عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Irak'ta gıda fiyatlarındaki artış protesto edildi

Irak’ın Nasiriye şehrindeki protesto gösterilerinden bir kare (AFP)
Irak’ın Nasiriye şehrindeki protesto gösterilerinden bir kare (AFP)
    Bağdat/Şarku’l Avsat
TT
TT

Irak'ta gıda fiyatlarındaki artış protesto edildi

Irak’ın Nasiriye şehrindeki protesto gösterilerinden bir kare (AFP)
Irak’ın Nasiriye şehrindeki protesto gösterilerinden bir kare (AFP)

Irak'ın güneyindeki Nasiriye şehrinde dün yüzlerce gösterici, hali hazırda yoksulluk ve işsizlik oranlarının yüksek olduğu ülkede, Ukrayna'daki savaşın patlamasının ardından gıda fiyatlarında yaşanan artışı protesto ettiler.
Irak’ta geçtiğimiz hafta, başta un ve yağ olmak üzere temel gıda maddelerinin fiyatlarında gözle görülür bir artış oldu. Bu durum, Ekim 2019'da yolsuzluk, işsizlik, kötüleşen ekonomi, altyapının bozulması ve yolsuzluğa karşı düzenlenen protesto gösterilerinin yaşandığı petrol zengini Irak’ta son zamanlarda kamuoyundaki tartışmaların ana gündem maddesi haline geldi.
Dün sabah, 500'den fazla gösterici, Ekim gösterilerine yönelik müdahale sırasında ölen gençlerin fotoğraflarının halen asılı olduğu el-Habubi Meydanı'nda toplandı. Göstericilerden emekli bir öğretmen ve yedi kişilik bir ailenin reisi olan Hasan Kazım, “Ekmek ve gıda fiyatlarının yüksek olması nedeniyle boğucu bir krizle karşı karşıyayız. Zar zor geçiniyoruz” dedi.
Temel gıda maddelerindeki fiyat artışı, hükümeti Salı günü yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında, gençler arasındaki işsizlik oranının yüzde 40 olduğu ülkede krizi frenlemek için bir takım önlemler almaya itti. 40 milyonu aşan Irak nüfusunun üçte biri yoksullukla boğuşuyor.
Hükümet tarafından alınan önlemler arasında en çok dikkati çeken, aylık bir milyon dinardan (681 dolar) az maaş alan emekliler ve aylık 500 bin dinardan (341 dolar) daha az maaş alan memurlar dahil Iraklıların büyük bir bölümünün maaşlarının aylık yüz bin dinar (70 dolar) tutarında desteklenmesi oldu.
Bakanlar Kurulu’ndan yapılan açıklamaya göre söz konusu önlemler arasında gıda, inşaat malzemeleri ve gerekli sarf malzemeler gibi temel ürünlerde gümrük vergisinin iki ay süreyle sıfırlanması ve kriz incelendikten sonra kararın yeniden gözden geçirilmesi yer alıyor. Irak Ticaret Bakanlığı Sözcüsü Mahmud Hanun, yaptığı açıklamada, krizden en çok etkilenen gıda maddelerinin öncelikle yemeklik yağ ve buğday olduğunu, Ukrayna'nın yağlar ve buğday konusunda çok büyük ağırlığı olması nedeniyle dünyada büyük bir krizin yaşandığını söyledi. Krizin tarım sektörünün üretimini de etkilediğini belirten Hanun, bunun nedeninin de tarımda kullanılan kimyasal gübrelerin çoğunun Ukrayna’dan tedarik edilmesinden kaynaklandığını kaydetti.
Nasiriye'deki göstericilerden bir diğeri, öğretmen ve beş kişilik bir ailenin reisi olan Muhammed Hasan, krizin hızla kötüleştiğini ve tüccarların temel ürünlerin fiyatlarını manipüle etme hırsının arttığını söyledi.
Öte yandan Irak'ın ortalarındaki Babil ilinde ise Salı günü, temel gıda fiyatlarındaki artışı protesto etmek için bir gösteri düzenlendi. Gösteriler sırasında bir eylemcinin dövülerek ciddi şekilde yaralanmasına yol açan şiddet olayları yaşandı. Güvenlik ve sağlık kaynaklarına göre hastanede tedavi altına alınan gösterinin durumu stabil.
Diğer taraftan İçişleri Bakanlığı, gıda fiyatlarını yükselten ve durumu manipüle eden 31 kişinin tutuklandığını duyurdu.
Birçok Arap ülkesi, özellikle Lübnan ve Yemen, Rusya ve Ukrayna'dan buğday tedarik eden başlıca ülkeler olmaları nedeniyle sofralarına ekmek temin etmekte zorlanıyorlar.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sivil Demokratik İttifak, Sudan'da askeri bir çözümün imkansızlığını vurguluyor

Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Sivil Demokratik İttifak, Sudan'da askeri bir çözümün imkansızlığını vurguluyor

Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)

Sudan'da eski Başbakan Abdullah Hamduk liderliğindeki Sivil Demokratik İttifak, müzakereler yoluyla savaşın derhal durdurulması çağrısında bulundu. Askeri çözümlerin imkansızlığını vurgulayan ittifak, devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir liderliğindeki eski rejiminin yıkılması ve Ulusal Kongre Partisi'nin yasaklanması, askeri ve güvenlik kurumlarının yeniden inşa edilmesi ve yapılandırılması, ülkeyi beş yıl boyunca yönetecek geçici bir sivil hükümetin kurulması ve özgür ve adil seçimlere hazırlanılması çağrısını yineledi. İttifak ayrıca uzlaşmaya dayalı bir ulusal proje üzerinde istişarede bulunmaları için vizyonunu siyasi ve sivil güçlere sunma sözü verdi.

Sivil Demokratik İttifak, savaşların sona erdirilmesi ve sivil devletin yeniden kurulması için bir siyasi vizyon belgesinin tamamlandığını duyurarak, ülkeyi krizlerden çıkaracak ortak bir vizyon üzerinde anlaşmaya varmak amacıyla bu belgeyi tüm siyasi güçlere sunma niyetinde olduğunu açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın ulaştığı belgede, Sudan'daki çatışmanın ne kadar sürerse sürsün askeri yollarla çözülemeyeceği, acıları sona erdirmek ve ülkenin birliğini korumak için tek seçeneğin savaşı derhal sona erdirmek ve Sudanlıların öncülüğünde kapsamlı ve güvenilir bir barış süreci başlatmak olduğu, bunun da insani ve ateşkes bileşenleriyle krizin köklerine inen siyasi bir çözüme ve sivil bir siyasi sürecin oluşturulmasına yol açacağı belirtiliyor.

Sivil Demokratik İttifak sürecin kalıcı bir ateşkese, kapsamlı bir barış anlaşmasının imzalanmasına, geniş bir mutabakata dayalı geçiş dönemi anayasal düzenlemelerine geçişe, Aralık Devrimi’nin sivil ve demokratik geçiş yolunda restorasyonuna, siyaset ve ekonomiye müdahale etmeyen birleşik, profesyonel ve milliyetçi bir güvenlik ve askeri sistemin yeniden inşa ve tesis edilmesine yol açmasını bekliyor.

Bir adalet sistemi inşa etmek

Belge, ihlalcileri sorumlu tutan ve mağdurlara adalet sağlayan bir adalet sisteminin kurulmasının ve savaşın etkilerini tasfiye etmek, yeniden inşa etmek ve ülkeyi adil demokratik seçimlere götürmek için tam yetkiye sahip bir geçiş dönemi sivil otoritesinin oluşturulmasının önemini vurguluyor. Vizyona göre, barış süreci net kriterlere ve siyasi güçler, silahlı mücadele hareketleri, sivil toplum, profesyoneller, sendikalar ve direniş komiteleri tarafından temsil edilen, paydaşların katıldığı halk tarafından desteklenen, bilinen ve belirli taraflara dayanmalıdır.

frghr
Kasım 2024'te Sudan'ın Etiyopya sınırındaki el-Kalabat kasabasında Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından yönetilen bir kampta yerinden edilmiş Sudanlılar (AFP)

Belge, ‘siyasi süreci uydurma ve sahte cephelerle boğma’ çabalarını reddederken, Ulusal Kongre Partisi, İslami Hareket ve onların cephelerinin savaşı ateşledikleri ve devam etmesi için çalıştıkları için ödüllendirilmelerini de reddediyor ve hesap vermeleri gerektiğini vurguluyor. Vizyon, genel seçimlerle sona erecek beş yıllık bir geçiş dönemi boyunca ülkeyi yönetecek ve ardından seçilmiş hükümet tarafından yönetilecek ikinci bir beş yıllık kurucu dönemle devam edecek olan geçiş dönemi yönetim düzeylerini ‘federal, bölgesel ve yerel’ olarak tanımlıyor.

Geçiş hükümetinin görevleri arasında, ateşkesi sürdürmek, güvenlik ve askeri sistemi inşa ve tesis etmeyi içeren güvenlik düzenlemelerini uygulamak, silahları toplamak, hukukun üstünlüğünü uygulamak, insani müdahaleyi sağlamak, savaşın yıktıklarını yeniden inşa etmek, gerçeğin ortaya çıkarılmasını, faillerin sorumlu tutulmasını, tazminatları, cezasızlığın önlenmesini, ulusal ekonominin desteklenmesini, kötüleşmesinin durdurulmasını ve yolsuzlukla mücadeleyi içeren bir geçiş dönemi adaleti ve ulusal uzlaşma sürecini başlatmak yer alıyor.

Vizyona göre geçiş dönemi görevleri arasında devletin sivil ve yargı kurumlarında reform yapılması, bağımsızlıklarının ve etkinliklerinin sağlanması, baskı araçlarının ortadan kaldırılması, Ekim 2021 darbesinden kaynaklananlarla yüzleşilmesi, ciddi bir ulusal diyalog için ortamın hazırlanması ve sivil ve demokratik bir devlette vatandaşların isteklerini yansıtan kalıcı bir anayasanın hazırlanması yer alıyor.

Beşir rejiminin yıkılması

Vizyon, el-Beşir rejiminin lağvedilmesini, feshedilmiş Ulusal Kongre Partisi ve cephelerinin siyasi faaliyetlerinin yasaklanmasını, derneklerinin, örgütlerinin ve cephelerinin yeniden tescil edilmesinin veya kayıt altına alınmasının engellenmesini ve ister kendi adına ister cephelerinden herhangi birinin adına kayıtlı olsun, fonlarının ve hisselerinin Maliye Bakanlığı’na teslim edilmesini vurguluyor.

gfgf
Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, 2019'da devrilmesinin ardından yargılanması sırasında (Facebook)

Belgeye göre geçiş hükümeti, bağımsız seçim komisyonu kurarak, şeffaf bir seçmen kütüğü hazırlayarak, siyasi ve medya özgürlüklerini garanti altına alarak ve barış ve sivil geçiş için bölgesel ve uluslararası desteği harekete geçirebilecek dengeli bir dış politika yoluyla uluslararası toplumla diyaloğu teşvik ederek, ülkeyi özgür ve adil seçimlere hazırlayacaktır.

Vizyon, savaşların sona erdirilmesi, Sudan devletinin yeniden kurulması, ülkenin toprakları, kaynakları, hava ve deniz sahası üzerinde birliğinin ve egemenliğinin sağlanması, geçiş döneminde halkın otoritenin kaynağı olması, ordunun yönetime katılmaması, tüm din ve inançlara eşit mesafede duran ve dini, bölgesel, sosyal, ekonomik veya engelliliğe dayalı ayrımcılık olmaksızın hak ve görevler için vatandaşlığı esas alan sivil bir devlet inşa edilmesi için temeller ve ilkeler öngörüyor.

Vizyon ayrıca yönetim şeklini, bölgelerin siyasi, ekonomik ve kültürel işlerini yönetme haklarını tanıyan, tüm yetki düzeylerinde adil katılım haklarını garanti altına alan, kaynakların adil paylaşımı ilkesini benimseyen, dengeyi sağlayan, çeşitliliğe ve tarihi mağduriyetlere cevap veren, adaleti, eşitliği ve iyi yönetişimi yücelten, ulusal ilkelere ve uluslararası standartlara dayalı bir güvenlik ve askeri sistem kuran ve devlet kurumlarının bağımsızlığını sağlayan bir ‘federal sistem’ olarak tanımlıyor.

Dengeli dış politika

Belge, ülke çıkarlarını dikkate alan, bölgesel ve uluslararası barış ve güvenliği destekleyen, başkalarının işlerine karışmaktan kaçınan, iyi komşuluk ilkesine dayanan ve terörizm, aşırıcılık, sınır ötesi suçlar ve yasadışı göçle mücadele eden dengeli bir dış politika çağrısında bulunuyor.

grt
Sudan'ın yeni başbakanı, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın önünde yemin etti. (SUNA)

Vizyon, Sudan’da devam eden savaşı, ülkenin birliğini tehdit eden, tehlikeli senaryolara kapı açan ve benzeri görülmemiş bir insani felakete neden olan ‘varoluşsal bir savaş’ olarak tanımladı. Savaşın özünde Aralık Devrimi’ni tasfiye etmeyi ve devrimin özgürlük, barış ve adalet hedeflerine ulaşacak sivil ve demokratik bir geçişin önünü tıkamayı amaçladığına dikkat çekildi.

Belgeye göre çatışmaları durdurma ihtiyacı, savaşların nedenlerini ve etkilerini ele alan sürdürülebilir barışçıl çözümlerin benimsenmesinde ve değişim yolunu tamamlayan ve adalet, vatandaşlık ve demokrasi devleti kuran kapsayıcı bir proje aracılığıyla ülkenin rönesansını yeniden tesis etmesinde yatıyor. Sivil Demokratik İttifak, ülkeyi kaos ve parçalanmaya rehin bırakmayı reddettiğini yineleyerek, vizyonunu siyasi ve toplumsal güçler için stratejik bir siyasi çerçeve olarak ortaya koyarak ‘kader savaşında’ mücadele edeceğini belirtti.