Fas-Moritanya Yüksek Komitesi toplantılarında siyasi uzlaşı

Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi dün Rabat'ta, üst düzey yetkililer düzeyinde sekizinci oturumunu düzenledi. (Şarku'l Avsat)
Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi dün Rabat'ta, üst düzey yetkililer düzeyinde sekizinci oturumunu düzenledi. (Şarku'l Avsat)
TT

Fas-Moritanya Yüksek Komitesi toplantılarında siyasi uzlaşı

Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi dün Rabat'ta, üst düzey yetkililer düzeyinde sekizinci oturumunu düzenledi. (Şarku'l Avsat)
Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi dün Rabat'ta, üst düzey yetkililer düzeyinde sekizinci oturumunu düzenledi. (Şarku'l Avsat)

Fas Başbakanı Aziz Ahnuş ve Moritanya Başbakanı Muhammed Vild Bilal Mesud başkanlığındaki Fas-Moritanya Ortak Yüksek Komitesi'nin sekizinci oturumu, 13 yasal metin üzerinde anlaşmaya varılarak sona erdi. Ticaret ve yatırım, sanayi ve turizm, konut, çevre ve sürdürülebilir kalkınma, güvenlik ve sağlık, kültür, tarım ve balıkçılık, mevduat ve yönetim ve mesleki eğitim sektörlerini kapsayan sekizinci oturumda anlaşmalar, mutabakat zaptı, yürütme programları ve protokoller de yer aldı. Siyasi istişare düzeyindeki toplantılarda, iki tarafın ortak çıkarlarını ilgilendiren birçok bölgesel ve uluslararası konuda fikir birliği içinde olduğu kaydedildi. Mağrip alanı, ortak Arap eylemi, Filistin davası, Libya, Yemen ve Suriye çatışmalarının yanı sıra Sahel ve Sahra bölgesi ve Afrika Kıtası’ndaki kalkınma ile ilgili konularda esas olarak görüş birliğine varıldı.
Fas Başbakanı, ekonomik iş birliğini etkinleştirmek ve iki ülke arasındaki ticaret alışverişini geliştirmek için Fas ve Moritanya'daki ekonomi alanında çalışmalar yürütenlere ve özel sektöre daha fazla katılım çağrısında bulundu.
Ahnuş, oturumun çalışmasına başkanlık ederken iki ülkedeki ekonomi alanında görevli aktörlerin katılımının, ‘her iki tarafa da fayda sağlayacak ortak yatırım projelerine erişime ve Güney-Güney iş birliği için bir model olarak, stratejik boyutu olan kârlı üretken projeler ve ortaklıkların kurulmasına olanak sağlayacağını söyledi. Toplantının, derin bölgesel değişimler, büyük uluslararası dönüşümler, şu an bölge ülkelerine dayatılan güvenlik sorunları, meşruiyet, insan ve uyuşturucu kaçakçılığı ile terörizm sorunlarının gölgesinde gerçekleştiğine dikkat çekti.
Diğer yandan Moritanya Başbakanı, Fas ve Moritanya'nın iki kardeş halkın refah ve kapsamlı büyüme umutlarını ve isteklerini gerçekleştirmek için ilişkilerini en geniş ufuklara taşımaya kararlı olduklarını belirtti. Muhammed Vild Bilal Mesud, “İki kardeş ülkeyi ve halklarımızı birleştiren kardeşlik bağları, sağlam manevi temellere ve her alanda uzun dayanışma ve ikili iş birliği yürüyüşlerine dayalı, samimi ve güçlüdür” dedi.
Mesud ayrıca oturumda imzalanan anlaşmaların, mutabakat zaptı ve yürütme programlarının ‘ikili iş birliği için istenilen dinamiği ileriye taşıyabileceğini, zira çoğunun gelişme alanını ve iki ülkenin iş adamları arasındaki ortaklığın güçlendirilmesini’ kapsadığını vurguladı.
Fas hükümeti tarafından yapılan açıklamaya göre, Fas ve Moritanya'nın liderler düzeyinde ‘ayrıcalıklı ve kardeş’ ilişkilere sahip olduğu göz önüne alındığında zirvenin, ‘iki ülkenin ortaklığını yansıttığı’ ifade edildi. Bu bağlamda Moritanya tarafı, Kudüs Komitesi Başkanı Fas Kralı 6. Muhammed tarafından Kudüs’ü korumak için sarf edilen çabalara ve Komite’nin yürütme kolu olan Bayt Mal Al-Quds Al-Sharif Agency tarafından gerçekleştirilen insani ve sosyal projelere de övgüde bulundu. Ayrıca Kral 6. Muhammed’in beş Sahel ülkesinin Afrika’da sürdürülebilir kalkınma ve Kıta’da barış, güvenlik ve istikrarın temellerini sağlamlaştırma konusundaki rolüne de övgüde bulundu. Fas tarafı da Moritanya Devlet Başkanı Muhammed Vild Şeyh el-Gazvani'nin kalkınma sürecinde tüm grupların entegrasyonunu sağlayan kapsamlı bir sosyal koruma sistemi kurmayı amaçlayan politikasını ve bu kardeş ülkenin Sahel'deki rolünü takdir etti. Oturumun gündeminde sektörel alanda iş birliği de vardı. Fas-Moritanya Yüksek Komitesi, bir dizi ekonomik, kültürel, eğitimsel ve teknik alandaki iş birliğini gözden geçirdi ve bu bağlamda kaydedilen sonuca dikkat çekti. Ayrıca iki ülke için öncelikli sektörlerde ikili iş birliği mekanizmalarını geliştirmenin yolları da incelendi.
Moritanya Başbakanı önceki gün Rabat'ı bakanlar, üst düzey yetkililer ve iş insanlarından oluşan bir heyet eşliğinde ziyaret etti. Ortak Yüksek Komite'nin sekizinci oturumunun çalışmaları, geçtiğimiz çarşamba ve perşembe günü iki ülkeden çeşitli bakanlık temsilcilerin de katılımıyla, üst düzey yetkililer düzeyinde gerçekleştirildi.



Savaş sonrası Gazze'nin geleceği: Fetih ve Hamas sonunda anlaştı mı?

İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
TT

Savaş sonrası Gazze'nin geleceği: Fetih ve Hamas sonunda anlaştı mı?

İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)

Filistin Ulusal Yönetimi ve Hamas'ın, Gazze'de savaş sonrası ortak komite kurulması için anlaşmaya vardığı bildiriliyor. 

Haber sitesi New Arab'a konuşan ve kimliğinin gizli tutulmasını isteyen bir Hamas yetkilisi, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas hükümetiyle Mısır'ın başkenti Kahire'de pazar günü görüşme yapıldığını belirtiyor. 

Görüşmelerde, savaş sonrası dönemde Gazze'nin yönetimi için ortak sivil komite kurulmasına yönelik "büyük ilerleme" kaydedildiği aktarılıyor. Yetkili, sadece "prosedürel işlemlerin" tamamlanması gerektiğini, bunlarla ilgili Hamas ve Abbas'ın partisi Fetih arasında anlaşmazlık yaşanmayacağını ifade ediyor.

Kurulacak komiteyle ilgili taslak belgelere göre, Batı Şeria ve Gazze'nin tek bir siyasi yapı altında toplanması öngörülüyor. Komitenin sağlık, ekonomi, tarım ve altyapı alanlarında denetimi sağlaması hedefleniyor. 

Diğer yandan İsrail'in böyle bir komiteyi kabul etmesi zor görünüyor. Tel Aviv yönetimi savaş sonrası Gazze'nin yönetiminde Hamas'ın yer almasına ilişkin senaryolara defalarca karşı çıkmıştı.

Hamas ve Fetih, Çin'in arabuluculuğuyla 21-22 Temmuz'da görüşme yapmıştı. Toplantılara Fetih ve Hamas'ın yanı sıra İslami Cihat, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi ve Filistin Kurtuluş Demokratik Cephesi'nin de aralarında bulunduğu 14 örgüt katılmıştı. Ulusal birliğin sağlanması ve geçici uzlaşı hükümeti kurma amacıyla mutabakata varan taraflar Pekin Deklarasyonu'nu imzalamıştı. Hamas ve Fetih'i bir araya getiren Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, bunu "Tarihi bir an" diye nitelemişti. 

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Taraflar, Filistin'in bağımsızlığına dair izlenecek stratejilerde derin görüş ayrılığı yaşıyor. Fetih, bağımsız Filistin devleti için İsrail'le müzakere yolunu tercih ederken, Hamas ise silahlı direnişi destekliyor ve İsrail'i tanımıyor. 

Diğer yandan İsrail'in Gazze'de kurduğu üsler, askerlerin bölgede kalıcı olabileceğine dair endişe uyandırıyor. Amerikan gazetesi New York Times'ın (NYT) analizinde, İsrail ordusunun Gazze'de tampon bölge oluşturmak için son üç ayda yaklaşık 600 binayı yıktığı bildiriliyor. Bunlar yerine iletişim kuleleri ve savunma amaçlı üsler kurulduğu belirtiliyor. 

Askeri yapılanmaların, Gazze Şeridi'nin orta kesiminden geçen ve bölgenin kuzeyiyle güneyini ayıran Netzarim Koridoru'nu genişlettiği ifade ediliyor. NYT, koridor boyunca en az 20 karargah inşa edildiğini aktarıyor. 

İsrail ordusundan emekli Tuğgeneral Amir Avivi, üst düzey askeri yetkililerin Gazze'den "çekilmeyi veya ayrılmayı bir seçenek olarak görmediğine" dikkat çekiyor. 

İsrail Tarım Bakanı Avi Dichter de geçen hafta yaptığı açıklamada ordunun "Gazze'de uzun süre kalacağını" söylemişti. 

Ancak İsrail Ordu Sözcüsü Yarbay Nadav Shoshani, Netzarim Koridoru'ndaki askeri yapılanmaların geçici olduğunu öne sürerek, "Orada inşa ettiğimiz her şeyi bir günde kaldırabiliriz" diyor.

Independent Türkçe, Times of Israel, Cradle, New York Times, Arab News