Mısır ve Tacikistan’dan terörle mücadele anlaşması

Sisi ve Rahman, Kahire'deki uluslararası ve bölgesel gelişmeleri görüştü.

Sisi, Tacikistan lideri Rahman’ı törenle karşıladı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Tacikistan lideri Rahman’ı törenle karşıladı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır ve Tacikistan’dan terörle mücadele anlaşması

Sisi, Tacikistan lideri Rahman’ı törenle karşıladı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Tacikistan lideri Rahman’ı törenle karşıladı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Tacik mevkidaşı İmamali Rahman, ekonomik ve ticari iş birliğini geliştirmeye yönelik Kahire ve Duşanbe’nin sahip olduğu potansiyellere yatırım yapmanın yanı sıra güvenlik iş birliğini güçlendirme ve ‘terörle mücadele’ konusunda anlaştılar.
Sisi ve Rahman arasında dün Kahire’deki İttihadiye Sarayı’nda gerçekleştirilen görüşmenin gündeminde ‘Mısır'ın Tacik kadrolara sağladığı eğitim ve teknik destek programları alanında iş birliğinin yanı sıra Tacikistan'dan el-Ezher ve Mısır üniversitelerinde öğrenci kabulü’ de vardı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı Sisi dün ülkesinin ‘Tacikistan ile ikili ilişkileri geliştirmeye ve iki ülkenin ortak çıkarlarını sağlayacak şekilde çeşitli alanlarda deneyim alışverişinde bulunmaya verdiği önemi vurguladı. Tacikistan Cumhurbaşkanı da ülkesinin Mısır ile seçkin ikili ilişkilerden duyduğu gurura, Tacikistan'ın ulusal projelerden yararlanma konusundaki ilgisine ve Mısır'ın Cumhurbaşkanı Sisi liderliğinde tanık olduğu, bölgesel düzeyde bir istikrar ve güvenlik ayağı olarak konumunu güçlendiren kalkınma deneyimine dikkat çekti.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi dün yaptığı açıklamada, görüşmelerde özellikle Ukrayna ve Afganistan'daki bölgesel ve uluslararası düzeydeki gelişmelerin ele alındığını aktardı. Ayrıca güvenlik ve istihbarat alanında iki ülke arasındaki iş birliğini ve koordinasyonu geliştirmenin, uluslararası çabaları güçlendirmenin yanı sıra özellikle de terörle mücadele, radikal ideoloji ve organize suçla ilgili bilgi ve deneyim alışverişinde bulunmanın yolları üzerinde duruldu. Askeri ve güvenlik çatışması ile birlikte söz konusu tehlikeye karşı kültürel ve entelektüel yönlerin ele alınmasının önemi vurgulandı.
Tacik Cumhurbaşkanı görüşmenin ardından Sisi'yi ülkesine davet etti. Görüşmeler, iki ülke arasında tarım, gençlik, spor ve yüksek öğrenim alanlarında birçok mutabakat ve iş birliği anlaşmasının yanı sıra Güney Sina Valiliği ile Tacikistan'daki Hatlon bölgesi arasında bir dostluk ve iş birliği anlaşmasının imzalanmasına tanık oldu.
Diğer yandan Sisi, sulama geliştirme ve su kaynaklarının, hidroelektrik, madencilik, tarım, turizm, sağlık ve ilaç imalatının kullanımını en üst düzeye çıkarma alanlarında iki ülke arasındaki iş birliğini geliştirme olasılığını gündeme getirdi. Ayrıca güvenlik alanındaki koordinasyonu geliştirmek ve iki ülke arasında terörle mücadele, ülkeleri tehdit eden küresel organize suç ağlarına ilişkin bilgi ve deneyim alışverişinde bulunmak için Tacikistan Cumhurbaşkanı ile anlaştıklarını vurguladı. Sisi, Tacikistan Cumhurbaşkanı ile dünkü görüşmesinden sonra düzenlediği basın toplantısında şunları söyledi:
“Tacikistan Cumhurbaşkanı, iki ülke arasındaki çeşitli alanlarda ikili iş birliğini geliştirme konusundaki isteğinden ve geçmişte büyümeye tanık olan Mısır-Tacik ilişkilerinin derinliğinden duyduğu gururu bildirdi. Mevcut iş birliği çerçevelerini iki ülkenin yetenekleriyle orantılı bir şekilde etkinleştirmek için çalışmak önemlidir. Bu durum halkların çıkarlarına hizmet eder.”
Ortak çıkarlar doğrultusundaki uluslararası ve bölgesel meselelere ek olarak Kasım 2019’da Kahire'de düzenlenen Ekonomik, Bilimsel ve Teknik İş birliği Ortak Komitesi'nin ikinci oturumunun olumlu sonuçlarının uygulanmasının takip edilmesi konusunda mutabık kalındığına işaret etti. Mısır Cumhurbaşkanı, tartışmaların Mısır'ın bu yılki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (COP27) Taraflar Konferansı'nın yirmi yedinci oturumuna ev sahipliği yapması ve başkanlığı ile ilgili olduğunu belirtti. Uluslararası kuruluşların çabalarını, iklim konusunda uluslararası çapta başarıya dönüştürmek için harekete geçirilmesinin önemini vurguladı.
Cumhurbaşkanı Sisi ile imzaladığı anlaşmaların iki ülke arasındaki ilişkilerin her alanda iyileştirilmesine zemin hazırlayacağına dikkat çeken Tacikistan Cumhurbaşkanı şu açıklamada bulundu:
“Genişletilmiş görüşmelerde Mısır ve Tacikistan arasındaki ikili ve çok taraflı ilişkilerin başlıca gündem maddeleri ele alındı. Yapıcı ve verimli ikili iş birliğinin her iki ülkenin uzun vadeli çıkarlarına hizmet edeceği vurgulandı."
Tacik Cumhurbaşkanı, ‘mevcut fırsatlardan yararlanarak ticaret alışverişi hacmini artırmak için de bir uzlaşı olduğuna’ dikkat çektiği dünkü basın toplantısında "Cumhurbaşkanı Sisi ile bölgesel ve uluslararası nitelikteki acil meseleler hakkında görüş alışverişinde bulundum" dedi.
Tacikistan ve Mısır tarafları bölgesel güvenlik, (tehditlerle mücadele) ve küresel zorluklarla ilgili konularda iş birliği yapmaya hazır olduklarını vurguladılar. İki ülke arasında radikalizmle mücadele, silah kaçakçılığı, siber suçlar ve ulus ötesi organize suç alanlarında iş birliğinin güçlendirilmesi gereğinin gündeme geldiği görüşmelerde güvenlik sorunları ile Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Afganistan'daki çatışmaları mümkün olan en kısa sürede sona erdirmenin yolları hakkında görüş alışverişinde bulunuldu.



Suriye’de SDG bölgelerinden diğer bölgelere petrol akışı yeniden başlıyor

Şam sokaklarında yakıt pet şişelerde satılıyor (Şarku’l Avsat)
Şam sokaklarında yakıt pet şişelerde satılıyor (Şarku’l Avsat)
TT

Suriye’de SDG bölgelerinden diğer bölgelere petrol akışı yeniden başlıyor

Şam sokaklarında yakıt pet şişelerde satılıyor (Şarku’l Avsat)
Şam sokaklarında yakıt pet şişelerde satılıyor (Şarku’l Avsat)

Suriye'nin kuzeydoğusunda Suriye Demokratik (SDG) kontrolündeki bölgelerden ülkenin iç kesimlerine ham petrol akışı, Beşşar Esed rejiminin 8 Aralık'ta devrilmesinden bu yana durdurmuştu. Yeniden başlayan ham petrol akışı, ekonomik ve siyasi durumda yakın zamanda bir ilerleme kaydedileceğinin bir göstergesi olarak görüldü. Öte yandan Şam, Avrupa Birliği'nin (AB) enerji, ulaşım ve bankacılık sektörlerine uyguladığı yaptırımları önümüzdeki pazartesi günü askıya almasını bekliyor.

Suriye basını, SDG ile yeni Suriye hükümeti arasında petrol akışına ilişkin imzalanan ön anlaşma çerçevesinde onlarca ham petrol tankerinin el-Malikiye kırsalındaki Tel Ades terminalinden Humus ve Baniyas'taki rafinerilere yeniden ham petrol taşımaya başladığını bildirdi. Haseke ve Deyrizor illerindeki petrol sahalarından Şam'daki rafinerilere düzenli olarak gönderilen günlük ham petrol miktarının 5 bin varili aşması bekleniyor. Ancak bu miktar Şam'ın kontrolündeki bölgelerin aylık beş milyon varilin üzerinde olduğu tahmin edilen petrol ihtiyacının sadece bir kısmını karşılıyor.

Suriye'nin kuzeydoğusundan ülkenin iç kesimlerine ham petrol akışı, Şam ile SDG arasında çatışmaların önlenmesi ve SDG üyelerinin Suriye ordusuna katılarak ‘birleşik bir Suriye’ içinde ülke yönetimine dahil olması amacıyla siyasi müzakerelerin sürdüğü bir dönemde yeniden başladı.

scdfvgrt
Humus’taki petrol rafinerisi (Arşiv)

Reuters'ın daha önceki bir haberine göre Şam, devam eden yaptırımlar ve mali riskler nedeniyle açtığı ihalelere büyük ithalatçıların hiçbiri başvurmadığı için yerel aracılar vasıtasıyla petrol ithal etmekte zorlanıyor.

Şam, Avrupa'nın enerji, ulaştırma ve bankacılık sektörlerine  uyguladığı yaptırımların askıya alınmasının görüşüleceği yarın yapılması planlanan AB Konseyi toplantısını bekliyor.

Şam, ekonomik döngüyü yeniden başlatmak için ekonomisi hedef alan uluslararası yaptırımların kaldırılmasına umuyor. Her ne kadar Suriye'ye yönelik yaptırımların kaldırılması gerektiği konusunda Avrupa'da bir fikir birliği olsa da daha önce Fransız Haber Ajansı AFP'ye konuşan Avrupalı bir yetkili, bazı ülkelerin ‘terörün finansmanına’ yol açabileceği endişesiyle Suriye'nin bankacılık sektörüne yönelik yaptırımların kaldırılması konusunda anlaşmazlık olduğunu söylemişti.

Suriye Ekonomi Bakanı Basil Abdulhanan ile AB Komisyonu'ndan bir heyetin Şam'da bir araya gelerek ekonomik durumu ve ekonomik kalkınma yollarını değerlendirdiği ve Suriye'ye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını ele aldığı son toplantının ardından, finans sektörüne yönelik yaptırımların kaldırılmasına ilişkin beklentiler arttı.

Raporlar, Avrupalıların yaptırımların bir takvim dahilinde ‘adım adım askıya alınması’ ilkesini benimsediğini gösteriyor. Buna göre ya AB yaptırımları kademeli olarak kaldıracak ya da tam tersi olacak. Avrupalılar, Suriye toplumunun tüm kesimlerinin geçiş dönemine dahil edilmesini, kadınların katılımının sağlanmasını ve haklarına saygı gösterilmesini, vatandaşlık haklarını garanti altına alan yeni bir anayasa hazırlanmasını ve özgür seçimlerin yapılmasını istiyorlar.

Şarku’l Avsat'a konuşan Şam'daki kaynaklar, Suriye'nin mevcut durumunda bu koşulların sağlanmasının zor bir görev olduğunu belirttiler. Durumun henüz güvenlik düzeyinde istikrara kavuşmadığını ve bunun da istikrara bağlı olduğunu belirten kaynaklar, bunun da ekonominin iyileşmesine, ekonominin iyileşmesinin ise yaptırımların kaldırılmasına bağlı olduğunu vurguladılar.

Kaynaklar, Avrupa tarafından uygulanan yaptırımların hafifletilmesi bu kısır döngüyü kıracağını ve hükümetin Suriyelilerin yaşam koşullarını iyileştirmek için gerçek adımlar atmasını sağlayacağını, zira halen maaşları ödeyemediğini ve iç barış için gerçek bir tehdit oluşturan yüz binlerce kişiyi işten çıkarma ikilemini çözemediğini ifade ettiler.

scdfvg
Şam sokaklarında yakıt pet şişelerde satılıyor (Şarku’l Avsat)

27 ülkeden oluşan AB, 2011 yılının mayıs ayında, halk protestolarının acımasızca bastırılması karşısında Beşşar Esed rejimine geniş kapsamlı yaptırımlar uygulamış, yaptırımlar birkaç kez uzatılmış ve başta Suriye petrolünün ve petrol ürünlerinin ihracatının yasaklanması ve yatırımların kısıtlanması olmak üzere Suriye ekonomisinin büyük ve temel alanlarını kapsayacak şekilde genişletilmişti. Bankacılık alanında, Suriye Merkez Bankası'nın AB ülkelerindeki mal varlıkları donduruldu ve Suriyeli finans kuruluşlarının Avrupa'da şube ya da şirket açmaları engellendi. Esed rejimiyle bağlantılı yüzlerce kişi, yetkili ve kuruluşun mal varlıklarının dondurulmasını ve seyahat yasaklarını da içeren yaptırımlar, Suriye ekonomisinin kötüleşmesine ve yolsuzluğun yayılmasına katkıda bulundu.

BM tarafından cuma günü yayınlanan bir raporda, Suriye ekonomisinin mevcut büyüme oranlarında devam etmesi halinde 2080 yılından önce 2011 öncesi gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) seviyesine ulaşamayacağı uyarısında bulunuldu. Rapora göre iyileşme süresinin on yıla indirilmesi için yıllık ekonomik büyümenin altı kat artması gerekiyor. GSYİH, son 14 yılda değerinin yarısından fazlasını kaybetti ve her on Suriyeliden dokuzu yoksulluk sınırının altında yaşıyor.