm teknik çalışmaları tamamladıklarını ancak seçimlerin yapılamaması nedeniyle çalışmalarının sonuçsuz kaldığını söyledi.
Tunus ve Kahire toplantılarında iletişim heyetleri oluşturduklarını ve Libya’daki çatışmalara müdahil olan taraflarla görüştüklerini belirten Gribel, “Rusya ve Türkiye’yi ziyaret ederek toplantı sonuçlarımız hakkında bilgi verdik. Seçimlerin düzenlenmesini ve birleşik bir siyasi yapı ile bir devlet başkanı seçilmesini bekliyorduk. Böylelikle, planlarımızı uygulamaya koyabilecektik. Ancak maalesef mevcut siyasi taraflar seçimin yapılmasını engelledi. Durum böyle devam ederse komitenin çalışmalarını uygulamaya koyması mümkün olmayacaktır” diye konuştu.
Tüm dünyanın Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik savaşıyla meşgul olduğunu ve Ortak Askeri Komite ile özellikle Rus tarafı arasındaki müzakerelerin devam etme şansının olmayabileceğini kabul eden Gribel; “Seçimler yapılır da yeni bir meclis ve hükümet seçilirse, yabancı paralı askerleri gerekirse zor kullanarak ülkeden ihraç edebiliriz. Rusya Ukrayna savaşıyla meşgul olduğu için buradaki Wagner savaşçılarına orada ihtiyaç duyabilir. Biz de bu durumdan faydalanmış oluruz” dedi.
“5+5” ortak askeri komitesinin üyeleri, 2021 Aralık ayı başında sırasıyla Ankara ve Moskova'yı ziyaret ederek, oradaki yetkililerle komitenin “paralı askerler ve yabancı kuvvetlerin’’ ülkeden çıkarılmasıyla ilgili hazırladığı planlar hakkında görüşmelerde bulunmuştu.
Güvenlik stratejileri uzmanı Libyalı araştırmacı Ferec Zeydan, ülkedeki mevcut kutuplaşmanın, Libya devletinin, paralı askerler ve yabancı güçlerin ülkeden çıkarılması yönündeki iradesini olumsuz etkilediğini söyledi. Şarku’l Avsat’a açıklamada bulunan Zeydan: "Asıl engel Rus tarafı değil Türk tarafıdır. Nitekim Türk askerinin Libya’daki varlığı uluslararası meşruiyeti olan hükümetin talebi doğrultusunda oluşmuştur. Ruslar ise ülkeden ayrılmak için Türk askerlerinin de ülkeden çıkmasını şart koşmaktadır” diye konuştu.
Mısır Stratejik Araştırmalar Merkezi araştırmacılarından Ahmed Uleybe, Ekim 2020'de ateşkesin imzalanmasından bu yana, ‘yabancı güçlerin sınır dışı edilmesi’ dahil olmak üzere Ortak Askeri Komite tarafından üstlenilen güvenlik çabalarının kırılgan bir hale geldiğini belirtti. Bunun sebebinin ise ülkedeki keskin kutuplaşma olduğunu kaydeden Uleybe; “Doğuda Libya Ulusal Ordusuna yakın pozisyonda olan siyasiler, ülkenin geçiş döneminde, Başağa liderliğindeki istikrar hükümeti tarafından üstlenmesini istiyor. Batı tarafındakiler ise doğrudan bir seçim yapılmasını talep ediyor. Bu keskin bölünmenin ortak askeri komiteye de yansıması beklenir, bu durum ise çalışmalarını aksatacaktır” ifadelerini kullandı.
Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle, özellikle doğudaki bazı paralı askerlerin çekilebileceğini öngören Uleybe, “Kimse savaşın nereye evrilebileceğini bilemiyor. Türkiye’nin Ukrayna savaşındaki tutumu ne olacak savaşa dolaylı olarak müdahil mi olacak onu da bilemiyoruz” dedi.
Türkiye, Libya’daki askeri varlığının, Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti ile Türkiye arasında 27 Kasım 2019'da İstanbul'da imzalanan "güvenlik ve askeri işbirliği mutabakat muhtırası" dolayısıyla meşru olduğunu belirtiyor. Bu anlaşmaya istinaden ülkeden ayrılması yönündeki talepleri reddediyor. Rusya devleti ise paralı asker grubu Wagner ile resmi bir bağı olmadığını savunuyor.