Rusya ve ‘Avrupa’nın ekmek sepeti’ olarak adlandırılan Ukrayna arasındaki savaş, gıda arzını etkiledi ve küresel gıda sistemini tehlikeye attı.
Bloomberg’in haberine göre, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimi sonrasında küresel gıda sisteminde yaşanan bazı gelişmeler ve tüm dünyayı etkisi altına alan etkiler şunlar;
Gıda fiyatlarındaki artış
Ukrayna’daki savaş bazı temel mahsullerin arzını tehdit ediyor, bu da gıda fiyatlarının dünya çapında yükseleceği anlamına geliyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), küresel gıda fiyatlarının geçen ay tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını bildirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) ise, savaşın ticareti olumsuz etkilemesi ve gelecekteki hasadı kesmesi nedeniyle halihazırda rekor düzeyde olan küresel gıda maliyetlerinin yüzde 22 daha artabileceği konusunda uyardı.
Bu dönemde gıda güvensizliği iki katına çıkarken, dünya genelinde 45 milyon insanın açlığın eşiğinde olduğu tahmin ediliyor.
Gıda korumacılığı
Hükümetler, savaşın yarattığı belirsizliğin ortasında gıda stoklarını korumak için adımlar atıyor.
Macaristan, Endonezya ve Arjantin, yerel fiyatları bastırmak ve yerel gıda kaynaklarını korumak amacıyla buğdaydan yağa kadar bazı tarımsal maddelerin ihracatına kısıtlama getirdi.
Mısır, gıda krizini veya fiyat artışlarını önlemek amacıyla başta buğday olmak üzere 5 stratejik gıda ürününün ihracatını üç ay süreyle yasaklama kararı aldı.
Diğer küresel tedarikçiler, tedarik eksikliklerini gidermek için adımlar atabilir.
Örneğin Hindistan, son yıllarda buğday sevkiyatlarını artırdı ve çatışma devam ederse ihracatı 7 milyon tona çıkarabilir.
Ancak üretim sorunlarıyla karşı karşıya kalan çok sayıda ülke var ve bu arz açığını kapatamıyorlar.
Mısır ve soya fasulyesinin önemli bir tedarikçisi olan Brezilya’da, felç edici kuraklık ekinleri kavurdu.
Kanada ve ABD’nin bazı bölgelerindeki kuru hava da geçen yıl tarlaların kurumasına neden oldu.
Gübre krizi
Rusya, bitkiler ve ekinlerin gelişmesini sağlayan gübrelerin temel bileşenleri olan potasyum ve fosfatı büyük miktarlarda üretiyor.
Rusya, yerel gübre üreticilerini bu ayın başlarında ihracatı kısmaya çağırdı. Bu, çiftçiler için temel mahsul besinlerinin kıtlığına ilişkin korkuları artırdı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin Rusya ile dostane ilişkileri olan ülkelere gübre sağlayacağını, ancak öncelikle iç pazar için gübre tedarikini garanti etmesi gerektiğini söyledi.
Karadeniz ticareti
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı, dünyanın buğday ve bitkisel yağ arzında da kaosa neden oldu.
Rusya ve Ukrayna’nın içinden geçerek Karadeniz’e bağlanan su yolu olan Azak Denizi’nde tahıl taşıyan ticaret gemilerinin hareketi durdu.
Karadeniz aynı zamanda önemli bir gübre ihracat pazarı.
Mürettebatın güvenliği ve sigorta ile ilgili endişeler, gemi sahiplerinin Ukrayna veya Rusya’ya gitme kararını engellemeye devam ediyor.
Panik ile stok yapma
Rusya’nın Ukrayna’ya girmesi, özellikle yabancı kaynaklara bağımlı ülkelerde, panik halindeki vatandaşların daha sonra kıtlık yaşanabileceği korkusuyla belirli malları stoklamasına neden oldu.
Türkiye’de ayçiçek yağı fiyatlarındaki yüksek artış çok sayıda alımlara neden oldu.
Dünyanın en büyük yemeklik yağ ihracatçısı Endonezya’da, marketlerin alışveriş yapanlara sadece bir adet yağ satmasına karar verildi.
Dünyanın en kalabalık iki ülkesi olan Çin ve Hindistan’da ise, gıda tedarikiyle ilgili endişeler artıyor.
Çinliler, çoğunlukla ABD’den ithal edilen mısır ve soya fasulyesi satın alırken, dünyanın en büyük bitkisel yağ ve yemeklik yağ ithalatçısı Hindistan’da bitkisel yağ fiyatlarındaki keskin artış, tüketicilerin satın alma konusunda isteksiz olmasına neden oldu.
