Kahire ve Doha’dan iş birliğini geliştirmeye yönelik adım

Mısır ve Katar dışişleri bakan yardımcıları bölgesel sorunları görüştüler.

Mısır ve Katar dışişleri bakan yardımcıları Kahire'de bir araya geldiler. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır ve Katar dışişleri bakan yardımcıları Kahire'de bir araya geldiler. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Kahire ve Doha’dan iş birliğini geliştirmeye yönelik adım

Mısır ve Katar dışişleri bakan yardımcıları Kahire'de bir araya geldiler. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır ve Katar dışişleri bakan yardımcıları Kahire'de bir araya geldiler. (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Kahire ve Doha temsilcileri, Mısır-Katar ilişkilerinin güçlendirilmesi ve ikili iş birliğine hız verilmesi amacıyla Kahire’de bir araya geldiler. Mısır'ın Arap İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Alaa Musa, Katar Dışişleri Bölgesel İşlerden Sorumlu Yardımcısı Muhammed bin Abdulaziz bin Salih El-Hulaifi ile Kahire'de Dışişleri Bakanlığı'nda görüştü. Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan dün akşam yapılan açıklamaya göre taraflar iki ülke arasındaki ilişkileri ve iş birliğini geliştirmenin yollarını tartıştı. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada "Bir takım bölgesel meseleler ve ortak menfaatlerle ilgili konular tartışıldı. Görüş alışverişinde bulunuldu" denildi.
Riyad, Kahire, Manama ve Abu Dabi ile Doha arasındaki anlaşmazlığı sona erdirmek için Riyad’da, Ocak 2021'de El-Ula Anlaşması imzalanmıştı. Ardından Mısır ve Katar dışişleri bakanları karşılıklı ziyaretlerde bulundular. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi, geçtiğimiz ay Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad ile Pekin'de 24. Kış Olimpiyatları’nın açılış töreninde bir araya geldi. İkili geçtiğimiz ağustos ayında Bağdat'ta bir araya gelmişti. Ayrıca Glasgow'daki İklim Değişikliği Zirvesi'nde Katar Emiri ile Sisi görüştü.
Mısır-Katar ilişkilerinin yeniden tesis edilmesi ile ilgili gündemin seyrinin geçtiğimiz dönemde hızlanması dikkat çekiyor. İki ülkenin bakanlarını, büyükelçilerini ve yetkililerini bir araya getiren görüşmelerde iş birliği ilişkileri ve bunları geliştirmeye yönelik mekanizmalar ele alınıyor. Mısır'ın Doha Büyükelçisi Amr El-Şerbini, Katar Şura Konseyi başkanı Hasan bin Abdullah El-Ğanim ile geçen aralık ayında bir araya geldi. Mısır Büyükelçisi, Katar'da Şura Konseyi Başkanı seçilmesi vesilesiyle Mısır Parlamentosu Başkanı Hanefi Gabali'den Şura Konseyi Başkanı'na bir tebrik mektubu gönderdi. Geçen kasım ayında da Doha'daki Mısır Büyükelçisi güven mektubunu Şeyh Tamim bin Hamad'a sundu. Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Mısır Büyükelçisi’nin görüşme sırasında Cumhurbaşkanı Sisi'nin selamlarını Katar Emiri'ne ilettiği belirtildi. Gelinen noktanın iki ülke ilişkilerinde yeni bir aşamayı temsil ettiğini ve bu ilişkileri karşılıklı çıkarlar temelinde, daha fazla ortak iş birliğine doğru ilerletmek için karşılıklı isteğin olduğu ifade edildi. Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Katar Emiri’nin Cumhurbaşkanı Sisi'ye selamlarını ilettiği ve iki ülke arasındaki ilişkilerde sağlanan gelişmeye övgüde bulunduğu belirtildi. Şeyh Tamim bin Hamad ayrıca Katar'ın Mısır’la her alanda iş birliğini harekete geçirmeye ve iki ülke arasındaki ilişkileri geliştirmeye istekli olduğunu vurguladı.



Kahire, HDK'nin ‘sınır üçgeni’ üzerinde kontrol sağladığını duyurmasına nasıl bakıyor?

Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yapan Sudan ordusu mensupları, 21 Mart (AP)
Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yapan Sudan ordusu mensupları, 21 Mart (AP)
TT

Kahire, HDK'nin ‘sınır üçgeni’ üzerinde kontrol sağladığını duyurmasına nasıl bakıyor?

Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yapan Sudan ordusu mensupları, 21 Mart (AP)
Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yapan Sudan ordusu mensupları, 21 Mart (AP)

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Mısır, Sudan ve Libya arasındaki ‘sınır üçgeni’ bölgesinin kontrolünü ele geçirdiğini açıklaması, Kahire'nin Sudan savaşında sahadaki gelişmelere ilişkin tutumu konusunda soru işaretleri yarattı.

Mısırlı uzmanlar, ‘Mısır'ın Sudan'daki askeri gelişmeleri yakından takip ettiğini ve ulusal güvenliğinin doğrudan etkilenmesi halinde karşılık verme hakkını saklı tuttuğunu’ belirterek, HDK'nin sınır üçgeni bölgesini kontrol etmesinin ‘başkent Hartum'daki son kayıplarını telafi etmek için manevi bir kazanç’ olduğunu kaydetti.

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir kenti yakınlarında bulunan sınır üçgeni bölgesi, Sudan ordusu ile HDK arasında devam eden savaşın ana cephelerinden birini oluşturuyor.

Nisan 2023 ortalarında başlayan Sudan savaşı, Orgeneral Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusu ile Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK arasında devam eden çatışmalarla üçüncü yılının ikinci ayına girdi. Birleşmiş Milletler (BM) tahminlerine göre savaş, ülke içinde ve dışında yaklaşık 14 milyon insanın yerinden edilmesine neden oldu.

HDK dün yaptığı açıklamada, Sudan, Libya ve Mısır arasındaki sınır üçgeni bölgesini kontrol altına aldığını duyurdu. ‘Sudan, Libya ve Mısır arasında önemli bir buluşma noktası olan stratejik bölgeyi niteliksel bir adımla özgürleştirmeyi başardığını’ belirten HDK tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi: “Sudan ordusuna asker ve teçhizat açısından ağır kayıplar verdirdik… Onlarca savaş aracını ele geçirdik.”

Bunun öncesinde Sudan Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı, ‘saldırganlığı püskürtmek için savunma düzenlemeleri olarak tanımladığı adımın bir parçası olarak sınır üçgeni bölgesini boşalttığını’ duyurdu. Sudan ordusu tarafından dün yapılan açıklamada, “Bu hareket, sınır bölgesindeki saha gelişmeleri ışığında ulusal egemenliği korumak ve stratejik konumları güvence altına almak için operasyonel planların bir parçası olarak yapıldı” ifadesi yer aldı.

Gelişmeler, Sudan ordusunun salı günü yaptığı açıklamada, HDK ve Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter'e bağlı Libya güçlerini ‘bölgeyi ele geçirmek amacıyla Mısır, Sudan ve Libya arasında bulunan sınır üçgenindeki sınır noktalarına saldırmakla’ suçlayarak, bunu ‘Sudan'a, topraklarına ve halkına karşı bariz bir saldırganlık’ olarak nitelendirmesinin ardından geldi.

Mısır Temsilciler Meclisi Savunma ve Ulusal Güvenlik Komitesi üyesi Tümgeneral Muhammed Salah Ebu Hemile, “Kahire, Mısır'ın ulusal güvenliğiyle doğrudan bağlantılı olduğu için Sudan'daki gelişmeleri yakından takip ediyor” dedi. Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte HDK'nin sınır üçgeni bölgesini kontrol etmesinin güvenlik üzerindeki etkisini küçümseyen Ebu Hemile, bunun ‘özellikle başkent Hartum'daki son saha kayıplarını örtbas etme girişimi’ olduğunu söyledi ve Kahire'nin ‘Sudan'daki ulusal kurumları desteklemeye istekli olduğunu, ancak bir tarafı diğerinin aleyhine desteklemekle meşgul olmadığını’ belirtti.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, HDK'nin sınır üçgeninde kontrolü sağladığını duyurmasının ‘savaşın saha gerçekliği üzerinde hiçbir ağırlığı olmayan manevi bir kazanım’ olduğunu ifade etti. Ferec, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, “HDK, başkent Hartum'u kaybettikten sonra herhangi bir saha başarısını duyurmaya çalışıyor… Mısır, güney sınırlarındaki güvenliğiyle doğrudan ilgili olduğu için Sudan savaşındaki gelişmeleri izlemeye devam ediyor. Mısır'ın Sudan'daki savaşa müdahale etmeme konusunda bir isteği var” ifadelerini kullandı.

Hamideti defalarca, ‘Mısır'ın Sudan ordusuna savaş uçakları da dahil olmak üzere askeri destek sağladığını’ iddia etti. Ancak geçen yıl Mısır Dışişleri Bakanlığı bu iddiaları yalanlamış ve o dönemde yaptığı bir açıklamada ‘uluslararası toplumu HDK Komutanı’nın söylediklerinin doğruluğunu kanıtlayan delilleri bulmaya’ çağırmıştı. Söz konusu suçlamalar, Kahire'nin savaşı durdurmak ve sivilleri korumak için yoğun çaba sarf ettiği bir dönemde geldi.

Mısır'ın Sudan'daki meşruiyeti ‘askeri değil siyasi olarak’ desteklediğini belirten Ebu Hemile, “Kahire, Sudan'ın devam eden iç savaş ışığında kurumlarını restore etmesini istiyor ve kısa süre önce sivil bir başbakanın atanmasını memnuniyetle karşıladı” dedi.

Diğer yandan Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli salı günü Sudanlı mevkidaşı Kâmil et-Tayyib İdris'i arayarak, ‘Kahire ile Hartum arasındaki ikili ilişkilerin iki ülke arasında daha fazla koordinasyona katkıda bulunacak şekilde çeşitli düzeylerde güçlendirilmesine yönelik çalışmaların devam ettiğini’ bildirdi.

Mısır'ın eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Salah Halime, HDK'nin sınır üçgenini kontrol etmesini Sudan ordusunun LUO’nun bu güçlere askeri destek verdiği yönündeki suçlamalarıyla ilişkilendirerek, “Sınırdaki gelişmeler Sudan'daki savaşın henüz bitmediğini ve sahada niteliksel bir gelişme olduğunu gösteriyor” ifadesini kullandı.

Şarku’l Avsat'a konuşan Halime, ‘Mısır'ın güney sınırlarında herhangi bir doğrudan ihlal olması halinde harekete geçeceğini’ belirterek, “Mısır'ın olup bitenleri yakından takip etmesinin temelinde toprakları üzerindeki tam egemenliğini korumak yatıyor” dedi. Halime ayrıca, askeri gelişmeleri Sudan'daki iç siyasi durumla ilişkilendirerek, “HDK'nin hamleleri, önümüzdeki dönemde kontrolü altındaki bölgelerde paralel bir hükümet kurulacağını duyurma hazırlığından kaynaklanıyor” şeklinde konuştu.

Hamideti, merkezi Port Sudan'da bulunan Sudan hükümetine paralel bir hükümet olarak Barış ve Birlik Hükümeti’nin kurulduğunu duyurmuştu.