Lübnan’da hükümet ‘sosyal yardımları’ dağıtmaya hazırlanıyor

Demokratik Buluşma Bloğu milletvekili Tuhme: Yardımlar sosyal alanda yaşanan afetin boyutlarıyla orantılı değil.

Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Sosyal İşler Bakanı Hektor el-Haccar'ı kabul etti. (Dalati & Nohra)
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Sosyal İşler Bakanı Hektor el-Haccar'ı kabul etti. (Dalati & Nohra)
TT

Lübnan’da hükümet ‘sosyal yardımları’ dağıtmaya hazırlanıyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Sosyal İşler Bakanı Hektor el-Haccar'ı kabul etti. (Dalati & Nohra)
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Sosyal İşler Bakanı Hektor el-Haccar'ı kabul etti. (Dalati & Nohra)

Lübnan’da işsizlik oranlarında yaşanan artış ve hayat pahalılığı nedeniyle hükümet eleştirilerin odağında bulunuyor. Lübnan Sosyal İşler Bakanlığı, önümüzdeki hafta 150 bin dar gelirli aileye sosyal yardımların verilmeye başlanacağını duyurdu. Milletvekili Nime Tuhme ise hükümet tarafından alınan önlemlerin ‘sosyal alanda yaşanan afetin boyutlarıyla’ ile orantılı olmadığını savundu.  
Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile görüşen Sosyal İşler Bakanı Hektor el-Haccar, dar gelirli olduğu belirlenen 150 bin aileye bakanlık tarafından sağlanacak sosyal yardımların, önümüzdeki haftadan itibaren aşamalı olarak verilmeye başlanacağını duyurdu. Haccar, söz konusu ailelerin bakanlık bünyesindeki özel birim tarafından, şeffaflıkla bir dizi kriter gözetilerek tespit edildiğini belirtti.  
Lübnan hükümeti, uluslararası kuruluşlar tarafından desteklenen sosyal yardımlarını, üç program kapsamında, toplumun en dar gelirli gruplarına yönelik yapıyor. ‘Eman’ (güven), Sosyal Destek ve Gıda Desteği programları ile desteklenen on binlerce Lübnanlı ailenin, ekonomik kriz gölgesinde kötüleşen yaşam koşullarının nispeten düzeltilmesi hedefleniyor.  
Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Bakan el-Haccar'ın, Cumhurbaşkanı Avn’a sosyal desteklerin zaman çizelgesi ve atılacak adımlara dair bilgi verdiği, Cumhurbaşkanı Avn’ın da desteklerin bir an önce başlatılmasının gerekliliği üzerinde durduğu belirtildi. Ayrıca görüşmede, Suriyeli mültecilerin geri dönüşü ile ilgili hükümet toplantısının sonuçlarının değerlendirildiği de kaydedildi.  
Hektor el-Haccar, Eman programı çerçevesinde sosyal yardımın önümüzdeki hafta aşamalı olarak başlatılacağını belirterek her aile için 25 dolar ve ailedeki her bir çocuk için de 20 dolar destek verileceğini söyledi. Eman programı çerçevesinde verilen desteklerde, yaşlı bireyleri olan maddi durumu kötü ailelere, aylık geliri düşük olanlara ve kötü koşullarda yaşayan ailelere öncelik verildiğini kaydetti.
Hükümetin sosyal desteklerinin yeterli olmadığını savunan muhalifler ise desteğe muhtaç insanlar olmasının başlıca nedeninin ülkeyi ekonomik olarak kalkındıramayan siyasiler olduğunu ileri sürüyor.
Bu bağlamda, Demokratik Buluşma Bloğu milletvekili olan Nime Tuhme hükümet tarafından alınan önlemlerin ‘sosyal afetin boyutları’ ile orantılı olmadığını savunduğu açıklamasında şunları söyledi:
“Görünen o ki yetkililer bir başka gezegende yaşıyorlar. İnsanların acılarını, dertlerini duyumsayamıyorlar. Halkın arasına karışmadıkları için vatandaşların hastane önlerinde beklerken neler çektiklerini, çocuklarının okul taksitlerini ödeyemeyenlerin duygularını hissedemiyorlar.”  
Sosyal yardımların çözüm odaklı olmadığını belirten Tuhme sözlerini şöyle sürdürdü:
“Geçici desteklerle bir yere varılamaz. Toplum çöküş yaşıyor, devlet kurumlarında kaos hâkim, yetkililer halkın sorunlarıyla ilgilenmek yerine, seçim anketlerine gömülmüş durumda. Çok zor koşullarda hayata tutunmaya çalışan vatandaşın devletle bağı zayıflıyor.”
Daha önce Suudi Arabistan’ın Lübnan vatandaşları arasında ayrım yapmaksızın sosyal desteklerde bulunduğuna işaret eden Tuhme, siyasilerin sövgüleri nedeniyle, Riyad yönetiminin artık Beyrut hükümetine güvenmediği için ticari ilişkilerini ve desteklerini askıya aldığını söyledi.  
Riyad’a yönelik propagandaların son bulması gerektiğini vurgulayan Tuhme açıklamasını şöyle sonlandırdı:
“Vefa bir onur göstergesidir, Lübnan’da iç savaşın son bulmasını en fazla destekleyenlerden biri de Suudi Arabistan’dır. Taif Anlaşması onların sayesinde mümkün olabildi. Lübnan’ın yeniden imarında da en önemli rol üstlendiler.” 



Hizbullah ateşkes sonrası döneme siyasi olarak hazırlanıyor

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
TT

Hizbullah ateşkes sonrası döneme siyasi olarak hazırlanıyor

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)

Her türden siyasi güç, Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım'ın kendisini bir kez daha Taif Anlaşması şemsiyesi altında konumlandırdığını yinelemesiyle uğraşıyor. Çünkü Kasım, 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) kararının uygulanmasına hazırlık olarak İsrail'in girdiği bölgelerden çekilmesiyle birlikte Güney Lübnan'a sükunetin geri dönmesinden sonraki aşamaya yaklaşımında yol haritasının ana başlıklarını tanımlayarak ABD'nin ateşkese ulaşma vaatlerinin önüne geçmek istedi.

Siyasi kaynakların Şarku’l Avsat'a aktardığına göre Kasım'ın ateşkes sonrası sahneye yaklaşımında tanımladığı maddeler, Hizbullah'ın yönelimlerine Lübnanlılığı siyasi faaliyette bulunma noktasına kadar ekleme arzusuna işaret ediyor. Buna karşılık, Lübnanlılar arasında bölünmeye neden olan tek taraflı Gazze Şeridi'ni destekleme kararının yol açtığı tepkilere ilişkin değerlendirmeleri ışığında bölgede olup bitenlerle ilgilenme düzeyi azalıyor.

Kaynaklar, Hizbullah'ın Gazze Şeridi'ni destekleme kararının dayattığı gerçekleri görmezden gelemeyeceğine inanıyor. Bunların başında direniş eksenindeki müttefiklerinin desteğinden yoksun olması geliyor. Bu çatışmada Hizbullah neredeyse tek başınaydı. Hizbullah'ın Meclis Başkanı Nebih Berri'ye Amerikalı arabulucu Amos Hochstein ile müzakere yetkisi vermesi ve güneyi sükûnete kavuşturacak bir taslak üzerinde anlaşmaya varmaları, kaçınılmaz olarak Gazze Şeridi ve Güney Lübnan cephelerini birbirine bağlayacak ve Hamas'ı destekleyecek bir taslağa yer olmadığı anlamına geliyor.

Hizbullah'ın geri çekilişi

Aynı kaynaklar Hizbullah'ın taslağa itiraz etmemesinin, Litani'nin güneyindeki konuşlanma alanını boşaltmayı ve geri çekilmeyi zımnen kabul ettiği anlamına geldiğine işaret ediyor. Buna ek olarak, Ağustos 2006'da 1701 sayılı kararın kabul edilmesinden bu yana yürürlükte olan angajman kuralları ve bu kuralların uygulanmasını kontrol altında tutan terör dengesi de iptal edilmiş oldu.

Aynı kaynaklar Hizbullah'ın içe çekilmekten başka çaresi olmadığını ve şu ana kadar elde edilenlerin ABD'nin vaatlerine bağlı bir ateşkese varmakla sınırlı kaldığını söylüyor. Lübnan-Suriye sınırı, ordunun Refik Hariri Uluslararası Havaalanı'nda uyguladığı modele uygun olarak kontrol edilmesine ve Lübnan'a ve Lübnan'dan her türlü kaçakçılığın önlenmesine karar verilmesinin ardından artık Hizbullah'a silah sevkiyatına açık değil. Diğer yandan Suriye rejimi, uluslararası toplumla ilişkilerini düzeltmek ve ABD'nin Sezar Yasası kapsamında kendisine uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını sağlamak amacıyla bu eksenden çekildiği için direniş ekseni aktif bir varlık gösteremedi.

Laricani

Bu bağlamda kaynaklar, İran Dini Lideri’nin kıdemli danışmanı Ali Laricani'nin Beyrut ziyareti sırasında kendisiyle görüşen direniş ekseninden bir heyete söyledikleri üzerinde duruyor: “İran Lübnan'a yardım ulaştırmak istiyor, ancak kara, deniz ve havadan bize uygulanan abluka yardım göndermemizi engelliyor. Yeniden inşada ortak olduğumuzu vurgulamaktan başka çaremiz yok.”

Hizbullah'ın Lübnan'ı güvenli bir liman haline getiren Taif Anlaşması'na katılmasının, direniş ekseninin yanında yer alması nedeniyle bozulan Lübnan-Arap ilişkilerinin düzeltilmesi ve Lübnan'ın bölgede yaşanan çatışmalardan uzak tutulması yerine mesajların verildiği bir platform haline getirilmesi bağlamında eleştirel bir gözden geçirme olup olmadığı soruluyor. İsrail geniş alanları tahrip etmeye devam ederken ateşkesi kabul etmekteki isteksizliğine rağmen ateşkese varmaktan başka çaresi olmadığına mı ikna oldu? Bu da Amerikan vaatlerinin akıbeti sorusuna kapı açıyor. Peki savaşın sona erdiğini ilan etmek için doğru zamanı seçmek Tel Aviv'in mi elinde?

Taif Anlaşması çatısı altında konumlanma

Kaynaklar, Berri'nin Hizbullah’a, içe dönmesi ve kendisini Taif Anlaşması çatısı altında konumlandırması tavsiyesinde bulunma rolünü de göz ardı etmedi. Özellikle de uluslararası toplum tüm bileşenleriyle muhalefete Lübnan'ın birikmiş krizlerinden kurtulması için iş birliği yapması yönünde el uzatmasını tavsiye ederken…

Hizbullah'ın Gazze Şeridi'ne verdiği destekle aynı döneme denk gelen gelişmelere karşı temkinli olduğunu söyleyen kaynaklar, Hizbullah’ın İran'ın müdahalesine oynadığı bahsin yanlış olduğu gerçeği ışığında hesaplarını yeniden gözden geçirmeye karar verip vermediğini soruyor. İran, bölgedeki konumunun zayıflaması ihtimalini göz önünde bulundurarak rejimi korumak ve muhafaza etmekle ilgileniyor.

Dolayısıyla Hizbullah'ın Taif Anlaşması’nı restore etme kararı, kaynaklara göre sahip olduğu artı gücün siyasi denklemde harcanmayacağını anladıktan sonra Lübnan'ı kurtarmak için çözüm arayışında siyasi harekete katılmaya istekli olduğu anlamına geliyor. Ateşkes sağlanır sağlanmaz ülkenin yeni bir siyasi aşamaya girmeye hazır olmasıyla birlikte, 1701 sayılı kararın uygulanması için üzerinde anlaşmaya varılanları hayata geçirmeyi üstlenecek cumhurbaşkanının seçilmesine öncelik verecek şekilde, başta muhalefet olmak üzere ülkedeki ortaklarıyla iletişime geçecek kanalların aranmasına ihtiyaç var.

Bu nedenle, Kasım'ın Hizbullah'ı yeni bir siyasi aşamaya taşımaya hazırlanırken çizdiği yol haritasına muhalefetten ya da merkezcilerden gelebilecek tepkilere yer açmak için sabırlı olmak gerekiyor. Bunun için de muhaliflerine kabadayılık taslamaması, cumhurbaşkanının seçimini durgunluktan çıkarmak ve Taif Anlaşması’nın uygulanmasını tamamlamak için açık, esnek ve gerçekçi olması gerekiyor. Bunun karşılığında da kendisine aynı şekilde davranılmalı ve Gazze Şeridi'ni destekleme tekelinden önceki gücünün artık geçmişteki gibi olmadığı bahanesiyle ülkenin kurumlarını restore etme konusunda kendisini zayıflatmak istediklerini düşündürecek şekilde hareket edilmemelidir. Öyle ki İran'ın etkisinin azalması, direniş ekseninin vurucu gücünü oluşturan ve bölgedeki en güçlü kolu olduğu için Hizbullah'a destek sağlamada mütevazı sınırlarda bile olsa bir rol oynamayan arenaların birliğinin etkisizliği ile bağlantılı olarak ortaya çıktı. Dolayısıyla, devlet projesine yeniden kazandırmak için İran'ı kucaklamaya ihtiyaç var.