Filistin Otoritesi, Ankara-Tel Aviv yakınlaşmasından endişeli değil  

Türkiye’nin Filistin meselesinin çözümünde bir rol üstlenmesini umuyoruz  

İsrail'de çalışan Filistinliler, Gazze'nin kuzeyindeki Beyt Hanun'daki bir kontrol noktasından geçiş yaparken. (DPA)  
İsrail'de çalışan Filistinliler, Gazze'nin kuzeyindeki Beyt Hanun'daki bir kontrol noktasından geçiş yaparken. (DPA)  
TT

Filistin Otoritesi, Ankara-Tel Aviv yakınlaşmasından endişeli değil  

İsrail'de çalışan Filistinliler, Gazze'nin kuzeyindeki Beyt Hanun'daki bir kontrol noktasından geçiş yaparken. (DPA)  
İsrail'de çalışan Filistinliler, Gazze'nin kuzeyindeki Beyt Hanun'daki bir kontrol noktasından geçiş yaparken. (DPA)  

Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki, Ankara ile Tel Aviv arasındaki yakınlaşmadan endişe duymadıklarını bilakis memnun olduklarını belirtti. CNN Türk’e açıklamada bulunan Maliki, İsrail-Türkiye yakınlaşmasının Filistin meselesinin çözümüne katkı sağlamasını umduğunu ifade etti.  
Filistin yönetiminin bu yakınlaşmaya şaşırmadığını söyleyen Maliki, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Türkiye-İsrail normalleşmesinin Filistin’le ilişkileri etkilemeyeceğinin teminatını verdiğine işaret ederek, Ankara’nın İsrail ile Filistin arasında müzakerelerde arabulucu rol üstlenmeyi önerirse, Filistin’in bu teklifi kabul edeceğini kaydetti. Maliki ayrıca bu yakınlaşmanın, İsrail-Filistin müzakerelerinin devam etmesi durumunda, Filistinliler lehine muhtemel kozlar verebileceğini de belirtti.
 İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, geçtiğimiz hafta Ankara’ya gelerek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmüştü. Söz konusu ziyaret, eski İsrail Başbakanı Ehud Olmert’in 2008’deki ziyaretinden bu yana en üst düzey İsrail ziyareti anlamını taşıyor. Herzog görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, iki ülke ilişkilerinin, son zamanlarda bazı sorunlar yaşadığını ancak Türkiye ve İsrail’in ortak çıkarları doğrultusunda birçok alanda işbirliği yapma arzusunda olduğunu vurgulamıştı.  
Filistin Otoritesi yakınlaşmayı memnuniyetle karşılarken, Hamas dolaylı olarak kınadı. İslami Cihad Hareketi ise ‘yakınlaşmaya’ doğrudan saldırdı.  Diplomatik kaynaklar, İsrail’in Türkiye’den Hamas üyelerini sınır dışı etmesini istediğini ileri sürdü. Türkiye ve İsrail yakın bir tarihe kadar müttefikti ancak Erdoğan’ın defalarca İsrail’in Filistinlilere yönelik eylemlerini eleştirmesi ve Hamas’ı himaye etmesi iki ülke ilişkilerini bozdu. İsrail ordusunun, Gazze’ye yardım taşıyan Mavi Marmara gemisine saldırması ve olayda 9 kişinin ölmesinin ardından, 2010 yılında karşılıklı olarak büyükelçiler geri çekildi.  
Daha sonra kısmen iyileşen ilişkiler, ABD’nin İsrail büyükelçiliğini Kudüs’e taşıdığı 2018 yılında tekrar gerginleşti. Türkiye’nin büyükelçisini çekmesine İsrail misliyle karşılık verdi. Filistin yönetimi, Ankara’nın ‘siyasi barış projesi’ başlatılmasında önemli bir rol oynamasını bekliyor. İsrail yönetimi ise şu ana kadar, ‘siyasi müzakereler’ yerine, ekonomi ve güvenlik odaklı müzakerelerin yapılmasını savunuyor.  
Filistin Dışişleri Bakanlığı dün uluslararası topluma, “çifte standart politikasına son vermeleri, Filistin sorununa ve işgalci yönetimin ihlal ve suçlarına ilişkin etkisiz geleneksel anlayışı terk ederek, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarını uygulama hususunda cesur bir anlayış benimsemeleri’’ çağrısında bulundu.  
Filistin yönetimi, İsrail devletini, ‘yasadışı yerleşimci milislerin ve silahlı terör örgütlerinin Filistin vatandaşlarına, topraklarına, mülklerine ve kutsal mekanlarına yönelik saldırılarına destek vermekle’ suçladı. Saldırıların son zamanlarda Doğu Kudüs dahil olmak üzere işgal altındaki Filistin topraklarında önemli ölçüde arttığını kaydetti.
Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, çeşitli biçimlerde kendini gösteren ‘yerleşimci saldırılarının amacının’ daha fazla Filistin toprağı çalmak olduğu, böylelikle 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devleti kurulmasının önüne geçilmek istendiği vurgulandı.



Hizbullah yavaş yavaş savaşa yeni silahlar katıyor

Güney Lübnan'daki askeri tatbikat sırasında Hizbullah roketatarları (Şarku'l Avsat Arşivi)
Güney Lübnan'daki askeri tatbikat sırasında Hizbullah roketatarları (Şarku'l Avsat Arşivi)
TT

Hizbullah yavaş yavaş savaşa yeni silahlar katıyor

Güney Lübnan'daki askeri tatbikat sırasında Hizbullah roketatarları (Şarku'l Avsat Arşivi)
Güney Lübnan'daki askeri tatbikat sırasında Hizbullah roketatarları (Şarku'l Avsat Arşivi)

Hizbullah, İsrail'le yıllardır süren ve bir ay önce tüm Lübnan'ı kapsayacak şekilde genişleyerek yoğunlaşan savaş sahasına silahlarını birer birer sokuyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu geçtiğimiz günlerde “(Hizbullah'ın) Güney Litani bölgesinde yüzlerce tünel ve sığınak kazdığını ve İsrail güçlerinin burada bir miktar modern Rus silahı bulduğunu” açıkladı.

Bu açıklama, ABD'de yayınlanan Washington Post gazetesinin İsrailli yetkililere dayandırdığı, İsrail'in Lübnan'a düzenlediği saldırılar sırasında, Rus ve Çin yapımı tanksavar silahlarının bulunduğu haberinden saatler sonra geldi.

Askeri uzmanlar Hizbullah'ın silahlarını, özellikle de füzelerini kullanma konusundaki isteksizliğini birden fazla faktöre bağlıyor: Bunlardan ilki, İsrail'in iletişim araçlarını bombalayarak ve genel sekreterine suikast düzenleyerek Lübnan'ın tüm bölgelerine, özellikle de Hizbullah'ın etkisi ve kontrolü altındaki bölgelere karşı yürüttüğü yoğun hava savaşında kullandığı sürpriz unsurudur. İkincisi, İsrail'in silah depolarının büyük bir kısmını imha etmesinin yanı sıra, zamanında oraya ulaşamaması ve bu durumun Hizbullah'ta, Tel Aviv'in kendisine giden tüm ikmalleri kesme niyeti göz önüne alındığında, savaşın uzun olacağı ve tüm füzelerin aynı anda kullanılmasının uygun olmayacağı kanaatine yol açmasıdır.

Tanksavar silahları

Askeri ve stratejik Uzman Tuğgeneral Hasan Jouni, "Netanyahu'nun bahsettiği modern Rus silahlarını ve söylediklerinin doğruluğunu belirlemenin mümkün olmadığını, özellikle de Hizbullah'ın kullanmadan önce benzer bir silahı ortaya çıkarmayacağı" görüşünde. Rusya ve Çin'de geliştirilen tanklar için hafif silahların modern olup olmaması fark etmediğinden büyük bir önem taşımıyor. Uzun menzilli füzeler Hizbullah’ın elinde ama İsrail'in girdiği bölgede değil.”

Sürpriz oyun

Jouni, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada "Hizbullah'ın sürprizler oyununda, silahların ve bunların kullanımının kademeli olarak tespit edilmesinde ustalaştığına" inanıyor ve şuna dikkat çekiyor: "Son zamanlarda Golani üssünü vuran ve çok sayıda ölüme yol açan saldırı İsrail askerleri arasında meydana gelen yaralanmalar, hedefleme doğruluğu, zamanlama ve etki açısından öncekilerden farklıydı. Bu nedenle Hizbullah'ın kullanmaya başladıkları modern insansız hava araçları neslindendir.”

“Füzelere gelince, Hizbullah, savaşın uzun olduğunu bildiği için bunları kademeli olarak kullanıyor ve son zamanlarda 100 kilometre menzilli ve 100 kilogram patlayıcı başlık taşıyan Nasr 1 füzesini kullandı ve daha uzağa giden, varlığın tüm noktalarına ulaşan füzelere sahip” dedi.

Couni, "Dengeyi değiştiren silahlardan söz edemeyiz, bunun yerine grubun, iki ülkedeki eşitsiz nüfuza bakılmaksızın, Lübnan'da kaybedilen güvenlik ile İsrail'de kaybedilen güvenlik arasındaki denklemi istikrara kavuşturma çabasından söz edebiliriz" değerlendirmesinde bulundu.

Füzelerin kademeli kullanımı

Gazze'de savaşın başladığı Ekim 2023'ten bu yana Hizbullah'ın İsrail'e ateşlediği füzeler arasında, patlayıcı yükü 300 ile 500 kilogram arasında değişen "Katyuşa" ve "Burkan" füzeleri yer alıyordu.

Hizbullah, geçen Eylül ayı sonuna kadar balistik füzelerini Tel Aviv'deki Mossad karargâhını bombalamak için kullanmadı; bunun sorumlusunun "çağrı cihazları ve radyo cihazlarının katliamına ilave olarak liderlerinin suikastı olduğunu" belirtti.

İsrail Ordu Radyosu geçtiğimiz günlerde Hizbullah'ın balistik füze kullanımını yoğunlaştırmaya başladığını ve son zamanlarda Rusya'da üretilen taşınabilir tanksavar füzeleri "Kornet" ile "Fadi 1" ve "Fadi 2" füzelerini birden fazla kez kullandığını belirtti. Bunlar, "noktasız alan bombalamasında" kullanılan taktiksel "yerden yüzeye" füzelerdir.

Ayrıca İsrail insansız hava araçlarını düşürmek için İran yapımı uçaksavar karadan havaya füzelere de başvurdu.

Hizbullah, en az iki olayda İsrail savaş uçaklarına karşı yaklaşık 90.000 feet yükseklikteki hedeflere ulaşabilen radar güdümlü füze kullandı ve onları geri çekilmeye zorladı.

Füze cephaneliği

İsrail'deki araştırma merkezlerine göre Hizbullah 150.000 ila 200.000 arasında normal balistik ve güdümlü olmayan füzeye sahiptir; bunlar 150 kilometreye kadar menzile sahip kısa, orta ve uzun menzilli füzelerdir. Ayrıca 10,000 hassas balistik füzeye ve İsraillilerin 75 olarak tahmin ettiği Yakhont karadan denize hassas füzeleri bulunmaktadır. Husiler tarafından kullanılanlar gibi sürat teknelerine sahiptir. Sayıları muhtemelen on binleri bulan çok sayıda insansız hava aracına sahip olduğunu da unutmamak gerekir.

ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) tahminlerine göre Hizbullah'ın elinde yaklaşık 150.000 roket ve füze bulunuyor.