ABD, Batı Sahra’ya Fas egemenliği altında özerklik verilmesi fikrini destekliyor

Fas Kralı’nın büyük bir reform gündemi uygulama konusundaki liderliğine övgüde bulundu.

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman dün Faslı mevkidaşı ile Rabat’ta gerçekleştirdiği görüşme sırasında (AFP)
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman dün Faslı mevkidaşı ile Rabat’ta gerçekleştirdiği görüşme sırasında (AFP)
TT

ABD, Batı Sahra’ya Fas egemenliği altında özerklik verilmesi fikrini destekliyor

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman dün Faslı mevkidaşı ile Rabat’ta gerçekleştirdiği görüşme sırasında (AFP)
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman dün Faslı mevkidaşı ile Rabat’ta gerçekleştirdiği görüşme sırasında (AFP)

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman, Washington’ın, Fas’ın 2007 yılında Batı Sahra’daki çatışmaya nihai bir çözüm olarak sunduğu özerklik planını desteklediğini söyledi.
ABD’li diplomat, Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita ile gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından dün Rabat’ta düzenlediği basın toplantısında, ‘büyük reform gündemi’ uygulama konusunda Fas Kralı 6. Muhammed’in liderliğine övgüde bulundu. Toplantının ardından yayınlanan ortak açıklamada, iki tarafın Birleşmiş Milletler (BM) Batı Sahra Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’ya, BM himayesinde Sahra ile ilgili siyasi sürecin liderliğinde ‘sarsılmaz’ desteklerini dile getirdikleri belirtildi.
Açıklamaya göre, Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita ise, ABD’nin tutarlı konumuna, Fas egemenliği altında özerklik verilmesi önerisine yönelik desteğine ve Fas ile ABD’nin bölgesel barış ve güvenliği sağlamadaki rolüne övgüde bulundu. Bakan, barış ve güvenliği tehdit eden bölgesel zorlukların bulunduğuna değinerek, “Müttefikler olarak ortak değerler ve çıkarlara göre, güvenliği artırmak için çalışıyoruz” ifadelerini kullandı. İki ülkenin özellikle Libya ve Afrika konusundaki rolüne dikkati çeken Burita, ABD’nin ‘Ortadoğu’da barışı sağlamaya’ dayalı net bir vizyon çerçevesinde, işbirliği alanları açarak ‘Fas ile İsrail arasındaki ilişkileri güçlendirme’ konusunda önemli bir rolü olduğunu açıkladı.
Burita ve Sherman toplantıda, 2021 yılı Eylül ayında Fas ve ABD arasında gerçekleştirilen ve insan haklarıyla ilgili tüm konularda önemli bir tartışma platformu görevi gören verimli diyalogdan yararlanarak, insan haklarının ve temel özgürlüklerin geliştirilmesi ve korunmasının önemine değindi. Ayrıca bu çerçevede Ortadoğu’da barış, Afrika’da istikrar, kalkınma ve bölgesel güvenlik gibi ortak çıkarları ilgilendiren konularda işbirliğini sürdürmeye yönelik kararlılıklarını dile getirdi. ABD’li yetkili, “ABD, Fas’ın özerklik planını, bölge sakinlerinin isteklerine yanıt vermesi sebebiyle, ciddi, güvenilir ve gerçekçi bir yaklaşım olarak görmeye devam ediyor” dedi.
Diğer yandan Burita ‘Fas’ın dostu’ Wendy Sherman’a övgüde bulunarak, Fas-ABD ilişkilerini geliştirme konusunda aktif olarak çalıştığını belirtti. Burita aynı zamanda Sherman’ın Fas ziyaretinin Dünya Kadınlar Günü’ne denk gelmesinin, ‘Kral 6. Muhammed’in vizyonu sayesinde, son 20 yılda Faslı kadınlar konusunda gerçekleştirilen tüm reformlar ve ilerlemeler hakkında konuşmak için bir fırsat’ olduğunu söyledi. Faslı Bakan, iki ülke arasındaki ilişkilerin 240 yıllık bir geçmişe sahip ve güvenlik, askeri, insani ve ekonomik açılardan çok boyutlu olduğunu açıkladı. Burita toplantı sırasında, bu ilişkilere ilişkin araçlar, kurumlar ve yasal çerçeveler konusunda iki taraf arasında bir fikir birliği olduğunu ifade ederek, iki ülkenin amaçlara ulaşmak ve ortaya çıkan zorluklara uyum sağlanması için bu araçlara daha güçlü sarılması gerektiğini belirtti. Ortak açıklamada, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in DEAŞ’a karşı koalisyon toplantısına başkanlık etmek için Mayıs ayında Fas’a yapacağı ziyaret de dahil olmak üzere, Fas-ABD ilişkileri açısından önemli görüşmeler yapılacağı da aktarıldı. Fas’ın ayrıca, Temmuz ayında, Afrika-ABD Ekonomik Forumu toplantısına ve Ekonomik Konular, İnsan Hakları ve Ortaklık Daimi Diyaloğu’na da ev sahipliği yapacağı belirtildi.



Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Kaswar Klasra

Hindistan ve Pakistan arasında, Hindistan yönetimindeki Keşmir'de gerçekleşen yeni bir terör saldırısıyla tetiklenen son şiddet patlaması, dünyanın dikkatini Güney Asya'daki gergin cephe hatlarına yeniden odakladı. ABD öncülüğündeki uluslararası arabuluculuk çabaları, iki nükleer silahlı komşuyu savaşın eşiğinden geri çekmeyi başarmış olsa da, bu ihtiyatlı sakinlik kalıcı bir barış olarak kabul edilemez.

İki ülke arasındaki anlaşmazlığın merkezinde yer alan Keşmir anlaşmazlığına bir çözüm bulunmaması nedeniyle, bölge 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit eden bir gerilimi tırmandırma döngüsünün esiri olmaya devam ediyor.

Bu hadise, on yıldan kısa bir sürede yaşanan üçüncü büyük tırmandırma sayılıyor ve her dalga bir öncekinden daha tehlikeli. Hindistan'ın Pakistan topraklarında faaliyet gösteren militanları sorumlu tuttuğu Pahalgam'daki saldırı, her iki taraftaki askeri tesisleri hedef alan bir dizi füze ve insansız hava aracı saldırısını tetikledi. Gerginliğin tırmanma hızı ve yoğunluğu, durumun kırılganlığını ve yarımadanın büyük bir felakete kaymaya hazır olduğunu teyit ederek, tehlike seviyesini yükseltti. Önceki örneklerde olduğu gibi, ABD, krizi kontrol altına almak için arabuluculu olarak müdahalede bulundu. Kendisine duyurulmayan Çin ve Körfez çabaları da destek verdi.

Bu model tanıdık hale geldi; Keşmir'de bir terör olayı gerçekleşiyor, onu Hindistan’ın yanıtı,  ardından Pakistan'ın askeri yanıtı takip ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Son şiddet dalgasını diğerlerinden ayıran husus yalnızca yoğunluğu değil, aynı zamanda kullanılan savaş araçlarının gelişmişliğiydi. Her iki taraf da geleneksel askeri güç kullanımının yanı sıra siber operasyonlara ve insansız hava araçlarına başvurdu. Bu çatışma, yapay zekanın, otonom insansız hava araçlarının ve siber savaşın savaş alanını yeniden şekillendirmeye başladığı Güney Asya'nın askeri tarihinde yeni bir bölümü işaret ediyor. Bununla birlikte, siyasi söylem durgun kaldı ve önemli bir dönüşüme sahne olmadı.

 Hindistan, çok daha büyük olan ekonomisi ve Batı'ya giderek daha yakın hale gelmesi sebebiyle stratejik bir ivmeye sahip olduğunu hissedebilir, fakat devam eden istikrarsızlık büyük hedeflerini tehdit ediyor. Tedarik zincirlerini Hindistan'a taşımayı düşünen küresel şirketler, çalkantılı bir bölgesel tablo karşısında tereddüt ediyor. Kalkınma veya kuzeydeki Çin tehdidi ile yüzleşmede kullanılabilecek kaynaklar kronik sınır krizi tarafından tüketiliyor. Dahası, Keşmir'de devam eden huzursuzluk, yerel halkı devletten daha da uzaklaştırıyor ve Yeni Delhi'nin son vermeye çalıştığı ayaklanmayı körüklüyor.

Pakistan’a gelince, yüksek gerilimin maliyeti onun için daha ağır. Uluslararası kredilere bağımlı ve yakın zamanda terörizm finansmanı artırılmış izleme listesinden çıkarılan kırılgan ekonomisi, her tırmandırmada ağır kayıplar yaşıyor.

Pakistan'ın Pahalgam saldırısıyla ilgili ortak soruşturma teklifi -Hindistan'ın bu tür girişimleri tekrar tekrar reddetmesine rağmen- ciddiye alınmayı hak ediyor. Bu tür konularda şeffaflık ve iş birliği, karşılıklı şüphe döngüsünü kırmaya yardımcı olabilir. Hindistan gerçekten sadece geçici bir ateşkes değil, uzun vadeli bir barışı hedefliyorsa, yanlış değerlendirme riskini azaltacak mekanizmalar kurmak için İslamabad ile ciddi bir diyaloğa girmelidir.

Sadece krizleri yönetmek yerine, iki ülke çatışmanın kökenlerini ele alma gibi daha zor bir göreve girişmelidir. Nükleer silaha sahip iki komşu arasındaki son gerginlik, Keşmir sorununun acilen ele alınması gereken bir nükleer patlama noktası olduğunu teyit etti. Bu kriz Hindistan ve Pakistan'daki 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit ediyor.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları da dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için bu anı değerlendirmelidir

Pakistan, Keşmir sorununun çözümünün ancak diyalog yoluyla mümkün olduğunu kabul ederken, Hindistan askeri baskının siyasi bir çözüme alternatif olmadığını kabul etmelidir. Keşmir'de adil ve kalıcı bir çözüm sadece bölgeyi istikrara kavuşturmakla kalmayacak, aynı zamanda onlarca yıldır arzu edilen ekonomik ve ticari iş birliğinin ve ilişkilerin normalleşmesinin önünü açacaktır.

Dış baskıyla durdurulan son turun sonucu, sahadaki gerçekleri değiştirmedi. Her iki tarafın askeri kuvvetleri halen yüksek alarm durumunda ve resmi bir barış anlaşması imzalanmadı. Ancak, her iki başkent de kısa vadeli taktik hesapların ötesine geçmeye karar verirse, bu tırmandırma bir dönüm noktası olabilir.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları, bağımsız soruşturma organları ve şeffaflığa yönelik karşılıklı taahhütler de dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için baskı yapmak üzere bu anı değerlendirmelidir. Aynı şekilde Pakistan ekonomisini ticaret ve yatırım teşvikleri yoluyla desteklemek, alışılmadık yöntemlere olan bağımlılığını azaltabilirken, Hindistan'ın daha ölçülü bir duruşu Keşmirliler ile genel olarak bölgenin sakinleri arasındaki güveni yeniden inşa edebilir.

Bu ganimet için yapılmış bir savaş değildi ve taraflardan hiçbiri zafer kazanmadı. Aksine bu savaş, Güney Asya'nın uçurumun eşiğinde olduğunun acı bir hatırlatıcısı ve Delhi ile İslamabad liderlerine kalıcı bir barış için gereken sıkı ve zorlu çalışmaya başlamaları yönünde acil bir çağrıydı.